FRAGMENTY UKŁADANKI

Niedawno ukazała się zapowiedź książki „Surowe” („Las crudas”) Ester Garcii Llovet, którą w Hiszpanii okrzyknięto wschodzącą gwiazdą prozy. Sięgnęłam po tę pozycję zaintrygowana pochwałami krytyków, którzy twierdzą, że autorka umiejętnie wykorzystuje doświadczenia zdobyte podczas studiowania dosyć rozbieżnych kierunków i zgrabnie łączy w swej prozie elementy psychologii klinicznej i reżyserii filmowej. Zainteresowała mnie także obietnica ukazania niestereotypowego obrazu Hiszpanii i świeże spojrzenie na relacje damsko-męskie. Czy książka spełnia oczekiwania?

Ze względu na rozmiary pozycję nazwałabym bardziej nowelą niż powieścią. To, co uderza od razu, to charakter prozy, gdyż rzeczywiście zgodnie z obietnicami książkę odbiera się w sposób „filmowy”. Relacje damsko-męskie są istotne, ale główne przesłanie utworu widziałabym raczej w wątku przemiany głównego bohatera – oldboya i imprezowicza, wiecznego chłopca, który na skutek splotu wydarzeń i przeżyć dowiaduje się prawdy o sobie i zmienia podejście do życia.

Utwór kojarzy się z filmem dzięki reżimowi, jakiemu poddała autorka fragmenty opisowe. Książka ogranicza się do dialogów oraz do prezentacji scen absolutnie koniecznych. Nie ma tu zbędnych słów, interpretacji, nie poznamy stosunku autorki do bohaterów ani ich przemyśleń. Budowa utworu jest klamrowa, rozpoczyna się sceną stypy i kończy w identycznej scenerii, bliźniaczą uroczystością pożegnalną. Wszystko, co wydarza się między tymi scenami, to migawki z życia Romo Esmiza, pokazane w sposób lapidarny i pozbawiony komentarza. Z tych strzępów czytelnik musi sam ułożyć obraz bohatera i domyślić się o co właściwie w tej kabale chodzi. Romo to rozwodnik, zblazowany imprezowicz i typ macho, właściciel restauracji zatrudniający kelnerki w sposób nie do końca legalny i nie przywiązujący się do kobiet. Ponieważ z zasady unika płacenia poważnych zobowiązań, naraził się paru osobom i zmuszony jest zachowywać stałą czujność. Wyraźnie jednak odczuwa dreszczyk ekscytacji, czując, że ktoś go śledzi.

W momencie, gdy poznajemy Esmiza, zaczyna w nim dokonywać się proces przemiany. Dostrzegł, że ludzie, którzy go otaczają, zmagają się z bolesnymi osobistymi stratami i że jego w jakiś sposób też to dotyka. Współczuje przyjacielowi, Włochowi, który pochował żonę. Obserwuje dramatyczne przeżycia rodziny, z której uprowadzono córeczkę. Poznaje tragedię życiową ulubionego spikera radiowego. W końcu na jego drodze staje kobieta, nielegalna emigrantka z ogarniętego wojną Salwadoru, zmagająca się z chorobą dziecka… Wydarzenia, których jesteśmy świadkami, powodują, że zaczyna się rozpadać świat Esmiza, zmienia się jego wyobrażenie o sobie. Nie wszystko potoczyło się bowiem tak, jakby tego sobie życzył. Życie to nie tylko radosna fiesta... Esmiz jest świadomy, że przygoda z unikaniem zobowiązań może się źle skończyć, ale niespodziewanie publicznie zostaje sponiewierany i upokorzony przez kobietę. Z kolei Perica, kobieta, którą pokochał, ignoruje go. Sprawa z teściową uprzytomniła mu, że swoją zabawę, quasi gangsterkę, uprawia z nudów albo by we własnych oczach utrzymać swój wizerunek macho. Przekonuje się, że obraz, jaki sobie stworzył, to tylko fasada, za którą rozpościera się pustka…

Oryginalność „Surowych” polega na tym, że czytelnik otrzymuje tylko zarys, szkic historii, którą musi sam zinterpretować. Wprawdzie porównałam wcześniej sposób prowadzenia fabuły do filmu, ale przecież klimat filmu tworzą nie same tylko obrazy. Sceny mogą być ascetyczne, ale nastrój uzupełnia muzyka, ustawienia kamery, światło, gra aktorów, ich gesty, wreszcie – mimika ich twarzy. W książce jesteśmy tego wszystkiego pozbawieni, otrzymujemy „surowy” materiał, cała układanka może (a nawet musi) powstać w wyobraźni czytelnika.

Książkę nazwałabym eksperymentem. Nie językowym, bo pod tym względem autorka prezentuje perfekcyjny warsztat. Raczej fabularnym. Charakteryzuje go lapidarność opisów, które nie zdradzają emocji, myśli ani uczuć bohaterów. Esther Garcia Llovet egzaminuje czytelnika. A ponieważ takie eksperymenty są ryzykowne, autorka albo od razu zaskarbi sobie przychylność odbiorcy, albo okaże się, że on i pisarka krążą po zupełnie osobnych orbitach…

http://ksiazkioli.blogspot.com/2014/03/surowe-esther-garcia-llovet.html

FRAGMENTY UKŁADANKI

Niedawno ukazała się zapowiedź książki „Surowe” („Las crudas”) Ester Garcii Llovet, którą w Hiszpanii okrzyknięto wschodzącą gwiazdą prozy. Sięgnęłam po tę pozycję zaintrygowana pochwałami krytyków, którzy twierdzą, że autorka umiejętnie wykorzystuje doświadczenia zdobyte podczas studiowania dosyć rozbieżnych kierunków i zgrabnie łączy w swej prozie...