Jesteśmy społecznością, która kocha książki

„Dwieście tysięcy euro, trzynastu finalistów, jeden zwycięzca lub zwyciężczyni. Przybywają z różnych części świata, spotkają się na „Meetingu”, najbardziej prestiżowym festiwalu w Szwecji”, gdzie miała być wręczona literacka Nagroda Basske-Wortza.
Wśród nominowanych – Mona. Wykształcona Latynoska, która kompletnie pijana wylądowała na szwedzkim lotnisku „w przeświadczeniu, że ten festiwal mógłby się okazać imprezą życia”. Liczyła nie tyle na zwycięstwo, ile na kontakt z istotami jej podobnymi, bo „działających w imię boga książek, talentu i poświecenia”, czyli wśród przyjaciół. Otumaniona alkoholem, lekami, narkotykami i „jet lagiem”, cała w siniakach, nad których pochodzeniem nieustannie się zastanawiała, przyjęła rolę uważnej obserwatorki czekającej na rozwój wypadków. Miała nadzieję, że przez cztery dni „Meetingu”, wypełnionych dyskusjami, debatami i przemowami poszczególnych nominowanych do nagrody, zazna wolności od odczuwanej presji tworzenia, w której „twórczość pisarska jest jak monstrum”, dla którego żyje, musząc go nieustannie karmić. Festiwal był dla głównej bohaterki uosabiającej Literaturę, ale o tym później, okazją „do zetknięcia się z życiem przez duże ż, z wszystkimi zmysłowymi sekretami, które zawiera w sobie Prawdziwe Życie”.
Początek historii napawał ogromną nadzieją.
Taką, jaką żywiła Mona i taką, jaką ma każdy, kto styka się z literaturą i jej twórcami. Wyobrażeniem, jak jest za kulisami świata literackiego. Wysokim C śpiewanym przez Literaturę stojącą na piedestale wywyższenia.
Tylko po to, by ten wytwór fantazji z niego zrzucić.
Autorka ten proces destrukcji ukazała w idealnie do tego skrojonej powieści postmodernistycznej, wykorzystując delikatny wątek obyczajowo-kryminalny w fabule oraz jej przekaz. Ten pierwszy, prosty, linearny naszkicowałam na początku. Ten drugi przyjemnie meandrujący po rozległym obszarze w tematyce literatury, w poszukiwaniu pytań i odpowiedzi na nie. Ten monotematyzm ściśle połączony z autotematyzmem przekazu służył jednemu – ukazaniu „status quo” współczesnej literatury. Kondycji twórców i ich dzieł. Przemówienia nominowanych służyły do obnażenia upolitycznienie nagród literackich oraz postępującej destrukcji więzi wśród artystów, bez których niemożliwym jest tworzenie się awangard, bez których z kolei „sztuka nie nabyłaby umiejętności nawigacji i nigdy nie dopłynęłaby do oceanu zbiorowej wyobraźni”. Z przemówień oraz dialogów między pisarzami i poetami autorka uczyniła intertekstualną polemikę, wtórną do ich pierwowzorów, a nawet plagiatującą argumenty klasyków. Samokrytyka połączona z autoironią i inteligentnie celnymi komentarzami Mony tworzyły pastisz wyidealizowanego obrazu środowiska pisarzy. Smutną satyrę obnażającą hipokryzję podążającą prosto w śmiercionośne objęcia rozpostarte przez sztuczną inteligencję, która przejmie pałeczkę tworzenia, grzebiąc na zawsze mistyczny proces pisania, który „jest wymianą energii, jest rozmową z monstrami, jest obietnicą czyśćca żywych i martwych”.
Ten proces przejęcia już się zaczął, bo „wszyscy jesteśmy zanurzeni w ogromnej narracji, bierzemy udział w największym w historii przedstawieniu; to Google”.
Zarówno czytelnicy, którzy są za sprawą dziennikarzy poddawani „codziennie reżimom językowym, agresywnym, bezwzględnym, funkcjonującym na podstawie klisz i fałszywych paradoksów”, jak i pisarze tracący osobowość na rzecz monetyzacji swojego towaru, upodabniając się do prawników i spotykając się na zlotach przypominających kongres stomatologów. Jednak „to nie jest tak, że w naszej epoce nie ma literackich osobowości... tylko że do takich miejsc jak to przyjeżdżają ci, którzy uważają się za pisarzy, a wyjeżdżają jako postaci z książek”.
Fakty powoli zaczynają mieszać się z fikcją.
Również na poziomie fabuły, w której nie można odróżnić rzeczy realnych od przywidzeń i majaków odurzonej Mony, dostrzegającej śledzącą ją grupę postaci niczym jeźdźcy Apokalipsy zwiastującą oznaki nadchodzącego Armagedonu miejsca festiwalu i Literatury. Autorka sięgnęła w tej metaforze po postacie biblijne i mityczne oraz bardzo sugestywne skojarzenia, by osiągnąć poczucie obezwładniającej beznadziei, degrengolady, rozpadu, destrukcji i ostatecznie śmierci nie tylko literatury, ale również sztuki i historii.
Stworzyła irracjonalny spektakl totalnego zniszczenia.
Gęsty od burzliwych i ścierających się poglądów. Okaleczony jak ciało Mony jako metafory Literatury. Zniewolonej przez seksistowski szowinizm, odmawiający w niej miejsca kobietom. Z usilną próbą przypomnienia sobie, jak to się stało i kto lub co stoi za takim stanem rzeczy. Zarówno w warstwie obyczajowo-kryminalnej, jak i w filozoficznym przekazie. Wniosek czytelnik musi wysnuć sam jako pokłosie polemiki ścierających się głosów na międzynarodowym forum pisarzy.
Tych współczesnych i tych z przeszłości.
Najprzyjemniejszym odczuciem pozostawionym przez powieść była chęć niekończących się rozważań wewnętrznych na temat Literatury - tak wiele zagadnień poruszyła autorka, tworząc labirynt rozmyślań bez końca. Jednak, czy bez wyjścia? Może nie jest aż tak źle z tą literaturą?
Chociaż AI bardzo się obawiam.
naostrzuksiazki.pl

