Eseje te pobudziły mój apetyt na zawarty w nich temat i pozostawiły w ogromnym niedosycie. To jedna z tych publikacji, która dała mi podstawy, uporządkowała, uzupełniła i pokazała w nowym kontekście moją dotychczasową, bardzo rozproszoną, chaotyczną, a czasami wręcz intuicyjną wiedzę, wyposażyła w niezbędne narzędzia myślowe, a potem powiedziała, popychając mnie w świat dżungli literatury, mówiąc – a teraz radź sobie sama!
I to jest jedno z najpiękniejszych dla mnie uczuć polekturowych!
Jednak po kolei.
Autor w swoich rozważaniach sięgnął po bardzo popularny temat lub tło czytanych przeze mnie powieści – apokalipsę. Do tej książki nie zastanawiałam się nad tym elementem fabuły, przywiązując większą wagę do relacji międzyludzkich jej bohaterów niż do miejsca akcji i czasu, w którym się one dzieją. Sama sobie, na własne życzenie, zawężałam spojrzenie na całość powieści, nie przykładając wagi do wpływu tego elementu na pozostałe i odwrotnie. Trochę mi się zapomniało, że osmoza, przenikanie i implikacje to podstawowa cecha naczyń połączonych elementów powieści, a to, co przypomniał mi autor i na co zwrócił szczególną uwagę w swoich rozważaniach, otworzyło mi nowe możliwości nie tyle reinterpretacji, ile zupełnie nowych interpretacji przeczytanych przeze mnie powieści, wypełnionych wizjami apokaliptycznymi. Jak udowodnił autor, apokalipsa apokalipsie nie jest równa. Istnieje nawet podział na ich rodzaje autorstwa Christiana Godina (i nie tylko jego),który stał się kanwą esejów, wprowadzając systematykę rozważań autora zawartych w odpowiadających jej tematycznie rozdziałach i kreśląc zarys ewolucji tematu od religii poprzez naukę o kataklizmach aż do fikcyjnych spekulacji politycznych. Ich tematyka nie została na szczęście zawężona do samego zjawiska zawartego w pojęciu, ale poszerzona o genezę ich pojawienia się w umyśle ludzkim i jej przejawach w szeroko pojętej popkulturze, zwłaszcza w literaturze i filmie. Chociaż nie tylko. Pojawiają się również odniesienia do gier komputerowych i komiksu. Autor z dużą erudycją, swobodnie poruszając się na płaszczyźnie psychologicznej, historycznej, filozoficznej, politycznej, socjologicznej i ekonomicznej, czerpał informacje, myśli, poglądy znanych i uznanych autorytetów z wielu dziedzin kultury i nauki, tworząc nową jakość opracowania z obszerną bibliografią i filmografią umieszczoną na końcu książki. Częściowo odtwórczą o charakterze syntetyzującym, a częściowo twórczą w kreatywnym myśleniu. To, co było dla mnie najcenniejsze to własny, osobisty wkład w analizowany temat. Autor odważnie go uzupełnia, podważa, odrzuca, polemizuje, wplatając własne poglądy oraz refleksje i podsuwając jednocześnie delikatne wskazówki do dalszych rozważań, ukazując mi nowe drogi, którymi warto pójść dalej w rozwijaniu i poszerzaniu granic tematu. To dzięki temu osobistemu tonowi nie czułam się zagubiona w gąszczu interdyscyplinarnych informacji, a raczej wręcz zachęcona do własnych uzupełnień, myśli, sprzeciwu (były i takie!),a przede wszystkim skojarzeń tytułowych zwłaszcza z mojego dorobku czytelniczego. Autor dodał mi odwagi swoją otwartością w traktowaniu tematu, zachęcając do dorzucania do jego propozycji podmiotowych czerpanych z klasyki, również tej najnowszej, własny tytuł, niedawno czytanej książki lub oglądanego film. Tak bardzo brakowało mi w tych momentach żywej rozmowy! Często zatrzymywałam się przy nich, by ujrzeć je na nowo w omawianym kontekście. Powoli, w miarę czytania, przebogaty świat wizji apokaliptycznych stawał się dla mnie szerokim, niewyczerpanym, stale ulęgającym uzupełnieniom o nowo powstałe i powstające utwory, szerokim i niewyczerpanym tematem o otwartym charakterze, a przy tym bardzo wyrazistym, logicznym i klarownym.
W ten sposób otrzymałam wszystkie potrzebne mi narzędzia najpierw do uporządkowania tematu, a potem do samodzielnego posługiwania się nimi i korzystania z nich w moich czytelniczych i filmowych spotkaniach.
W tym sensie te eseje są dla mnie bezcenne.
Jest jednak jedna myśl autora, która pozostanie we mnie na zawsze.
To odautorski, osobisty, piąty rodzaj apokalipsy zaczerpnięty z dorobku filozoficznego Izydora z Sevilli żyjącego w VII wieku i dodany do oficjalnej klasyfikacji Christiana Godina, a łączący w sobie, przenikający i warunkujący wszystkie pozostałe – apokalipsa indywidualna. Można szukać etiologii myśli apokaliptycznej w naszych lękach, obsesjach i obawach przed niewiadomym na gruncie psychologicznym, śledzić jej wpływ na kulturę a kultury na świadomość ludzką, doszukiwać się głębi filozoficznej, by oswoić demony budzone przez brak informacji lub dezinformację, uczynić bardziej swojskim obniżając jej siłę strachu (stąd tytuł książki),ale jakkolwiek nie spojrzelibyśmy na to zjawisko, wszystko sprowadza się do jednego – lęku przed śmiercią. Wspomniany Izydor ujął to zjawisko tak – "Człowiek nie może objąć swoim umysłem czasu, który pozostaje światu. Niech więc każdy myśli o swoim zgonie; ponieważ chwila, w której opuszcza on ten świat, jest dla niego końcem świata". Jedyną, pewną apokalipsą, która czeka każdego z nas i o którą nie pyta się tak, jak o inne – Czy nadejdzie?, ale – Kiedy nastąpi?
Dzisiaj dzień, w którym można, a nawet trzeba, przynajmniej raz w roku, na takie rozważania sobie pozwolić.
naostrzuksiazki.pl

