Stowarzyszenie umarłych poetów

Nancy H. Kleinbaum napisała tę książkę na podstawie scenariusza filmowego - to dość niespotykana kolejność.
Film zresztą świetny, a osobę profesora literatury Johna Keatinga chyba już zawsze będziemy sobie wyobrażać jako Robina Williamsa.
Elitarna szkoła z zasadami, w której rozpoczynają naukę nowi uczniowie. Muszą się zmierzyć z wymaganiami szkoły i oczekiwaniami rodziców, które nie zawsze pokrywają się z marzeniami młodych ludzi.
Surowi nauczyciele i rodzice, którzy w latach pięćdziesiątych nie prowadzili wyszukanych dialogów ze swoimi synami, stają się przyczyną tragedii.
Nie jest jej w stanie zapobiec również jedyny nauczyciel, który stara się namówić chłopców do samodzielnego myślenia i dążenia do własnych celów.
Chce wpoić im radość życia pośród obowiazków, wrażliwość, nieszablonowść, nakłonić do bronienia własnej indywidualności.
Końcowa scena młodzieńczego buntu wydaje się choć częściowo wynagradzać niesprawiedliwość i daje nadzieję na to, że chociaż dla kilku chłopaków postawa profesora Keatinga stanie się wzorem postępowania w życiu.
Miejscami naprawdę wzruszająca książka, chociaż teraz ciężko to docenić, bo czytając ją widzimy już wszystko przez pryzmat filmu. Jednak warto było ją przeczytać.

Odwieczny dylemat - co jest lepsze: książka czy film? Prawie jak - co było pierwsze: jajko czy kura? Ja przychylam się do tej części ludzkości, która skłania się ku książce. Przyczyn tej decyzji oczywiście jest wiele, ale na pewno wszyscy zdajemy sobie sprawę, że zmieszczenie wszystkich wątków z kilkuset stron w kilkugodzinnym nawet filmie, bywa po prostu niewykonalne. Zazwyczaj książki są pełniejsze od ich ekranizacji, pozwalają na dowolną interpretację i użycie naszej wyobraźni. Dlatego najczęściej najpierw czytam oryginał, a później zapoznaję się z filmem na jego podstawie.

Co jednak powstanie gdy ktoś podejmie próbę zamiany pięknego filmu na książkę? Pewnie wszystko zależy od talentu śmiałka, który będzie to robił. Jak wypadła ta próba w przypadku "Stowarzyszenia umarłych poetów"? Moim zdaniem średnio.

Może gdyby autorka pokusiła się na dodanie coś od siebie efekt byłby lepszy, nie wiem. Z jednej strony strach się bać jak mogłoby to zepsuć tak dobrą historię, ale z drugiej w wyniku braku takiej ingerencji powstał twór straszliwie wtórny. Czytając książkę zaraz po obejrzeniu filmu miałam wrażenie, że autorka po prostu skopiowała scenariusz, prawie słowo w słowo. Objętość też nie jest zachęcająca, od razu widać, że nie będziemy mieli zbyt wielkiego pola do popisu dla naszej wyobraźni. Czytasz i czekasz na coś więcej, na drobne szczegóły, które sprawiają, że dana postać staje się jeszcze ciekawsza. Niestety, nie tym razem.

Ponowna lektura po latach nie zmieniła mojego zdania na temat tej książki. Może nie jest ona beznadziejna, ale tym razem wyjątkowo polecam film zamiast niej.

