Pewna znajoma niewiasta z LC zapytała mnie, dlaczego wśród opiniowanych przeze mnie książek nie znalazła się ani jedna napisana przez kobietę. Oczywiście, udzieliłem jej standardowej odpowiedzi, przedstawiając listę zajęć, do których predestynowana jest płeć piękna, a pośród których próżno szukać pisarstwa, obejmujących za to obfity zakres prac domowych. Później naszła mnie jednak refleksja, że może się mylę i myliłem przez całe dotychczasowe życie, a wrodzona białogłowom wrażliwość może się manifestować efektywniej aniżeli przez obfitość łez. By rozstrzygnąć tę kwestię raz i na wieki, nabyłem drogą kupna wytwór naszego feministycznego towaru eksportowego. Niewykluczone zresztą, że po raz pierwszy w historii określenie „towar” zostało zastosowane wobec kobiety bez intencji uprzedmiotawiających.
Ale dość tego bełkotu.
Tokarczuk serwuje czytelnikowi pozornie oswojoną rzeczywistość małomiasteczkowego polsko–czeskiego pogranicza z jego poniemieckim bagażem, za której fasadą ukrywa się jednak coś bardziej pierwotnego i nienazwanego. Podejrzewam, że autorka inspirowała się nurtem realizmu magicznego, tworząc jego własne wydanie, zręcznie balansujące na granicy niesamowitości i próbując oswoić rzeczy smutne i brzydkie poprzez nadanie im dodatkowego, tajemniczego wymiaru.
Zaskakująco dużo tu zmysłowości, seksualności, która co chwilę, niekiedy zupełnie niespodziewanie, wypływa na powierzchnię opowieści i stanowi jedną z cech konstytutywnych opiewanego świata, zasadzając się na wciąż podkreślanej różnicy między kobietą i mężczyzną, niezbędności obydwu pierwiastków jako komplementarnych elementów natury, nie tylko ludzkiej.
Zdziwiło mnie również dość częste odwoływanie się do filozofii, szczególnie starożytnej, ale rozumiem, że takie zapośredniczone, szkolne w swej naturze obcowanie z Platonem może dla gospodyń domowych stanowić źródło samozadowolenia. Bez tego książka byłaby lepsza. Bez tego i bez nazbyt niekiedy oczywistej symboliki.
Nie wątpię, że twórczość Tokarczuk spotyka się ze statystycznie lepszym odbiorem u kobiet niż u mężczyzn, opiera się bowiem na czuciu, w opozycji do rozumowania (nie rozumienia, bo można również rozumieć poprzez czucie). Jest pisarka utalentowana, tka ciekawe i płynnie przechodzące w siebie historie, ale jedynym, co zapamiętam z tej powieści, jest jej powolny, oniryczny klimat, bo treść już teraz zaczyna mi umykać.

Pewna znajoma niewiasta z LC zapytała mnie, dlaczego wśród opiniowanych przeze mnie książek nie znalazła się ani jedna napisana przez kobietę. Oczywiście, udzieliłem jej standardowej odpowiedzi, przedstawiając listę zajęć, do których predestynowana jest płeć piękna, a pośród których próżno szukać pisarstwa, obejmujących za to obfity zakres prac domowych. Później naszła mnie...