Wrocławskie wydawnictwo Książkowe Klimaty istnieje od zaledwie dwóch lat, ale już zdążyło wykonać świetną robotę, przybliżając polskim czytelnikom współczesną prozę z krajów, którymi nie interesuje się większość naszych oficyn. Kolejne serie wydawnicze z Wrocławia prezentują najciekawsze współczesne powieści czeskie, słowackie, greckie, bułgarskie i rumuńskie. Tę ostatnią serię zainaugurowała „Bliskość”, której autorem jest rumuński poeta i prozaik Marin Mălaicu-Hondrari. Jest on również tłumaczem z języka hiszpańskiego, który odnalazł swoje powołanie nie podczas akademickich studiów, ale turystyczno-zarobkowych wojaży po Półwyspie Iberyjskim, gdzie spędził kilka lat, pracując jako pomocnik ogrodnika czy nocny stróż.

Te ciekawe doświadczenia stanowią jeden z motywów „Bliskości”, w której Hondrari pomieścił także sporo innych interesujących wątków i postaci. Głównym bohaterem jest Adrian, pisarskie alter ego, który przyjechał do Hiszpanii zupełnie "na wariata", bez pieniędzy i znajomości języka, lecz dzięki znalezieniu pracy nocnego stróża z czasem był w stanie zaradzić przynajmniej temu drugiemu problemowi. Wrażliwy na piękno stróżujący poeta jest zafascynowany iberoamerykańską literaturą, ale też poznanymi w Hiszpanii kobietami. Jedna z nich to Vanessa z Argentyny, której zajęcie jest intratnym przeciwieństwem tego, co robi Adrian; on pilnuje samochodów, ona je kradnie. Drugą ważną kobietą w jego życiu jest Maria, grająca w lokalnym zespole na basie i dzieląca czas pomiędzy męża a Adriana.

Koniecznie trzeba też wspomnieć o pojawiających się w „Bliskości” innych rumuńskich poetach - przyjaciołach Adriana. Dan Parfenie, The Great i Lidia to jeszcze więksi ekscentrycy niż on sam, o czym mamy okazję przekonać się podczas lektury kolejnych rozdziałów. Narratorów jest w sumie sześcioro, akcja przenosi się z Hiszpanii do Rumunii i z powrotem, zahaczając przy okazji o Argentynę i Niemcy. Nie brakuje też retrospekcji, jednak całość bynajmniej nie sprawia wrażenia chaotycznej. Poszczególne wątki są ciekawe i pomysłowo ze sobą splecione, zupełnie jak w filmach „Na skróty” Altmana czy „360. Połączeni” Meirellesa. Należy też podkreślić zróżnicowanie stylistyczne pierwszoosobowych narracji, bez czego nie byłyby one tak wiarygodne i sugestywne. Przykładowo otwierający powieść rozdział "Maria" cechuje styl wyrafinowany i dość egzaltowany, natomiast „Dana” to relacja na wskroś rzeczowa i konkretna.

Jako czytelnik nie znoszący sentymentalizmu i czułostkowości byłem szczególnie zadowolony z faktu, iż dramaty bohaterów „Bliskości”, również te uczuciowe, są opisywane w sposób bardzo odległy od stylu znanego z większości kobiecych bestsellerów. Z tego względu, nawet gdyby nie było to zasugerowane w książce wprost, można by i tak się domyślić, że literackim idolem Hondrariego jest ktoś taki jak Julio Cortázar, a nie na przykład Jodi Picoult. Dlatego jestem pewien, że „Bliskość” dostarczy sporo czytelniczej satysfakcji każdemu, kto przedkłada literaturę nad produkty książkowe.

Bogusław Karpowicz