„Stowarzyszenie umarłych poetów”. Tytuł, który nie jednemu obił się o uszy. Jakie wyobrażenie daje nam sama nazwa tego dzieła? No cóż... mamy stowarzyszenie – czyli jakaś grupa ludzi, zbierająca się w danym celu; poeci – twórcy, artyści, piszący wiersze; a umarli poeci – twórcy, artyści, piszący wiersze, nieżyjący.
Dobrze, pierwsza lekcja odrobiona.
Wyrwij teraz ze swojej książki... hm... stronę 64. Przeczytaj i na podstawie jednej strony określ o co chodzi w lekturze. Możesz posłużyć się rozważaniami jakiegoś nieistniejącego filozofa Dalekiego Wschodu.
Następnie kierując się własną wiedzą, napisz piękny wiersz, którym zaszczycisz „umarłych poetów” na ich spotkaniu. Każdy może zostać „umarłym poetą”, wystarczy przyjść.
„TRADYCJA”, „HONOR”, „DYSCYPLINA”, „DOSKONAŁOŚĆ”.
Akademii Weltona. Szkoła dla chłopców. Najlepsza. Surowi i wymagający nauczyciele oraz 4 Zasady, którymi kierują się uczniowie. To właśnie ta szkoła. Nudna, jak flaki z olejem. Oczywiście do czasu...
Niekonwencjonalny sposób nauczania języka angielskiego oraz jego nauczyciel – pan Keating! To jego lekcje zmienią obraz patrzenia na świat dojrzewających chłopców. Każdy z nich odkryje w sobie ogień poety lub tylko iskierkę, ale każda zmiana jest dobra.
Oczywiście nikt nie zapomniał o dziewczynach, sporze z rodzicami i tragicznym zakończeniu...

Piękna w swojej inności!

Na początku roku szkolnego moja siostrzeńca, obecnie siódmoklasistka, przyszła do mnie z listą lektur, które będą przerabiać na lekcjach języka polskiego. Jako jedno z pierwszych na jej liście znalazło się "Stowarzyszenie Umarłych Poetów", a z jej ust padło: "Ciociu czytałaś? Pamiętasz? Podobało ci się? Jak przeczytam to porozmawiamy, wymienimy się wrażeniami?"
No cóż...czytałam, oczywiście, że tak, chociaż nie jako lekturę szkolną, ale było to iks lat temu, więc jakby trochę szczegóły zatarły się w pamięci...
Nie mogę jednak zawieść oczekiwań, więc i ja sięgnęłam po SUP.
Cudownie było odświeżyć sobie tę historię i, co dotarło do mnie bardzo wyraźnie - spojrzeć na nią z jeszcze innej perspektywy, która wtedy, lat temu naście, była mi przecież zupełnie nieznana - z perspektywy rodzica.
Ogromną rolę w tej krótkiej, ale bardzo wartościowej książce odgrywają rodzice, którzy za wszelką cenę chcąc zrekompensować sobie swoje życiowe niepowodzenia zupełnie zamykają się na to, że ich dzieci chcą żyć własnym życiem, kroczyć swoją drogą, spełniać swoje marzenia i realizować siebie. Jakim rodzicem nie być? Kleinbaum pokazuje to bardzo dobitnie. "Stowarzyszenie Umarłych Poetów" jako lektura obowiązkowa dla rodziców - jestem za!
Książka nie traci na aktualności zupełnie. Mijają lata, a kolejne pokolenia mogą się utożsamiać z bohaterami, przeżywać z nimi wzloty i upadki, uczyć się podejmowania decyzji i mierzyć z ich konsekwencjami.
Marzyć o nauczycielu jakim jest Keating - kto nie marzy/ł?
"Zawsze uważałem, że kształcenie polega na tym, by uczyć prawa do własnego zdania."

"Stowarzyszenie Umarłych Poetów" to piękna opowieść o nauczycielskim powołaniu, wielkiej pasji, przyjaźni i lojalności.

To również krytyczny obraz angielskiego społeczeństwa, tkwiącego w okowach schematów i uprzedzeń rodem z XIX wieku.
Mimo iż akcja rozgrywa się pod koniec lat 50. minionego stulecia, w szkole dla chłopców panują przerażająco konserwatywne metody, z karami cielesnymi na czele.

Do myślenia dają nie tylko zachowania profesorów, ale i rodziców uczniów. Część z nich traktuje naukę w Akademii Weltona jako rodzinną tradycję, której każdy musi sprostać. Tę szkołę po prostu trzeba skończyć, a co się z niej wynosi i jak się w niej czuje, jest nieistotne.
Przykładem zimnego i nieznoszącego sprzeciwu człowieka jest ojciec jednego z uczniów, który traktuje syna jak rzecz.

