Z wielką przyjemnością rozkoszowałem się wirtuozerią przywoływania wspomnień z najdalszych zakątków ludzkiej pamięci. Muskały mnie sekundy refleksji i ulotne chwile reminiscencji. Czułem się, jakby ktoś kopiował moje stany świadomości i rozpatrywał każdy z osobna. Ale to wszystko czyniono z nadzwyczajną subtelnością, z wielką delikatnością, tak aby przywołać jedynie dobre strony dawnego życia. Zapachy przeszłości odbijały się niczym echo od ścian czasu. Czułem się wyśmienicie, a to wszystko za sprawą pisarza wszech czasów, Marcela Prousta.

Smak magdalenki zanurzonej w herbacie to tylko czubek góry lodowej, pływający w oceanie marzeń, tęsknoty i idealnej miłości. Proust z jednej strony w swej powieści buduje snobizm. Ale nie jest to zwyczajna chęć zaimponowania czytelnikowi czymkolwiek. Pisarz próbuje sprawić, że staniemy się intelektualnymi snobami, którzy będą potrafili docenić dobrą literaturę. Taką prozę smakuje się całymi wieczorami, nie można jej połknąć bez docenienia smaku i zapachu każdego zdania. "W poszukiwaniu straconego czasu" to wycieczka w przeszłość, gdzie czas jako czwarty wymiar jest jednym z głównych bohaterów. On to, niby impresjonistyczny malarz maluje swoim pędzlem w umysłach czytelników i przywołuje zwiewne chwile. Bo dla Marcela Prousta impresja jest najważniejsza, ma wywrzeć na nas wrażenie, że jego pejzaże są kolorowe, mamy bawić się razem z nim w chwytanie momentów.

Chyba nie spotkałem się do tej pory z pisarzem, który by z tak wielką dokładnością opisywał życie. Każdy detal, szczegół, ma poświęconą sobie stronę. Dla niektórych może się to wydać nużące ale dla mnie oglądanie fotografii zachowań i gestów było intelektualną rozkoszą. Fanatyzm pisania o drobiazgach objawia się w tym wypadku w najlepszym tego słowa znaczeniu. Pomimo tego, że "W stronę Swanna" to dopiero pierwsza część z potężnej serii, to już czuję, że pozostałe sześć tomów będą równie ciekawe jak ten. Proust ukazuje swoją wielką duszę, ogromną wrażliwość na wszystko co się dzieje wokół niego. Opisuje miłość w tak wspaniały sposób, że aż się słyszy muzykę słów. Jednak uczucia u tego francuskiego pisarza nie zawsze mają słodki smak. Czasami pisze o miłości, która prowadzi do piekła i jest wybrukowana mrocznymi kłamstwami. Kwintesencją jego rozważań o tym uczuciu może być stwierdzenie, że nie kocha się już nikogo z chwilą kiedy się kocha. Być może twórca "W stronę Swanna" sam bardzo potrzebował czułości, której mógł być pozbawiony w dzieciństwie.

Marcel Proust z wielką odwagą opisuje głupotę i śmieszność bohaterów. Nie obawia się piętnować cech, które we współczesnych mu czasach budziły zgorszenie. Dzięki niemu, tak wiele można się dowiedzieć o życiu francuskiej arystokracji. O ich manierach, romansach i zabawach można napisać kolejną książkę. Chciałbym, aby każdy spróbował poszukać obrazów pamięci w realnym świecie. Można to zrobić, zanurzając się we wspomnieniach i wydobywając je jedno po drugim przywoływać kolejne. To doskonałe połączenie utrzymywania pamięci w dobrej kondycji a jednocześnie zabawa z powieścią Marcela Prousta. Mam nadzieję, że wszystkich którzy sięgną po "W poszukiwaniu straconego czasu" nie zniechęcą długie zdania, przy których często trzeba się sporo natrudzić aby zrozumieć ich sens. To właśnie to jest w tym przypadku najcenniejsze, szukanie piękna ukrytego w zakamarkach myśli pisarza.

Z wielką przyjemnością rozkoszowałem się wirtuozerią przywoływania wspomnień z najdalszych zakątków ludzkiej pamięci. Muskały mnie sekundy refleksji i ulotne chwile reminiscencji. Czułem się, jakby ktoś kopiował moje stany świadomości i rozpatrywał każdy z osobna. Ale to wszystko czyniono z nadzwyczajną subtelnością, z wielką delikatnością, tak aby przywołać jedynie dobre...