Aktorka, która przyjechała „znikąd” (jak Amerykanie powiedzieliby o Szwecji), zrobiła tak ogromną karierę w Hollywood, że wiele współczesnych gwiazd filmowych mogłoby pozazdrościć jej popularności i zainteresowania fanów oraz mediów. Greta Garbo, bo o niej mowa, to bez wątpienia jedna z najciekawszych oraz najbardziej tajemniczych osobowości w historii światowej kinematografii. Pozostawiła po sobie niezapomniane role Maty Hari, Królowej Krystyny i Ninoczki oraz wiele plotek na temat jej życia prywatnego. David Bret, autor biografii tej szwedzkiej aktorki, postanowił zmierzyć się z legendą „Boskiej Grety” i przybliżyć czytelnikom jej postać, co nie jest prostym zadaniem.

„Greta Garbo” w dużej części opiera się na relacjach „z zewnątrz” na temat Szwedki: niewielką część tej książki stanowią wypowiedzi Grety oraz fragmenty listów, jakie wysyłała do swoich przyjaciół i rodziny. Wynika to z faktu, że aktorka nie udzielała wywiadów i nie pokazywała się na imprezach publicznych – jej obsesyjne kontrolowanie prywatności doprowadzało do zerwania wielu przyjaźni (kiedy ktoś powiedział prasie, w jej odczuciu, za dużo) i pogłębiania jej mizantropii. David Bret wykorzystywał przede wszystkim wspomnienia bliskich znajomych aktorki (którzy mieli jej bezgraniczne zaufanie), recenzje filmów oraz fakty dotyczące Hollywood w latach 20. i 30. XX wieku. W ten sposób, głównie na podstawie domysłów, stworzył portret kobiety kochanej przez wielu fanów (w tym Adolfa Hitlera, który uwielbiał „Damę kameliową” z jej udziałem), która maskowała swoją nieśmiałość oraz brak pewności siebie aroganckim zachowaniem i pracowitością.

Osobiście mam bardzo mieszane uczucie po lekturze tej biografii. Z jednej strony podziwiam Davida Breta, że postanowił napisać książkę o najbardziej tajemniczej aktorce Hollywood w oparciu o niewielką liczbę źródeł, ale z drugiej strony ostateczny efekt „Grety Garbo” rozczarowuje. Dlaczego? Ponieważ czytelnik najbardziej zapamięta z lektury streszczenia filmów, w których zagrała „Boska Greta”, fakty o lawendowych związkach i małżeństwach amerykańskich gwiazd filmowych oraz to, jak działały wytwórnie w pierwszej połowie XX wieku, w epokach filmu niemego i dźwiękowego, a nie informacje czy ciekawostki na temat tytułowej postaci biografii. A przecież nie oto chodzi w tego rodzaju pozycjach, prawda? Mimo tej wady „Greta Garbo” zachęca do obejrzenia całych filmów lub też ich fragmentów z udziałem szwedzkiej aktorki, zwłaszcza po dowiedzeniu się, jak wyglądały kulisy pracy nad każdym z tych tytułów – mam na myśli m.in. słynną scenę w „Ninoczce”, kiedy Greta śmieje się do rozpuku, „Królową Krystynę” i moment dotykania przedmiotów w sypialni oraz „Annę Kareninę” z 1935 roku, w której Aleksy Karenin jest przystojniejszy od Aleksego Wrońskiego. Najciekawszymi rozdziałami książki są te, które opisują czasy po zakończeniu przez Gretę Garbo kariery aktorskiej, ponieważ to właśnie w nich czytelnik dowie się najwięcej na temat dalszego życia aktorki, dobrowolnie odciętej od świata i Hollywood.

„Greta Garbo” Davida Breta staje się raczej ciekawostką na temat funkcjonowania przemysłu filmowego w Ameryce lat 20. i 30. XX wieku niż faktycznym opisem życia i pracy „Boskiej Grety”, której popularność nadal trwa, mimo że od śmierci aktorki minęło już ćwierć wieku. To tylko dowodzi, jak ciekawą osobą była Garbo i jak jej filmy zmieniły nasza kulturę.

Anna Wolak