"Tradycja, Honor, Dyscyplina, Doskonałość" - to naczelne hasło akademii, które w praktyce bardziej przeraża niż zachęca do jego przestrzegania.
Gdy w ten skostniały świat wkracza nowy nauczyciel, stosujący niekonwencjonalne metody nauczania literatury, w szkole zaczyna wrzeć.

John Keating przede wszystkim uczy samodzielnego myślenia, czytania ze zrozumieniem, wolności słowa i myśli, tolerancji... Odkrywa przed chłopcami uroki literatury, udowadniając, że może ona dawać radość i wzruszenia, a nie być jedynie przedmiotem nudnej lekcji.
Poza tym nauczyciel pokazuje swoim podopiecznym, jak żyć, co jest dobre, a co złe, uświadamia, że człowiek ma prawo wyboru i jest kowalem własnego losu (a przynajmniej powinien być).

Nietrudno się domyślić, że takie podejście do pracy nie spotyka się z uznaniem ze strony zmurszałych nauczycieli, dyrektora i rodziców...

Autorka umieściła akcję swej powieści w Anglii drugiej połowy XX wieku, ale podjęty przez nią temat jest uniwersalny.
Takich nauczycieli jak pan Keating zawsze brakowało, brakuje i będzie brakować, w każdej szkole, w każdych czasach i w każdym miejscu.

Powieść Nancy Kleinbaum po pochwała wolności, niezależności i marzeń, miłości do literatury, szacunku dla drugiego człowieka i jego poglądów. To również ważny głos w sprawie autorytetów, których nie buduje się siłą i regulaminami.

Lektura obowiązkowa dla każdego przyszłego pedagoga!:)

(Polecam audiobooka w rewelacyjnym wykonaniu Włodzimierza Nowakowskiego)

Zamknięci w nawias, owinięci oczekiwaniami, wrzuceni w wymagania...
Bez wolności, na siłę, pod przymusem...
To najgorsze, co może spotkać dziecko, osobę młodą, która szykuje sie do własnego, samodzielnego życia. Jaka w nim samodzielność i wolny wybór we własnych decyzjach, skoro nad głową stoi rodzic, ktory oczekuje bezwzględnego posłuszeństwa. Niczym dyktator stoi nad dzieciakiem i mówi mu co zrobić.
Dziecko jest po presją, dusi się, nie może oddychać pełnią życia...
Jestem zdania, że dyscyplina na pewnym poziomie dopuszczalności służy młodemu człowiekowi. Buduje ona porządek w jego codzienności. Lecz wielu rodziców przesadza, czyniąc w ten sposób z życia dziecka piekło. Wielu sobie nie zdaje sprawy jak wielką krzywdę mu wyrządza.
Nie mam dzieci i nie zanosi się na to, że będę je miał. Dlatego moja opinia może nie mieć dla wielu żadnej wartości. Co ja tam mogę wiedzieć. Wypowiada się jakby pozjadał wszystkie rozumy.
Każdy dysponuje swoimi własnymi mądrościami i filozofią życia. Wiem, że gdy człowiek jest zamknięty niczym w klatce, gdy jego wolności ma granicę, jest ograniczona, prędzej czy później spróbuje się z niej wydostać. Może użyć do tego różnych metod, bardziej drastycznych bądź mniej. Jednak przyjdzie taki moment, że spróbuje zerwać kajdany.

Jak to się dla niego skończy? Do czego to wszystko doprowadzi? Ważne jest dziecko, czy presja społecznych oczekiwań?