Eseje te pobudziły mój apetyt na zawarty w nich temat i pozostawiły w ogromnym niedosycie. To jedna z tych publikacji, która dała mi podstawy, uporządkowała, uzupełniła i pokazała w nowym kontekście moją dotychczasową, bardzo rozproszoną, chaotyczną, a czasami wręcz intuicyjną wiedzę, wyposażyła w niezbędne narzędzia myślowe, a potem powiedziała, popychając mnie w świat...

www.kostnica.com.pl | www.czytajzfantazja.blogspot.com

Apokalipsa wydaje się być tematem wciąż pozostającym na czasie. Od wieków lęki o nadejście kresu ludzkości towarzyszą tak naszym przodkom, jak i nam. Nie ważne, czy stan napięcia spowodowany jest kataklizmem naturalnym, czy też niebezpieczeństwem spowodowanym wizją działań wojennych, ludzkie reakcje pozostają podobne. Być może właśnie dzięki temu apokaliptyczne i postapokaliptyczne wizje niepostrzeżenie wkradły się do popkultury. By oswajać nasze lęki nauczyliśmy się wykorzystywać cały ten strach i trwogę, jaką wywołują, w celach rozrywkowych. Jednak jak się okazuje lęki zimnowojenne i apokaliptyczne zdołały tak dalece wniknąć w nasze umysły dlatego, że są głęboko zakorzenione w naszej kulturze. Począwszy od religii, przez politykę idąc a na technologii kończąc. Innymi słowy świat przerasta ludzi i właśnie o tym pragnie czytelnikom opowiedzieć kulturoznawca i dziennikarz Piotr Jezierski w swoim eseju zatytułowanym Siła strachu.

