Wspomnienia gen. Andersa są znakomitym źródłem do dziejów II wojny światowej. Już na wstępie wspomnieć trzeba, że nie jest to jego autobiografia. Właściwie należałoby powiedzieć, że tematem książki są polskie dzieje w latach 1939-1946. Losy generała Andersa są pod tym względem symptomatyczne, bo podobną drogę przeszło razem z nim wielu rodaków, którzy po wpadnięciu w łapy sowieckiego systemu opuściło następnie ZSRR, by walczyć z Niemcami we Włoszech. Bohaterem tej książki - na równi ze swoim wodzem - są wszyscy żołnierze Armii Polskiej na Wschodzie i późniejszego II Korpusu.

W swoich wspomnieniach Autor skupił się bardziej nawet na sprawach wielkiej polityki niż na zagadnieniach militarnych. Bardzo dużo miejsca poświęcił dyplomacji, rozmowom przedstawicieli aliantów i polskich kręgów decyzyjnych. Niektóre z tych rozmów zostały dokładnie przedstawione, gdyż przeniesiono je na karty książki ze stenogramów. Wszystko to pozwala dobrze ujrzeć zmiany sytuacji polskiej w okresie wojny oraz skalę zdrady, jakiej dopuścili się nasi zachodni "sojusznicy" niepomni ostrzeżeń znających sowieckie realia Polaków. W kilka lat po wojnie Zachód musiał przyznać rację zdaniu Andersa. Ale wtedy było już za późno...

Książka napisana jest dobrym językiem, a dramatyzm opisywanych wydarzeń (dotyczy to zwłaszcza rozdziału poświęconego 20 miesiącom spędzonym przez Andersa w sowieckich więzieniach) nie pozwala się od niej oderwać. Autor nie ukrywa emocjonalnego stosunku do przedstawianych zagadnień, a także do postaci tworzących ówczesną politykę. We wspomnieniach taki styl pisania jest jednak uzasadniony i nadaje narracji więcej dynamiki.

Kilka słów należy poświęcić też wydaniu książki, z którym miałem się przyjemność zapoznać. Poza kompromitującym błędem na s. 148 (przypis podaje, że "Ziemia Franciszka Józefa" oznacza tereny Galicji Wschodniej!) i kilkoma błędami drukarskimi, wywiera ono pozytywne wrażenie. Zwłaszcza że wyszło już przed blisko 20 laty. Bardzo dobrym uzupełnieniem treści książki jest aneks zawierający biogramy wymienianych w tekście postaci, dokumenty oraz wzmianki prasowe dotyczące osoby Autora.

Zdecydowanie polecam wszystkim tę książkę!

Tomasz Babnis

Wspomnienia gen. Andersa są znakomitym źródłem do dziejów II wojny światowej. Już na wstępie wspomnieć trzeba, że nie jest to jego autobiografia. Właściwie należałoby powiedzieć, że tematem książki są polskie dzieje w latach 1939-1946. Losy generała Andersa są pod tym względem symptomatyczne, bo podobną drogę przeszło razem z nim wielu rodaków, którzy po wpadnięciu w łapy...