„Dwieście tysięcy euro, trzynastu finalistów, jeden zwycięzca lub zwyciężczyni. Przybywają z różnych części świata, spotkają się na „Meetingu”, najbardziej prestiżowym festiwalu w Szwecji”, gdzie miała być wręczona literacka Nagroda Basske-Wortza.
Wśród nominowanych – Mona. Wykształcona...

Rozwiń

Zwiń

„Kim jesteś? Nie wiesz. A raptem przybywasz do strefy interesów i ona ci mówi, kim jesteś”.
Golo Thomsen postrzegał siebie jako mężczyznę zakochanego w mężatce. Hanna Doll jako kobietę nienawidzącą męża. Paul Doll nieulegający ludzkim słabościom mawiał o sobie – „jestem normalnym człowiekiem, który ma normalne uczucia”. Tak widziała siebie ta trójka uwikłana w trójkąt miłosnych zależności. Ich relacje i kontakty w otoczce przeszłości stanowiły obyczajową fabułę powieści. Jednak w cieniu tego zdawałoby się dominującego wątku, krył się drugi.
Pozornie nieobecny.
Jednak istniejący Heideggerowską obecnością transparentną wplecioną w życie jako norma w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau 1942 roku. Widziana, stosowana i przestrzegana codziennie jako powszechne i powszednie zasady przez czwórkę głównych bohaterów – Paula Dolla jako komendanta obozu, Golo Thomsena jako oficera SS, Hanny Doll jako żony komendanta i żydowskiego więźnia Szmula w roli Sonderkommandoführera, zwanego przez komendanta trupiarzem. To z ich perspektywy: katów, obserwatorów biernych i ofiar poznawałam nie tyle intrygę miłości i zdrady, ile historię Holokaustu od idei na szczytach władzy do jej realizacji w murach strefy interesów.
Łańcucha przemocy obejmującego wszystkich bez wyjątku.
Uważnie przyglądałam się przenicowanemu systemowi wartości, który w warunkach obozowych zmieniał się w zależności od narracji osoby, by z własnej perspektywy zobaczyć postaci w „lustrze strefy interesów”.
Autor, zanim zaczął tworzyć opowieść, dogłębnie zbadał temat Holocaustu.
Bazował zarówno na literaturze podmiotu, jak i przedmiotu, opisującej zagładę Żydów. Jak sam zaznaczył – „pozostałem wierny temu, co się wydarzyło, z całym horrorem, spustoszeniem i uprzykrzoną nieprzezroczystością”. Zawarł w niej mnóstwo znaczących faktów historycznych oraz postaci rzeczywistych jak: przełożony Starszeństwa Żydów w getcie łódzkim Chaim Rumkowski, o którym czytałam w dzienniku „Byłam sekretarką Rumkowskiego” Elżbiety Cherezińskiej, nadzorczyni Irma Grese opisana w „Pięknej bestii” – Alberto Vazquez-Figueroa czy jeden z przywódców III Rzeszy Martin Borman.
Ta warstwa historyczna, a zarazem psychologiczna postaci, posłużyła autorowi do rozważań filozoficzno-aksjologicznych.
Zarówno w szerokim kontekście pytań o kondycję ówczesnego narodu niemieckiego, jak i pojedynczego człowieka postawionego w sytuacji granicznej. W odróżnieniu od literatury wspomnieniowej i opracowań historycznych traktujących zagładę jako osobne zło, autor w swojej powieści wymieszał dobro i zło w myśl zasady – „Realsexuellpolitik. W miłości i na wojnie wszystko jest...” możliwe. W efekcie bardzo bolały zderzenia normalności z jej wynaturzeniem, które tylko dla obserwatora z zewnątrz osiągały poziom absurdu. Groza płynąca ze scen jaskrawo groteskowych przytłaczała. Ostrość kontrastu scenerii sielskiego życia rodziny komendanta i rozwijającego się romansu odgrodzonej tylko murem od fabryki śmierci wywoływała irracjonalność zdarzeń, stawiając jednocześnie mnóstwo pytań, na które trudno było znaleźć odpowiedź, jak chociażby na to – „w jaki sposób »senna kraina zamieszkana przez poetów i marzycieli« i ten najlepiej wykształcony naród, jakiego kiedykolwiek nosiła ta ziemia, mogły tak szaleńczo, tak fantastycznie się zhańbić?”
Na podstawie tej poruszającej serce i umysł powieści powstał film, który zdobył dwa Oskary.
naostrzuksiazki.pl

