Każdy pasjonat literatury, chociaż raz na swej czytelniczej drodze zetknął się z dziedzictwem Fiodora Dostojewskiego i niezależnie od tego czy ocenia się jego dorobek po ilości opublikowanych i wciąż wznawianych książek czy ich literackiej wartości, uważa się go za mistrza prozy psychologicznej i jednego z najważniejszych powieściopisarzy wszechczasów.
John Maxwell Coetzee w swej powieści postanowił sięgnąć po kilka epizodów z życiorysu Fiodora Michajłowicza i w brutalny sposób obalić spiżowy pomnik pisarza oraz nasze wyobrażeniami o Jego życiu, miast tytułowego MISTRZA ukazał człowieka złamanego, powalonego sytuacją, obnażonego z miru wiecznej chwały i postawił go pod pręgierzem naszej opinii.
W powieści Dostojewskiego spotykamy w traumatycznym momencie, gdy dowiaduje się, że jego pasierb tragicznie zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach. W początkowym etapie żałoby bohater próbuje wzbudzić w sobie szczere uczucia smutku i żalu, znamienna jest scena jego histerycznego płaczu i tarzania się po mogile zmarłego, choć wie, że jego działanie obliczone jest jedynie na wywarcie efektu na postronnych osobach. Pisarz powoli uświadamia sobie naturę łączących go ze zmarłym stosunków, opartych na nieustannym współzawodnictwie młodości ze starością, otwartą rywalizacją o uwagę kochanych kobiet, o wartość literackiego talentu czy doniosłość antypaństwowej działalności. Małostkowość, zaborczość i zazdrość ojca doprowadziła do zerwania emocjonalnej więzi z przybranym synem i jego odejścia z rodzinnego domu w stronę radykalnych ugrupowań politycznych, co pośrednio przyczyniło się do jego śmierci. I jak to zwykle w życiu bywa, dopiero ta nagła i ostateczna strata uświadamia bohaterowi całe brzemię własnych win oraz niemożność uzyskanie przebaczenia. Dostojewski osuwa się w odmęty szaleństwa wzmagane dodatkowo gwałtownymi napadami epilepsji, znieczulenia szuka w rozpaczliwych aktach seksualnych, dojrzewa w nim świadomość, że jedyną formą ponownego spotkanie z synem jest własne zatracenie lub przywołanie jego ducha na kartach powieści, tak, więc z ostatecznego upodlenia człowieka i kupczenia własną emocjonalnością rodzi się WIELKA LITERATURA.
„Płacę i sprzedaję: to jest moje życie. Sprzedaję moje życie, sprzedaję życie tych, co mnie otaczają. Sprzedaję wszystkich. Judasz, nie Jezus. Sprzedam ciebie, sprzedam twoją córkę, sprzedam wszystkich, których kocham”.
„Piszę wypaczenia prawdy. Obieram kręte drogi prowadzące dziatki w ciemne zakątki. Kroczę za tańcem pióra”.
Otwartym pozostaje pytanie czy wypada wykorzystywać w taki sposób wizerunek zmarłego Pisarza, sama mam, co do tego mieszane uczucia, ale jeżeli służy to pogłębionej refleksji nad istotą człowieczeństwa i stosunków międzyludzkich a dodatkowo stanowi asumpt do zapoznania się z biografią Dostojewskiego a co za tym idzie lepszego zrozumienia jego twórczości, to chyba warto było napisać tę powieść.

Każdy pasjonat literatury, chociaż raz na swej czytelniczej drodze zetknął się z dziedzictwem Fiodora Dostojewskiego i niezależnie od tego czy ocenia się jego dorobek po ilości opublikowanych i wciąż wznawianych książek czy ich literackiej wartości, uważa się go za mistrza prozy psychologicznej i jednego z najważniejszych powieściopisarzy wszechczasów.
John Maxwell Coetzee...