Podtytuł "Prawdziwa historia czterech pancernych" może być nieco mylący. Bo tak naprawdę na próżno szukać tu tajemnicy tych filmowych (tudzież książkowych) bohaterów, ta książka nie odsłania tajników, na bazie jakich prawdziwych czołgistów powstały postacie pancerniaków, na przygodach których wychowywało się pokolenie dzisiejszych 30-40 latków... Wydaje się, że książka Przymanowskiego oraz jej ekranizacja stały się dla Śledzińskiego raczej inspiracją, impulsem do tego, aby odczarować trochę los rzeczywistych polskich czołgistów, współwalczących z Sowietami na froncie wschodnim oraz na terenach Polski w drugiej połowie II wojny światowej.

I, trzeba przyznać, że dobrze się stało, że taka opowieść powstała. Autor odtwarza tu cały szlak bojowy polskich czołgistów, którzy dołączyli do armii Berlinga, by od wschodniej strony wypchnąć Niemców z okupowanych terenów i wziąć udział w wyścigu do Berlina. Na podstawie zebranych wspomnień walczących tam żołnierzy, dostępnych publikacji historycznych z tej tematyki, a także bogatych zbiorów dokumentacji archiwalnych (dzienniki oraz sprawozdania z działań bojowych), udało mu się stworzyć nie tylko suche zestawienie dat i opisów potyczek. Stworzył barwną opowieść, którą czyta się prawie tak samo, jak książkę Przymanowskiego - z tą jednak różnicą, że śmierć i rany tu opisywane, dotyczą prawdziwych ludzi, a nie tylko fikcyjnych literackich postaci...

Czytelnik, który jeszcze z niegdysiejszych lekcji historii (a także z filmowych i książkowych obrazów doby PRLu) pamięta bohaterskie czyny i zwycięski szlak polskich czołgistów, czytając "Tankistów" nie raz złapie się za głowę i zastanowi się, jakim cudem, do cholery, Rosjanom udało się zwyciężyć w tej wojnie? Z ich nieudolnymi oficerami, wykazującymi się tak często ignorancją i brakiem doświadczenia oraz podstawowej wiedzy z zakresu taktyki (a nie raz także i z brakiem zdrowego rozsądku), z awaryjnym sprzętem (o dużym, co prawda, potencjale, ale wykonanym z lichej jakości materiałów), którym posługiwali się zwykle mało doświadczeni żołnierze, z piętnem politycznych przepychanek w tle, gdzie praworządność wobec ideologii była ważniejsza od osobistej mądrości i doświadczenia żołnierzy... Nie tylko serce się kraje, ale przede wszystkim zaciskają się pięści, gdy czyta się o tych wszystkich poległych w boju piechurach, zwiadowcach i czołgistach, o tych wszystkich zniszczonych i straconych wozach. Ogromnego procenta tych strat można było uniknąć, gdyby tylko dowodzenie obejmowali oficerowie z prawdziwego zdarzenia...

Książka Śledzińskiego odsłania smutną prawdę o tej stronie II wojny światowej, o której zwykle mówiło się w samych superlatywach, która przez długie lata służyła za pożywkę dla komunistycznej propagandy. Nie omija także smutnego epizodu, gdy polscy pancerniacy tuż po zakończeniu wojny, wysłani zostali do bratobójczej pogoni za oddziałami AK. Z drugiej strony ta relacja nie ujmuje nic z rzeczywistego oddania sprawie i bohaterstwa walczących tam żołnierzy. Ukazuje, że Polaków, którzy znaleźli się w armii Berlinga, nie należy od razu sklasyfikować jako zwolenników komunizmu i skreślać ich, stawiając ich w moralnej opozycji do gloryfikowanych żołnierzy wyklętych. Tragedie, które stały się ich udziałem, wcale nie były mniejszego kalibru...

Ciekawa i wartościowa książka, a do tego świetna lektura. Naprawdę polecam.

Podtytuł "Prawdziwa historia czterech pancernych" może być nieco mylący. Bo tak naprawdę na próżno szukać tu tajemnicy tych filmowych (tudzież książkowych) bohaterów, ta książka nie odsłania tajników, na bazie jakich prawdziwych czołgistów powstały postacie pancerniaków, na przygodach których wychowywało się pokolenie dzisiejszych 30-40 latków... Wydaje się, że książka...