„Kim jesteś? Nie wiesz. A raptem przybywasz do strefy interesów i ona ci mówi, kim jesteś”.
Golo Thomsen postrzegał siebie jako mężczyznę zakochanego w mężatce. Hanna Doll jako kobietę nienawidzącą męża. Paul Doll nieulegający ludzkim słabościom mawiał o sobie – „jestem normalnym człowi...

Rozwiń

Zwiń

Tytułowy „sen o Jerozolimie” to syndrom występujący tylko w tym mieście.
Jest wynikiem rozczarowania konfrontacją i płynącego z niej dysonansu poznawczego między własnym wyobrażeniem Jerozolimy a rzeczywistością. „Wynikiem frustracji: wierni zbulwersowani tym, że miasto nie spełnia ich oczekiwań, na skutek głębokiego szoku mają doświadczenia mistyczne. Takimi pacjentami zajmuje się szpital w Ein Kerem”. Takiego objawienia przy Grobie Świętym doznał również autor tego dziennika z podróży. Na szczęście nie został skierowany do szpitala.
Jednak wszystko po kolei.
Najpierw była propozycja Stolicy Apostolskiej wyjazdu do Ziemi Świętej. Autor miał ku temu wątpliwości, pytając – „po co jechać?” Był przekonany, że jego „wiara nie potrzebuje nóg, nie zmieni się od chodzenia”, dodając - bo „umocnić się w wierze mogę niezależnie od miejsca, w którym przebywam”.
Jednak po przemyśleniu zaproszenia i terminarzu zajęć – pojechał.
Skonfrontował swoje wyobrażenie z faktami. Miał ich sporo z teoretycznych przygotowań do pisania, chociażby „Rajów utraconych”, „Bramy do nieba”, „Przypadku Adolfa H.”, „Ewangelii według Piłata” czy „Dziecka Noego”. Odwiedził najważniejsze miejsca związane z miejscami akcji swoich powieści, a tym samym z życiem Jezusa – Grotę Nawiedzenia, Kafarnaum, Nazaret, Betlejem, Jezioro Tyberiadzkie, górę Tabor, Drogę Krzyżową i wiele innych. Refleksje spisywał na bieżąco, notując je w trakcie wycieczki. W ten sposób powstała relacja nie tylko z podróży geograficznej, ale przede wszystkim duchowej. Gęstej od rozważań filozoficznych i religijnych na temat wiary, religii, historii Ziemi Świętej do czasów obecnych, próbując nakreślić podłoże i przebieg konfliktu między Izraelem a Palestyną. Cały czas mając w pamięci radę przyjaciela – „Jeśli cokolwiek rozumiesz z aktualnej sytuacji w Jerozolimie, jest tak dlatego, że niewłaściwie ci to wyjaśniono”.
Te rozważania, pełne ścierających się myśli, pęczniały od emocji.
Wynikało to charakteru wiary autora. Uważał się za katolika, kreśląc samodzielną drogę z ateistycznego domu do Boga, ale jednocześnie uważał, że jego „wiara jest dzika, jednostkowa, buntownicza, osobista, podlega indywidualnemu rytmowi i nie ma żadnego związku z tradycją”.
I to ta tradycja wywoływała w nim sprzeciw.
Zwłaszcza materializm, nepotyzm, kicz blichtru, selekcja wiernych, prywatne nabożeństwa, haniebne przywileje, teologiczne i polityczne umiejscawianie wydarzeń niż faktyczne, które to obserwował, podążając tropem miejsc swojej wiary.
To bardzo osobista relacja.
Pełna najintymniejszych myśli związanych z Bogiem, własnym światopoglądem, nastawieniem do innych religii oraz wewnętrznej walki z uprzedzeniami i stereotypami wobec inności. Również w sferze sacrum. Chroniącej jej istotę i odcinającej się od jej otoczki blichtru. Przyznania się do doznania objawienia i mistycznych snów, stawiając siebie wśród osób z syndromem „snu o Jerozolimie”, a jednocześnie wychodząc z tego doświadczenia z pełną tego świadomością.
Z lekką nutą autoironii.
Swoją wycieczkę zakończył spotkaniem z Franciszkiem I, którego posłowie zostało umieszczone na końcu książki. W tej części raczej o hagiograficznym nastawieniu autora wobec papieża.
Dla mnie to świadectwo kolejnego pielgrzyma do Ziemi Świętej.
Takich relacji poznałam kilka. Jednak autora różni się głębią wiedzy filozofa i darem umiejętności przelewania myśli i emocji na papier. W efekcie zagłębiłam się w świat rozważań zmiennych, płynnych, krytycznych, dociekliwych, wątpiących, polemizujących ze sobą w próbie dookreślenia, czym jest wiara, którą bardziej czułam, niż pojmowałam. I dokładnie tak miało być, bo „duchowość sytuuje się na innej płaszczyźnie” niż rozum i logika.
Balansuje na niepewności dającej wolność.
naostrzuksiazki.pl

Tytułowy „sen o Jerozolimie” to syndrom występujący tylko w tym mieście.
Jest wynikiem rozczarowania konfrontacją i płynącego z niej dysonansu poznawczego między własnym wyobrażeniem Jerozolimy a rzeczywistością. „Wynikiem frustracji: wierni zbulwersowani tym, że miasto nie spełnia ich ...

