Książ­ka, któ­rą trzy­ma­cie Pań­stwo w rę­ku, jest pierw­szym na ryn­ku pol­skim tłu­ma­cze­niem be­st­sel­le­ro­wej pu­bli­ka­cji dok­to­ra psy­cho­lo­gii ewo­lu­cyj­nej Ro­ber­ta Kurz­ba­na, pro­fe­so­ra nad­zwy­czaj­ne­go Uni­wer­sy­te­tu Pen­syl­wa­nii. Jest to pu­bli­ka­cja idą­ca pod prąd, zmu­sza­ją­ca do my­śle­nia, a przez nie­któ­rych uwa­ża­na na­wet za wy­wro­to­wą. Z wie­lo­ma przed­sta­wio­ny­mi w niej po­glą­da­mi (np. ty­mi do­ty­czą­cy­mi mo­ral­no­ści) moż­na się nie zga­dzać, jed­nak po­zna­nie ich i ugrun­to­wa­nie so­bie wła­sne­go kry­tycz­ne­go zda­nia na te­mat sfor­mu­ło­wa­nych tu pro­ble­mów to nie­mal obo­wią­zek każ­de­go in­te­lek­tu­ali­sty.

Au­tor uwa­ża, że klucz do zro­zu­mie­nia nie­spój­no­ści ludz­kich za­cho­wań le­ży w mo­du­ło­wej struk­tu­rze umy­słu i sta­wia te­zę, iż hi­po­kry­zja jest na­tu­ral­nym je­go sta­nem. Mózg bo­wiem wy­ewo­lu­ował ja­ko or­gan słu­żą­cy do jed­no­cze­sne­go roz­wią­zy­wa­nia wie­lu pro­ble­mów, dla­te­go moż­na go po­rów­nać do szwaj­car­skie­go scy­zo­ry­ka czy iPho­ne­’a. Kurz­ban przed­sta­wia funk­cję umy­słu w for­mie osob­nych mo­du­łów współ­dzia­ła­ją­cych ze so­bą, ale jed­no­cze­śnie kon­ku­ru­ją­cych. Nie ma­my tu do czy­nie­nia z jed­no­li­tą „jaź­nią” ja­ko ośrod­kiem sys­te­mu we­wnętrz­nie spój­nych i nie­sprzecz­nych ze so­bą po­glą­dów, lecz ze zbio­rem odręb­nych, choć wpły­wa­ją­cych na sie­bie mo­du­łów, któ­re czę­sto wcho­dzą ze so­bą w kon­flikt. Jest to wi­zja po­zo­sta­ją­ca w cał­ko­wi­tej opo­zy­cji do sze­re­gu teo­rii na­uko­wych, któ­re za­kła­da­ją ist­nie­nie „ja” zło­żo­ne­go ze spój­nych i ra­cjo­nal­nych prze­ko­nań oraz pre­fe­ren­cji. Mo­du­ło­wość sfor­mu­ło­wa­na przez Kurz­ba­na za­kła­da, że nie ma „ja”. Za­miast te­go, każ­dy z nas sta­no­wi zbiór od­dziel­nych, ale współ­dzia­ła­ją­cych sys­te­mów („my”), któ­rych sta­łe kon­flikty kształ­tu­ją na­sze in­te­rak­cje ze so­bą sa­mym i świa­tem ze­wnętrz­nym.

Książ­ka na­pi­sa­na peł­nym iro­nii ję­zy­kiem, za­wie­ra barw­ne po­rów­na­nia i przy­kła­dy, cza­sem prze­ry­so­wa­na, ba­lan­su­ją­ca na kra­wę­dzi de­ma­go­gii i ma­ni­pu­la­cji – z pew­no­ścią za­in­try­gu­je za­rów­no za­awan­so­wa­ne­go w dzie­dzi­nie psy­cho­lo­gii ba­da­cza, jak rów­nież po­cząt­ku­ją­ce­go, ale cie­ka­we­go ludz­kiej na­tu­ry czy­tel­ni­ka.