Ta książka to naprawdę twardy orzech do zgryzienia.
Na poziomie fabularnym - bohater wraca z emigracji do Polski, ale nie zdąży się nacieszyć swoją tutaj bytnością, bo w jego bloku wybucha gaz, co staje się impulsem dla wielu różnych wydarzeń. Rzeczywiście wybuchy gazu były w naszym kraju w latach dziewięćdziesiątych (kiedy dzieje się akcja powieści) niemal epidemią i bardzo ciekawym zabiegiem było dodanie do książki ilustracji złożonych z gazetowych wycinków na ten temat (zakładam, że wycinki autentyczne, aczkolwiek nie weryfikowałam). Fabuła odnosi się też do trudnej i złożonej historii stosunków polsko-niemieckich w XX wieku.
Autor posłużył się dość popularną ostatnio konwencją, podstawą narracji czyniąc po prostu myśli bohatera, próbując je odwzorować możliwie naturalnie/realistycznie. Powoduje to, że narracja jest chwilami dość chaotyczna, oscyluje od tego, co się dzieje, do całkiem abstrakcyjnych skojarzeń. Wydarzenia zdają się przybierać charakter groteski, dzieją się rzeczy szalone, a nieraz trudno określić, co jest wydarzeniami, a kiedy bohater tylko sobie fantazjuje. Pojawia się sporo ciekawych przemyśleń na tematy - że tak to ujmę - ogólnożyciowe, wplecionych w akcję i nie trącących moralizowaniem.
I tak przez większość książki, obrazy zmieniają się jak w kalejdoskopie, bohaterowie wiecznie gdzieś jadą czy idą, coś ich ciągle gdzieś pcha. Wszystko zmienia sama końcówka, ostatnie krótkie rozdziały, stanowiące w sumie coś na kształt epilogu. Nagle z szalonej historii (która wprawdzie porusza wątki historyczne i tożsamościowe, ale jest raczej zabawna lub dziwna niż refleksyjna) wyłania się ostre zakończenie, od którego robi się i słabo, i niedobrze.
I chyba o to tu chodziło. Najpierw mamy jednostkową historię, w której w sposób groteskowy pokazuje się trudną powojenną koegzystencję Polaków z zachodnim sąsiadem. Na tym etapie jest dość zabawnie i to usypia naszą czujność. Bo na koniec dostajemy ten sam wątek, ale z innej perspektywy, a pozbawiony lżejszej oprawy, i obrywamy nim między oczy i wstać już potem nie możemy.
I trudno mi to wszystko podsumować i ocenić, ale przeczytać na pewno warto.

Ta książka to naprawdę twardy orzech do zgryzienia.
Na poziomie fabularnym - bohater wraca z emigracji do Polski, ale nie zdąży się nacieszyć swoją tutaj bytnością, bo w jego bloku wybucha gaz, co staje się impulsem dla wielu różnych wydarzeń. Rzeczywiście wybuchy gazu były w naszym kraju w latach dziewięćdziesiątych (kiedy dzieje się akcja powieści) niemal epidemią i...