Rozwiń

Zwiń

Fascynująca opowieść pisana zmysłami i emocjami!
Już od pierwszego zdania wrzucająca mnie w wir tytułowej Burzy, którą odczuwałam sensualnie – widziałam jej grozę czającą się w kłębiących czerni i fiolecie, czułam wilgoć i chłód jej dotyku oraz słodki posmak waty cukrowej i miedzi, a „gdyby w sennych koszmarach istniała muzyka, brzmiałaby” jak ona – huk gromów, ukłucia błyskawic i „to powolne, złowrogie wycie, niby głos bestii, której umknęła zdobycz”. Gdy zbliżała się do miasta, spowijała go ścianą mroku z czającymi się wewnątrz demonami, napawając trwogą i przerażeniem mieszkańców.
Każdy, kto w nią wszedł, nigdy nie wracał.
A jeśli cudem wrócił, nosił w sobie jej piętno – klątwę. Burza bowiem nie dbała „o to, jak wiele masz lat i jak obiecujące życie możesz mieć przed sobą. Jeśli tylko zdoła cię dotknąć, choćby czubeczka palca – pozostaniesz przeklęty”.
I odrzucony przez innych.
Oprócz Ammy, która przygarniała naznaczonych do swojego domu. Zaopiekowała się również Vesper i jej ojcem, którzy wprawdzie nie byli naznaczeniu, ale mieli powód, by się u niej ukryć przed Regią.
Władczynią miasta o siedmiu kręgach.
To z jej rozkazu mieszkańców wszystkich kręgów bronili Wardana – „pierwsza i ostatnia linia obrony miasta, zbrojni mocą niebywałej ikonomancji” dostępnej tylko zamożnym. To również z jej polecenia strażnicy przyszli po jej ojca. Kiedyś najlepszego ikonomanty stulecia, który zarzucił jej stosowanie, upatrując w niej źródło wszystkich swoich problemów. W ten sposób Vesper została osierocona po raz drugi. Pierwszy raz doświadczyła bolesnego opuszczenia w wieku ośmiu lat, kiedy jej matkę-buntowniczkę postawiono przed wyborem – kat lub Burza.
Wybrała to drugie i nigdy nie wróciła.
Od powtórki traumatycznej sytuacji sprzed lat, zaczęła się Wielka Przygoda siedemnastoletniej już Vesper. Autorzy stworzyli pozornie prosty świat pełen podziałów i hierarchii społecznych oraz wynikających z nich zależności, zasad i norm. Wypełnili go postaciami żyjącymi wokół najwyższego, pierwszego kręgu zamieszkanego przez Regię. Z systemem obrony przed pochłaniającą kolejne kręgi Burzą, ale za to o bardzo skomplikowanej emocjonalnie warstwie psychologicznej.
Tak bardzo, jak tylko mogą być zaplatani w sobie ludzie.
Na dodatek bohaterami uczyniła nastolatków, którzy nomen omen przechodzili przez „burzę” dorastania. W trudnej drodze Vesper do ojca, pełnej niebezpieczeństw, niepewnych ludzi, piekielnie trudnych wyborów, autorka misternie odzwierciedliła stan psychiczny nastolatka postawionego w skrajnej sytuacji. Burza to metafora psychiki, w której kotłowały się emocje walczące z umysłem obrazujące walkę między złem wyrosłym z instynktu a dobrem dyktowanym przez rozum.
