Kult cesarski w starożytnym Rzymie to jeden z klasycznych tematów historiografii. Bardzo wiele się o nim pisze, co - prawdę mówiąc - zawsze napawa mnie zdumieniem, bo z mojej przynajmniej perspektywy nie jest to zagadnienie jakoś szczególnie interesujące. W istocie jest ono przedmiotem badań nie tyle religioznawców (ci antyczni wolą zwykle kulty misteryjne albo jakichś gnostyków) co historyków nastawionych na badanie relacji społecznych. R. Sajkowski w swojej pracy dodatkowo często odwołuje się do dziedziny prawa rzymskiego, ponieważ w związku z kultem boskiego Augusta pojawiła się nowa kategoria przestępstw, do których należało np. sprzedaż posągu bóstwa. Siłą rzeczy musi się tu też pojawić kwestia crimen laesae maiestatis. Najważniejsze jest jednak to, jak kult divi Augusti był wykorzystywany politycznie i co stosunek do tego kultu mówi o kolejnych władcach z dynastii julijsko-klaudyjskiej. Szczególnie dobra jest moim zdaniem analiza postaci Tyberiusza, który w przeciwieństwie do swoich następców był naprawdę mocno z Augustem związany (by nie rzec, że to jemu pozycję swoją zawdzięczał) i musiał należycie grać kartą czci dla przybranego ojca. Nie może też oczywiście zabraknąć w tego rodzaju pracy archeologii, bowiem analiza różnych świątyń kultu cesarskiego pojawia się w kilku rozdziałach tej monografii. Jeśli ktoś podczas lektury "Religii świata rzymskiego" Jaczynowskiej zainteresował się rozdziałem o kulcie cesarskim, to pewnie praca Sajkowskiego go zaciekawi. Osobiście sięgnąłem po jego pracę licząc na to, że może pojawi się tu jakieś odniesienie do relacji rzymsko-partyjskich, ale takowych nie znalazłem. Podsumowując mogę stwierdzić, że to niewątpliwie dobra, solidna książka i często cytowana w polskich publikacjach o okresie rządów dynastii julijsko-klaudyjskiej.

Tomasz Babnis

Kult cesarski w starożytnym Rzymie to jeden z klasycznych tematów historiografii. Bardzo wiele się o nim pisze, co - prawdę mówiąc - zawsze napawa mnie zdumieniem, bo z mojej przynajmniej perspektywy nie jest to zagadnienie jakoś szczególnie interesujące. W istocie jest ono przedmiotem badań nie tyle religioznawców (ci antyczni wolą zwykle kulty misteryjne albo jakichś...