Mateusz Doliniak chodzi już do szkoły.
Jego życie pełne jest wrażeń, emocji i przemyśleń związanych z tym, co poznaje. We wsi pojawia się rower,radio,gramofon, dzieci mają okazję zobaczyć film. Upływający czas mierzy się porami roku i polowymi pracami, które trzeba wykonać wysiłkiem wszystkich członków rodziny.
Starsi bracia planuje swoją przyszłość w mieście, siostra szykuje się do zamążpójścia. Echa ze świata docierają do wioski nad Skawą za pośrednictwem kupowanych przez bogatszych gospodarzy gazet, opowiadań tych, co wracają z wojska i wędrowców - jak robotnik z Żyrardowa. Jeszcze inny świat to dwór z jego mieszkańcami i gośćmi, nielubiany, obcy, często niezrozumiały i dający wyraz swojej pogardzie i wyższości poprzez traktowanie "z pańska", czyli protekcjonalnie, bez szacunku.
Każdy dzień przynosi nowe troski i radości. Każdy dzień jest również przepełniony zabawami nie zawsze bezpiecznymi, ale jakże emocjonującymi. A już to, co się działo podczas manewrów wojskowych to zgroza!
Matka planuje przyszłość Mateusza - podobnie jak brat Franek, ma pójść do gimnazjum. Szykuje się następna wielka zmiana.....