Z kolei walka z Burzą to metafora wyprawy w głąb siebie.
„Coraz głębiej, aż zstąpisz do mrocznego serca Burzy, do najciemniejszego zakamarka własnej duszy”. Każdy z bohaterów odnajdywał tam zupełnie coś innego. Poznani przyjaciele w trakcie poszukiwań ojca, rodzice, Regia i sama Vesper – każdy z nich miał odmienne dziedzictwo i demony, którym musiał stawić czoło. Vesper dodatkowo chciała ustalić swoją tożsamość. Zdecydować, czy krew nakładała na nią smycz czy obowiązek? I kim tak naprawdę była – nadal „córka rewolucjonistów, nielicząca się, ale pełna nadziei dziewczyna z piątego kręgu?” W drodze do siebie prawdziwej pełnej demonów doświadczyła wszystkich konsekwencji relacji, w jakie wchodziła z pozostałymi bohaterami, które z kolei wypływały z dokonywanych wyborów opartych na zaufaniu, ale i kłamstwie w myśl zasady – dobro wymaga tysiąca uczynków złych.
Nieustanie czułam to przeraźliwe rozdarcie Vesper.
Między przyjaźnią a powinnością, egoizmem a altruizmem, strachem a nadzieją, prawdą a kłamstwem, lojalnością a zdradą i wreszcie między nienawiścią a miłością do nieosiągalnego dla niej Dalki – „uprzywilejowanego księcia i brawurowego wojownika, zasmuconego syna i niechętnego dziedzica, przyszłego Regię i chłopca żyjącego w strachu przed przyszłością”. Tak bardzo do niej podobnym w tych rozterkach. Presja podejmowania decyzji rosła w miarę pochłaniania fabuły.
W ten dynamiczny i widowiskowy sposób autorka powoli punktowała wartości, którymi powinni kierować się nastolatkowie.
Nadzieją, miłością i przyjaźnią będące w stanie pokonać obezwładniający ból życia i strach przed walką z nim, by ostatecznie przerwać cykl dziedzictwa przeszłych pokoleń, w powieści prowadzący do niekończącej się pętli zemsty. Oderwać z szyj palce skutków wyborów rodziców zaciskających się na gardłach dzieci. Pamiętając przy tym o konsekwencjach podejmowanych decyzji.
Nie zawsze dobrych i przyjemnych, ale zawsze z przekonaniem, że było warto.
Piękna, zmysłowa, sensualna, emocjonalna i emocjonująca metafora odnajdywania się w grozie życia, uzależniona przede wszystkim od akceptacji tym, kim się jest. W tym przesłaniu autorka ukryła profilaktyczną siłę wsparcia psychicznego dla nastoletniego czytelnika, zasugerowaną już w motcie tej powieści fantasy – „Dla cieni / Dla burz / Dla tych, którzy śmiało stawiają im czoło”.
Od siebie dodam – i dla tych, których lęk przed życiem jest większy niż miłość, nadzieja i wiara w siebie.
Zdania pisane kursywą są cytatami pochodzącymi z książki.
naostrzuksiazki.pl