"Stowarzyszenie umarłych poetów" odpowie na te i inne pytania. To jeden z moich ulubionych filmów. Robin Williams na czele z młodymi aktorami zagrał prawdziwie, z pasją. Historia ta opowiada o miłości do poezji, o tym jak wielką wartość mają uczucia spisane na kartce papieru. Ponadto to film o dążeniu do marzeń, poszukiwaniu własnego ja.
Lecz poza tym wszystkim zachęca do dyskusji odnośnie tego tematu, o którym powiedziałem na początku. Ten film pokazuje do czego prowadzi presja, kajdany, ograniczanie wolności i zabijanie marzeń przez rodziców.
Najbardziej drażniło mnie w tym filmie to, w jaki sposób społeczeństwo potraktowało nauczyciela w osobie grającego go Robina Williamsa. Całą winę za to, co się wydarzyło zrzucono na niego. Na człowieka, który obudził w tych młodych ludziach marzenia, pobudził wolność w myśleniu, pomógł im odnaleźć samych siebie i znalazł klucz do kajdan, w jakie zamknęli ich rodzicem.
Nikt z rodziców, nawet jedna osoba, nie potrafiła znaleźć w sobie trochę winy. Najlepiej jest obrzucić nią kogoś innego, często zupełnie niewinnego...
Strasznie to obłudne i słabe...

Dlaczego piszę tyle o filmie i historii jaką głosi. Bowiem ta książka to jakby streszczenie filmu. Co innego, gdyby film powstał na podstawie książki. Wtedy nie oceniałbym jej tak surowo. Jednak nie ma nic wielkiego w tym, by napisać książkę w oparciu o scenariusz filmu. Dla mnie to ewidentne pójście na łatwiznę. Autora takiej książki nie stać na własny pomysł, nie może polegać na własnej wyobraźni???
Odtworzyć scena po scenie, wpleść w to dialogi z filmu, to dla mnie nic wielkiego. Lecz o wiele prostszą drogą jest przejażdżka na czymś, co już zostało stworzone.
Coraz mniej ludzi podąża dzisiaj własną ścieżką. Dlatego nie mam przekonania do takich książek jak ta. Przeczytałem ją tylko ze względu na sam film. Liczyłem, że w tej książce odnajdę pasję, coś ponadto, co dostałem w filmie. Ona tylko odtworzyła film.

Inaczej jest gdy film powołuje jakąś opowieść z książki. Reżyser, scenarzysta i ludzie wokół niego muszą uruchomić swoją wyobraźnie i zsynchronizować ją z treścią książki.
Natomiast Nancy H. Kleinbaum nie musiała prawie wcale wysilać swojej wyobraźni. Wszystko miała podane na tacy...

Książka napisana na podstawie znanego filmu pod tym samym tytułem. Film kiedyś oglądałam, więc zakończenie mnie nie zaskoczyło - mogłam tylko się zastanawiać czy w książce będzie identyczne.

"Stowarzyszenie umarłych poetów" to utwór o dorastaniu. Pokazuje, że potrzeba wolności ma dwie strony medalu. Skutki zależne są od osoby zainteresowanej, jej otoczenia i losu. Dobrym przykładem są tu Todd i Neil, uczniowie Keatinga. Sceneria nieprzypadkowo została umieszczona w surowej Akademii Weltona, poza jej murami chłopcy mogą dać upust swoim młodzieńczym marzeniom. Ogólnie ważna jest myśl "Carpe diem" oraz pochwała literatury - nieraz w grocie były recytowane fragmenty różnych wierszy. Też chcę tak zrobić.

"Daremne żale - próżny trud,
Bezsilne złorzeczenia!
Przeżytych kształtów żaden cud
Nie wróci do istnienia.
Świat wam nie odda, idąc wstecz,
Znikomych mar szeregu -
Nie zdoła ogień ani miecz
Powstrzymać myśli w biegu.
Trzeba z żywymi naprzód iść,
Po życie sięgać nowe...
A nie w uwiędłych laurów liść
Z uporem stroić głowę.
Wy nie cofniecie życia fal!
Nic skargi nie pomogą -
Bezsilne gniewy, próżny żal!
Świat pójdzie swoją drogą."

"Daremne żale", Adam Asnyk, 1838-1897