"Jakie były początki twoich Stanów? Niewolnictwo i gorączka złota" - tak mówi bohaterka pewnego mądrego indyjskiego filmu do nowo poznanego Amerykanina. Wszyscy to oczywiście wiemy. Kojarzymy z historii lub z ekranizacji "Przeminęło z wiatrem". Po lekturze tej książki uświadomiłam sobie, że najgorsze jest to, że z naszej wiedzy nic nie wynika. Załamujemy ręce i ronimy łzy nad ofiarami hitlerowskich Niemiec, nie myśląc przy tym, że w innej części globu ludzie przeżywali podobne katusze.

Aminata Diallo, muzułmanka urodzona na wolności, to główna bohaterka książki, która powinna być wydana pod tytułem "Księga Negrów". Poznajemy ją jako dziewczynkę wiodącą spokojne życie w kochającej rodzinie w wiosce Bayo, gdzieś w środkowej Afryce. Jej ojciec jest jubilerem, a matka akuszerką, przygotowuje swoją córkę do tego samego zawodu. Szczęście Aminaty w jednej chwili burzą handlarze niewolnikami, którzy porywają ją i eksportują do Ameryki jak towar, w warunkach uwłaczających ludzkiej godności. Jest zbyt młoda, by wykorzystano ją seksualnie, ale wystarczająco dorosła, żeby sprzedano ją na plantację indygo. W późniejszych latach Aminata kilkukrotnie zmienia właścicieli, rodzi i traci dwoje dzieci, by w końcu stać się wolną kobietą, ale nigdy nie przestaje śnić o ukochanym Bayo.

Książka jest wspaniale napisana, autor posługuje się bardzo plastycznym językiem i znakomicie gra na emocjach. Powieść trzyma w napięciu od pierwszych stron do ostatniego rozdziału. Doceniam zwłaszcza wprowadzone do fabuły drobne elementy afrykańskiej kultury, na przykład to, że wiek bohaterki początkowo podawany jest w deszczach (dość logiczne, skoro w Afryce nie ma zim, skąd miała znać lata?). Sama Aminata jest może nieco wyidealizowana, bo odznacza się jednocześnie pięknem, wyjątkową inteligencją, zdolnościami językowymi i dobrocią, ale w tej powieści akurat mi to nie przeszkadza. Może dlatego, że jej historia jest tak tragiczna. Doceniam natomiast bardzo plastyczne opisy i przyjemne tempo rozwoju fabuły, która nigdzie nie zamiera w martwym punkcie.

Ta historia to fikcja, ale można znaleźć w niej ogólny obraz sytuacji niewolników, których były miliony. Wyrwani ze swojej ziemi, przywiezieni do obcego kraju na statkach, których wielu nie opuściło za życia, do klimatu, na który nie byli często przygotowani. Niezrozumiałe jest też dla mnie zachowanie Murzynów, którzy własnych braci prowadzili przez kontynent na wyspę, gdzie czekały statki.

Na usta ciśnie mi się właściwie jedno zdanie. To ludzie ludziom zgotowali ten los.

"Jakie były początki twoich Stanów? Niewolnictwo i gorączka złota" - tak mówi bohaterka pewnego mądrego indyjskiego filmu do nowo poznanego Amerykanina. Wszyscy to oczywiście wiemy. Kojarzymy z historii lub z ekranizacji "Przeminęło z wiatrem". Po lekturze tej książki uświadomiłam sobie, że najgorsze jest to, że z naszej wiedzy nic nie wynika. Załamujemy ręce i ronimy łzy...