Fascynująca opowieść pisana zmysłami i emocjami!
Już od pierwszego zdania wrzucająca mnie w wir tytułowej Burzy, którą odczuwałam sensualnie – widziałam jej grozę czającą się w kłębiących czerni i fiolecie, czułam wilgoć i chłód jej dotyku oraz słodki posmak waty cukrowej i miedzi, a „g...

Rozwiń

Zwiń

„Nikt nie wie, co znajdziemy w miarę odkrywania tajemnic tego niezwykłego miejsca, które nazywamy kosmosem”.
Taką wielką niewiadomą zakończyła się dynamiczna opowieść o wszechświecie, a to, co już znaleźli badacze i naukowcy, autorzy zmienili w Wielką Przygodę. Godna Wielkiego Wybuchu, którego teorię przyjęli za punkt wyjścia jego genezy. Do zwiedzania kosmicznej przestrzeni zaprosili parę dzieci – chłopca i dziewczynkę, którzy komentowali okrzykami w dymkach zadziwienie, zainteresowanie, zaskoczenie, podziw i odczucia fizyczne, które mały czytelnik mógł relatywnie odnieść do własnych doświadczeń.
Tekst był bardzo prosty, przejrzysty, dostosowany do wieku rozwojowego małego dziecka.
W zrozumiały sposób, wykorzystujący język potoczny i porównania, wyjaśniał dzieje kosmosu, łącząc w sobie tak skomplikowane dziedziny, jak: kosmologia, astronomia, astrofizyka czy astronautyka. Wszystkie informacje, które zdobyłam na ten temat, czytając „Po prostu Hawking” Rudigera Vaasa, tutaj mogłam uporządkować i zsyntetyzować. Autorzy trudniejsze, zawężone do minimum, lub nowe pojęcia dla małego czytelnika powtórzyli dla utrwalenia w pamięci, umieszczając je w paskach przy ilustracji oraz w słowniku pojęć przydatnych. Przy okazji ucząc dziecko, że książka popularnonaukowa wyposażona jest w aparat informacyjny, chociaż niekoniecznie na tym etapie musiało znać jego nazwę.
Treść dawkowaną w dwóch lub trzech zadaniach autorzy wtopili, jako jeden z elementów, w grafikę książki, której kreska przypominała umiejętności rówieśnika małego czytelnika. To tło było panoramą opisywanych wydarzeń śledzonych razem z małymi przewodnikami, a zmieniające się zdarzenia można było umiejscowić w czasie dzięki cezurom wytłuszczonym w lewym dolnym rogu na każdej kolejnej kartce.
Mnie zachwyciła merytoryczność treści.
Delikatnie walcząca z antropocentryzmem, umieszczając człowieka w świecie zwierząt. To jedno z najważniejszych zdań z ukrytą dydaktyką szeroko pojętej ekologii, które brzmiało – „Zaledwie trzy miliony lat temu pojawiły się nowe zwierzęta, które zmieniają świat: ludzie!” Aż chciało się rozpocząć rozmowę z dzieckiem od pytania – na lepsze czy gorsze? To był dobry moment na wymianę myśli, ich ukierunkowanie, a także sięgnięcie po kontynuację z tej serii „Historia życia” tych samych autorów.
Dla mnie to idealna pozycja do prowadzenia zajęć czytelniczo-edukacyjnych z dziećmi w wieku od 5 do 8 lat.
naostrzuksiazki.pl

„Nikt nie wie, co znajdziemy w miarę odkrywania tajemnic tego niezwykłego miejsca, które nazywamy kosmosem”.
Taką wielką niewiadomą zakończyła się dynamiczna opowieść o wszechświecie, a to, co już znaleźli badacze i naukowcy, autorzy zmienili w Wielką Przygodę. Godna Wielkiego Wybuchu, ...