Celem autora jest przybliżenie nam całej popkulturalnej otoczki, która obrosła wokół tematyki apokaliptycznej. Wymienia on szereg tytułów filmów, książek i gier w jakich występują motywy apokaliptyczne, postapokaliptyczne i zimnowojenne. Jednak w swoich rozważaniach autor posuwa się nieco dalej, dając czytelnikom wyraźnie nakreślone kulturowe źródła wyżej wymienionych motywów. Dużą część jego pracy zajmuje tematyka apokalipsy religijnej, jednak nie ogranicza się tylko do tej znanej z kultu chrześcijańskiego. Porównuje on wizje apokalipsy wywodzące się z różnych wierzeń. Następnie skupia się na politycznych aspektach zimnej wojny, aż ostatecznie dochodzi do tematu postępu technologicznego i spekulacji na temat jego konsekwencji nie tylko dla współcześnie żyjących cywilizacji, ale także dla naszych potomków. Książka jest przepełniona kulturoznawczymi teoriami, które choć przedstawione przystępnym językiem, mogą sprawiać problemy czytelnikom niezaznajomionym, z chociażby podstawową wiedzą z zakresu teorii kultury. Jeśli więc nazwiska takie jak Baudrillard czy Comte, są komuś zupełnie obce, a na dodatek ten ktoś wcale nie chce zapoznawać się z filozofią tych myślicieli, to nie polecam sięgać po tę pozycję. Siła strachu jest jednak doskonała dla wszystkich odbiorców dopiero wkraczających na drogę nauk o kulturze oraz wszystkich chcących poszerzać swoją wiedzę.

Temat postapokalipsy i apokalipsy jest tu ujęty w sposób bardzo subtelny. Książce daleko do naukowego fantazjowania. Autor skupił się raczej na zebraniu wszystkich wyraźnie widocznych w naszym codziennym życiu wpływów apokaliptycznych i zimnowojennych. Wszelkie swoje teorie poparł całkiem sporą ilością materiałów źródłowych, a w przypisach zawarł wiele ciekawostek. Książka, jak już wspomniałam, zawiera dużą ilość tytułów, do których odnosi się autor rozważając temat końca świata. Mamy tutaj odwołania do bardziej (28 Dni później, Terminator, Matrix, Ghost in the Shell, Delicatessen) lub mniej (Gladiatorzy z Teksasu roku 2020, Jeremiah, Golem, Ostatnia fala) znanych produkcji filmowych, czy też literackich (Blade runner, Deus Irae, Amerykańscy bogowie, Świat na krawędzi).

Piotr Jezierski posiada ogromna wiedzę w tym temacie i wyraźnie da się odczuć, że jest jego pasjonatem. Kwestią sporną pozostaje fakt, czy wszyscy czytelnicy poprą wszelkie teorie, które autor wysnuwa w swym eseju. Jednak, nawet jeśli nie wszystko, co Jezierski zawarł w swojej książce, przypadnie do gustu jej odbiorcom, to z całą pewnością praca ta daje wyśmienite podstawy do podjęcia dyskusji, tak z autorem jak i z innymi adresatami Siły strachu.

Być może Piotr Jezierski nie wyczerpał całkowicie tematu wpływu apokalipsy i lęków zimnowojennych na wybrane nurty kultury popularnej, jednak zakreślił pewien bardzo solidny zakres wiedzy z tego tematu i rozwinął go w sposób wystarczający i bardzo przystępny. Być może redakcja wydawnictwa dopuściła do druku książkę, której treść zawiera kilka błędów ortograficznych, ale mimo wszystko książka ta jest wydana w sposób wyważony, bez zbędnej pompy. W tej pozycji literackiej naprawdę najważniejsza jest treść, a nie to w jakie szaty zostanie ona ubrana, dlatego też wszystkim z całego serca polecam tę książkę ponieważ, choć nie możecie się po niej spodziewać przedstawienia fantastycznych wizji świata i nie przeniesie was ona w inne wymiary lub czasy, to jednak jest to rzetelna, bardzo ciekawa i przystępna praca na temat otaczającego nas świata.

Siła strachu to książka, która wypełnia pewną naukową pustkę na polskim rynku. A od Piotra Jezierskiego wielu felietonistów mogłoby się uczyć swobody języka. Dzięki temu treść książki wypełnia lukę w wiedzy z zakresu teorii kultury, dostarcza ciekawostek i poszerza informacje na temat wizerunku i symboliki apokalipsy, postapokalipsy, zimnej wojny i postnuklearnego świata w różnych elementach popkultury; a przede wszystkim zapewnia kilka doskonale spędzonych godzin nad świeżą i nowoczesną lekturą.

www.kostnica.com.pl | www.czytajzfantazja.blogspot.com

Apokalipsa wydaje się być tematem wciąż pozostającym na czasie. Od wieków lęki o nadejście kresu ludzkości towarzyszą tak naszym przodkom, jak i nam. Nie ważne, czy stan napięcia spowodowany jest kataklizmem naturalnym, czy też niebezpieczeństwem spowodowanym wizją działań wojennych, ludzkie reakcje pozostają...