"Gawędy o czasach i ludziach" autorstwa księdza Waleriana Meysztowicza to zbiór wspomnień autora o ludziach, których spotkał w czasie swojego ciekawego życia w wielu miejscach Europy, od domu rodzinnego w Pojościu, poprzez Petersburg, Wilno aż do Rzymu, a dokładniej Watykanu. Sam autor był jednym z tych, którzy mieli szczęście (lub też pecha) żyć na przełomie dziejów, którym to przełomem była I Wojna Światowa i powojenny chaos na wschodzie Europy. Meysztowicz przeżył też kolejną wojnę światową, ale będąc praktycznie zamknięty w Watykanie nie brał wielkiego udziału w działalności politcznej, poświęcając się za to równie ważnemu dziełu, jakim były badania w archiwach watykańskich na temat dziejów kościoła w Polsce.
Przed lekturą słyszałem wiele pozytywów o tej książce. Niestety, po jej ukończeniu czuję znaczny niedosyt - oczekiwałem czegoś więcej. Po pierwsze, żałuję, iż Meysztowicz nie chciał napisać swoich własnych wspomnień - mimo, iż jego postać przewija się przez karty "Gawęd.." bardzo często (co naturalne), to jednak brakuje mi bardzo informacji na tematy dla mnie najciekawsze, czyli służby autora w Armii Rosyjskiej (tylko jedna wzmianka, iż służył w 13 Dywizji w I-II 1917 r.), I Korpusie Polskim gen. Dowbor - Muśnickiego oraz - co by było niezmiernie ciekawe - jego udziału w Samoobronie Wileńskiej oraz 13 pułku ułanów w wojnie 1919-20. Prawda, podaje on nieco szczegółów, zwłaszcza w biogramie ppłk. Dąbrowskiego, lecz to jest stanowczo za mało jak na moje oczekiwania. Po drugie, autor wybrał złą metodologię, która od razu podważa sens pisania tych szkiców biograficznych - otóż pomija on wady i negatywne działania swoich bohaterów, opisując ich od strony pozytywnej. Obniża to wiarygodność tych wspomnień i ich przydatność do badań nad biografiami tychże person. Po trzecie, nie podzielam zdania autora w kwestii Piusa XII (ks. Meysztowicz zrzuca winę za jego słabe działania w spawie polskiej w czasie II wojny na jego delikatność i słabe nerwy) oraz opinii na temat zupełnego braku dobrej architektury i myśli architektonicznej w Polsce międzywojennej (a gdzie Szyszko-Bohusz???). Dodatkowym minusem jest dość ciężki język, "dzięki" któremu lektura zajęła mi dużo czasu. Podsumowując, jeśli ktoś ma sporo wolnego czasu, to może czytać. Jedną gwiazdkę mogą dodać ci, którzy interesują się Kresami, a w szczególności Wileńszczyzną.

"Gawędy o czasach i ludziach" autorstwa księdza Waleriana Meysztowicza to zbiór wspomnień autora o ludziach, których spotkał w czasie swojego ciekawego życia w wielu miejscach Europy, od domu rodzinnego w Pojościu, poprzez Petersburg, Wilno aż do Rzymu, a dokładniej Watykanu. Sam autor był jednym z tych, którzy mieli szczęście (lub też pecha) żyć na przełomie dziejów,...