Rozwiń

Zwiń

Ewolucja życia opowiedziana jak „science fiction”, a jednak nadal pozostająca „science”.
Pełna przygoda z rozwojem życia trwającego od 3 miliardów lat skondensowana do podstawowego minimum i perfekcyjnie dostosowana do poziomu rozwoju małego czytelnika w wieku 5-8 lat. Chociaż ja, osoba dorosła, czytałam i oglądałam ją z ogromnym zaciekawieniem, automatycznie porządkując zdobytą wcześniej wiedzę dzięki Richardowi Dawkinsowi i jego rewelacyjnej pozycji „Najwspanialsze widowisko świata”.
Byłam pod wrażeniem, że taki ogrom wiedzy dosyć trudnej i wymagającej abstrakcyjnego myślenia, autorom udało się wiernie oddać.
Na szczęście porzucili język naukowy, ograniczając pojęcia akademickie do niezbędnego minimum, by zachować merytoryczność tekstu. Co więcej, dla ułatwienia, umieścili na końcu pozycji słownik przydatnych pojęć, ucząc dziecko przy okazji, że książki popularnonaukowe posiadają aparat informacyjny pomagający korzystać z niej, chociaż nie musiało na tym etapie znać tego terminu. Kolejną zaletą było używanie dobrze znanych porównań pomagających zrozumienie abstrakcyjnej idei. Tajemnicza „komórka” przybierała więc formę bezkształtnego kleksa, a „niezwykłe stwory” były podobne do jaszczurek. Autorzy posługiwali się przy tym również językiem potocznym, w którym unikali trudniejszych wyrazów, zastępując je częściej używanymi w otoczeniu dziecka, gdzie temperatura spadała, a nie się obniżała.
Sam tekst był niewielkich rozmiarów.
Dawkowany od dwóch do trzech zdań na jednej stronie. Dzięki temu stanowił jeden z elementów grafiki, wpasowując się w tło. To ono było panoramą teatru, jaki rozgrywał się przed oczami małego czytelnika. Stanowiło ilustrację tekstu, kreską przypominającą poziom umiejętności rówieśnika dziecka. To zachęcało do własnych prób rysunkowych uzupełniających lub poszerzających perspektywę oglądanych rysunków, w przypadku wykorzystania książki do zajęć edukacyjno-czytelniczych. I w tym sensie, dla prowadzącej takie zajęcia, to idealny materiał dydaktyczny.
Autorzy dyskretnie umieścili w grafice również najważniejsze informacje wyodrębnione z tekstu, w celu utrwalenia nowych terminów. Pojęcia w paskach, a myśli bohaterów w dymkach, nadając im nutę humoru w próbie wywołania emocjonalnej reakcji zwrotnej u dziecka. Taką funkcję pełniły również cezury czasowe widniejące w prawym dolnym rogu, na co drugiej stronie. Każdy z tych rysunków ilustrował omawiany czas z głównymi bohaterami oraz miniakcjami. Czułam, że książka powstała z potrzeby serca jednej z autorek, która szukała dokładnie takiej dla swoich dzieci, kiedy tłumaczyła jej potrzebę zaistnienia.
Ostatecznie musiała stworzyć ją sama.
I oto jest! Jednak to, co mnie przekonało do tej książki, to przede wszystkim wysoka merytoryczność zanurzona w grafice. Treść nie tylko przybliżała w przystępny sposób zagadnienie ewolucji życia, ale również uczyła wiedzy zgodnej z nauką. Zachwyciło mnie znalezienie miejsca dla zdania podkreślającego pochodzenie człowieka i małpy od wspólnego przodka, brzmiącego – „To właśnie one i człowiek miały wspólnych przodków”. To bardzo ważna wiedza, którą należy podkreślać już od dziecięctwa, by wyeliminować z powszechnej świadomości dorosłych błędne przekonanie o pochodzeniu człowieka od małpy.
Drugą myślą, która pozostanie w umyśle dziecka to ekologia.
Pewność naukowców jasno wyrażona przez autorów – „Z nami czy bez nas. Ziemia przez kolejne miliardy lat będzie się dalej toczyła przez kosmos”. Dodam - z naciskiem „bez nas”, bo to my bez Ziemi nie możemy żyć. W ten sposób można z dzieckiem rozwijać zasygnalizowane tematy, których było w tej książce więcej.
Jednak największą rekomendacją tej pozycji była prośba sześcioletniej Anastazji umieszczona na tylej okładce – „Mamo, przeczytaj mi jeszcze raz!”
Bez obaw o zaczytanie książki.
Jest przygotowana na takie prośby, ponieważ stanowi zszyty trzon oprawiony w twarde okładki, więc do wielokrotnego użytku.
naostrzuksiazki.pl

