Chyba pamiętając o marcu 68' ostatnio wybieram do lektury pamiętniki i wspomnienia ludności żydowskiej opisującej traumę Holocaustu.
Tym razem w ręce mi wpadły zapiski Lisy Appignanesi, która na szczęście nie doznała krzywd podczas okupacji, gdyż urodziła się dopiero w 1946r w Polsce, ale wkrótce później jej rodzina wyemigrowała. W dojrzałym już wieku, na przełomie lat 70-tych i 80-tych, zaczęła odtwarzać wojenne losy swojej rodziny. Rezultatem badań prowadzonych m.in. w nowojorskim muzeum żydowskim, w polskich archiwach i w zachowanej korespondencji jest właśnie ta książka, quasi-dokument, subiektywna quasi-relacja.
Stosunkowo dużo miejsca zajmuje opis powojennej tułaczki. Na początku rodzice Lisy wybrali Montreal, ze względu na jego francuski charakter, ale wyobrażenia o zeuropeizowanym mieście nijak się miały do rzeczywistości. Przyjazd do Kanady ułatwił im brat ojca, Abram, już zasymilowany i 17 lat od niego starszy. Abram jednak odnosi się do swojej rodziny z rezerwą.
'Żydzi, którzy opuścili Europę przed epoką hitlerowskiego terroru, uważali, że ich wschodnioeuropejscy bracia przywożą ze sobą do nowego wspaniałego świata pewnego rodzaju skazę, będącą pozostałością po perfidii prześladowań, oraz gryzący odór obozów śmierci".
Ciekawie jest przedstawione życie europejskich emigrantów naznaczonych stygmatem Holocaustu. Autorka traktowała te opowieści o koszmarze tamtych czasów jak zwyrodniałe wersje bajek braci Grimmów, dlatego trudno jej było po kilkudziesięciu latach oddzielić kłamstwa od prawdy.
Po paru latach przenieśli się do małego miasta w prowincji Quebec, które odznaczało się hermetyczną wspólnotą katolicka, więc znowu wygnańcy czuli się zepchnięci na margines.
Pisarka odsłania mechanizmy kłamstwa i oszukiwania, które weszły jej rodzicom w krew, dowodzi, że zdolność łgania jak z nut niejednokrotnie ratowała im życie.
Podobnie jak w wypadku rodziny Mullerów, rodzice Lisy mieli szansę na przeżycie ze względu na swój aryjski wygląd. matka wspomina dzieciństwo w Grodzisku, z nostalgią opowiada romantyczne historie o Dawidzie i Sarze, swoich rodzicach, o wybrykach brata Adka. Brak wiadomości o jego losach ciągle ją prześladował, nawet po wojnie kilkukrotnie rzucała się na młodych mężczyzn, którzy go przypominali.
Ciekawe że opisy nazistowskiej polityki eksterminacji nie są tutaj najważniejsze. Lisa Appignanesi przedstawia historię żydowskiego osadnictwa w Polsce, łaskę Kazimierza Wielkiego i przywileje nadane kupcom i rzemieślnikom. Antysemityzm zrodził się w okresie rozbiorów, celowali w nim zwłaszcza Rosjanie. Inne ruchy jak nacjonalizm i syjonizm też miały swój wkład. Polska była o tyle unikatowa gdyż jej władze pozwalały żydom na ortodoksyjne postępowanie i zachowanie zwyczajów. Po odzyskaniu niepodległości niestety nasiliła się wrogość i jawne ataki na mniejszość żydowską. W epoce Piłsudskiego zaś Żydzi wrócili do łask, i z rozrzewnieniem wspominali jego przychylność.
Oprócz odtworzenia losów rodziny mamy też zapis z wyprawy śladami przodków. W Polsce odwiedziła Grodzisk i Warszawę oraz Łódź szukając żydowskich zabytków i pamiątek getta. Wstrząsające obrazki z getta i przejmująca droga do odkrywania własnych korzeni.

Chyba pamiętając o marcu 68' ostatnio wybieram do lektury pamiętniki i wspomnienia ludności żydowskiej opisującej traumę Holocaustu.
Tym razem w ręce mi wpadły zapiski Lisy Appignanesi, która na szczęście nie doznała krzywd podczas okupacji, gdyż urodziła się dopiero w 1946r w Polsce, ale wkrótce później jej rodzina wyemigrowała. W dojrzałym już wieku, na przełomie lat...