Przeczytałam jakiś czas temu książkę Bartka Sabeli o Uzbekistanie i znikającym Morzu Aralskim („Może (morze) wróci”). Jest to bardzo ciekawy dziennik z podróży z dużą porcją poczucia humoru. Tym razem Sabela wyprodukował poważny rasowy reportaż przeplatany historią Sahary Zachodniej od czasów kolonialnych począwszy. Dzieło rzetelne, kompletne, a przy tym przystępne.

Na konferencji berlińskiej pod koniec XIXw. europejskie mocarstwa dzieląc pomiędzy siebie afrykański kontynent, przyznały Hiszpanii nagrodę pocieszenia, niejako ku pamięci jej wielkiej kolonialnej przeszłości. Tą nagrodą był kawałek kaministej pustyni pomiędzy francuskimi kolaniami – Mauretanią i Marokiem. Sahara Zachodnia.

Przez lata „protektoratu” tubylcy i kolonizatorzy nie wchodzili sobie w drogę. Dramat Saharyjczyków zaczął się dopiero z momentem odkrycia bardzo bogatych złóż fosforytów. Podobno już 1974 roku (na kilka lat przed ostatecznym wycofaniem się Hiszpanów) Bank Światowy wieszczył, że Sahara Zachodnia ma szansę zostać jednym z najbogatszych krajów Afryki ze względu na zasoby naturalne. Przepowiednie się ziściły połowicznie. Wprawdzie przychody z handlu fosforytami faktycznie płyną szerokim strumieniem, ale zasilają one skarbiec marokańskiego okupanta. Maroko zajmuje wszystkie strategiczne terytoria Sahary i od ponad 20 lat utrudnia próby przeprowadzenia referendum w sprawie ostatecznego określenia przynależności tego kraju. Cała referendalna szopka rozgrywa się pod auspicjami misji ONZ. Maroko ma poparcie i wsparcie finansowe Stanów Zjednoczonych, Francji, Izraela, Arabii Saudyjskiej, a w sytuacjach gdziej jest to gospodarczo czy politycznie wygodne przymknięte oko Unii Europejskiej czy samej ONZ. Oko przymyka się na akty przemocy, beprawne więzienia, tortury, naloty na cywilne obszary z użyciem napalmu i białego fosforu. Szok i niedowierzanie - moje. Bezsilność i wyczekiwanie upragnionej wolności - Saharyjczyków.

Autor odwiedza Terytoria Okupowane prze Maroko, Terytoria Wyzwolone przez front POLISARIO oraz obozy uchodźców w Algerii, w których mieszka prawie połowa całej populacji Saharyjczyków. Rozmawia z przedstawicielami rządu na uchodźstwie, z weteranami wojny z Marokiem, zwykłymi ludźmi, czy przedstawicielem byłej nieoficjalnej placówki dyplomatycznej w Polsce. Opowieści gdzieniegdzie przeplatane są rytualnym parzeniem herbaty i czekaniem...

Przeczytałam jakiś czas temu książkę Bartka Sabeli o Uzbekistanie i znikającym Morzu Aralskim („Może (morze) wróci”). Jest to bardzo ciekawy dziennik z podróży z dużą porcją poczucia humoru. Tym razem Sabela wyprodukował poważny rasowy reportaż przeplatany historią Sahary Zachodniej od czasów kolonialnych począwszy. Dzieło rzetelne, kompletne, a przy tym przystępne.

Na...