Po nieznacznie malejącej jak dotąd satysfakcji z lektury "W poszukiwaniu straconego czasu", tutaj nastąpiło pewne przełamanie: tom czwarty wydał mi się bardziej imponujący od wszystkich poprzednich, przebijając nawet pierwszy. Jego zaletą jest między innymi złożoność, różnorodność - zaczyna się od solidnego wstrząśnięcia czytelnikiem dosadnym i miejscami nawet wulgarnym wątkiem homoseksualnym. Wstrząs nie wynika oczywiście z tematu, ale raczej z faktu, że dość dosadny, brutalny opis poczynań barona de Charlus mocno kontrastuje z jak dotąd raczej grzecznym, zdystansowanym charakterem opisów Prousta. Potem grzeczność powraca, choć motyw homoseksualizmu, o którym autor pisze zresztą bardzo ciekawie, nieprzerwanie osnuwa ten tom. Następnie mamy "dożynanie" socjologicznego portretowania Guermantów, tym razem zaglądając do salonu księżnej Marii i tym razem nie jest to ani trochę męczące (choć wciąż, dla mnie, nie jest też fascynujące). Najdoskonalsza część zaczyna się następnie, gdy czytelnik zostaje zabrany z powrotem do Balbec - Proust (nareszcie) odkłada wówczas socjologię na dalszy plan, by zrobić miejsce sennej, leniwej, niezwykle przyjemnej atmosferze oraz przede wszystkim psychologii. W tym tomie po raz pierwszy autor nie wrzuca do powieści znacznej liczby nowych postaci, a skupia się na rozwoju już poprzednio zarysowanych portretów psychologicznych (w tym narratora, co przyjąłem z największą radością) oraz budowaniu wspaniałych opisów relacji - narratora z Albertyną, barona z Morelem i wielu innych, mniejszych. Powracają (w mniejszej ilości niżbym chciał, to prawda) oderwane od biegu wydarzeń filozofujące przemyślenia autora, z których zdobył mnie zwłaszcza fragment poświęcony snom. Piękny jest też choćby (mniej oderwany) opis odczuć narratora wspominającego zmarłą babkę. Wspomnieć jeszcze można świetne zakończenie, pełne mistrzowsko zbudowanego napięcia emocjonalnego.

Konstrukcja zaczyna się robić coraz bardziej imponująca, Proust coraz częściej zaczyna wiązać odległe punkty swojej powieści. Podoba mi się kierunek, w jakim to zmierza i choć tak z osobna "Sodoma i Gomora" nie jest jakąś obłędną książką, to już teraz przeczuwam, że "W poszukiwaniu straconego czasu" jako zamknięta całość będzie czymś więcej niż sumą swoich tomów.

8.0/10

Po nieznacznie malejącej jak dotąd satysfakcji z lektury "W poszukiwaniu straconego czasu", tutaj nastąpiło pewne przełamanie: tom czwarty wydał mi się bardziej imponujący od wszystkich poprzednich, przebijając nawet pierwszy. Jego zaletą jest między innymi złożoność, różnorodność - zaczyna się od solidnego wstrząśnięcia czytelnikiem dosadnym i miejscami nawet wulgarnym...