Ewolucja życia opowiedziana jak „science fiction”, a jednak nadal pozostająca „science”.
Pełna przygoda z rozwojem życia trwającego od 3 miliardów lat skondensowana do podstawowego minimum i perfekcyjnie dostosowana do poziomu rozwoju małego czytelnika w wieku 5-8 lat. Chociaż ja, osoba...

Rozwiń

Zwiń

W restauracji „pozycja gościa w normalnych czasach oparta jest głównie na wysokich i częstych napiwkach. W nienormalnych, jak te obecne, największy szacunek wzbudzali goście w czarnych mundurach Sicherheitsdienst i Gestapo”.
W nienormalnych, czyli wojennych.
Był rok 1944, a Hauptmann hrabia Carl von Wedel idealnie wpisywał się w obie rzeczywistości. Ten wysoki, prawie trzydziestoletni blondyn, był oficerem w berlińskim Wydziale Sabotażu i Zadań Specjalnych SD. Nikt nie wiedział, że pracuje dla wrogiego wywiadu, czyli Anglików i Polaków, jako agent „Amber”. Jego antagonistą w wywiadzie aliantów pracującym dla Niemców był John Thompson. „Lothar”, bo taki miał pseudonim, działał w samym środku brytyjskiego pionu operacyjnego.
Łączyła ich działalność wywiadowcza, ale poza tym różniło wszystko.
Motywacja, metody działania, lojalność, hierarchia wartości, przeszłość i plany na przyszłość mocno charakteryzowały ich osobowość i światopogląd. Autor, kreśląc sylwetki głównych bohaterów tej powieści szpiegowskiej, podparł się osobowościami agentów drugoplanowych, by pokazać, jak bardzo byli różnorodni, ale jednomyślni w osiąganiu najważniejszego – celu działania. Efektu, który nawet jeśli był „obiektywnie pozytywny, to zawsze będąc szpiegiem, dopuszcza się zdrady: ojczyzny, narodu, przyjaciół, również tych, których kocha”.
Jednak daleki był od oceniania ich postaw.
Utkał misterny system zależności między bohaterami umieszczonych na drabinie hierarchii zawodowej, wplótł relacje rodzinne oparte na silnych uczuciach, wplątał w stosunki emocjonalne z kobietami, by skutecznie zniechęcić do moralnej oceny jakiegokolwiek bohatera w tej historii.
Liczyły się czyny i ich skuteczność.
To było najważniejsze dla obu agentów, którzy rywalizowali w walce o swoje wyniki „w pracy”. Zabrzmiało statycznie, jednak ich „pracę” autor ukazał od strony dynamicznej w zdobywaniu informacji, ich przekazywaniu oraz prowadzeniu samych akcji.
Na wszystkich etapach śmiertelnie niebezpiecznej.
Autorowi udało się zbudować napięcie wyczuwane wokół agenta działającego w środku obcego wywiadu mającego świadomość bycia nieustannie obserwowanym w środowisku wymagającym stałej czujności w zachowaniu i wypowiadanych słowach. Podkreślił też, że los agenta zależał nie tylko od kompetencji, czyli wiedzy, chęci i umiejętności, ale również od banalnego przypadku i kapryśnego szczęścia, które mobilizowały do nieustannej kreatywności w stale zmieniających się warunkach działania. Tę dynamikę zwrotów kierunku wątków fabuły autor spotęgował relacjonującym językiem narracji, dzieląc opisy miejsc akcji w trzech krajach (Niemczech, Francji i Polski) na krótsze lub dłuższe rozdziały, ułożone naprzemiennie. Narrator zewnętrzny czasami pozwalał na poznanie faktów z wyprzedzeniem, co czyniło opowieść ciekawszą, a mimo to zaskakującą.
A wszystko to umieszczone w sześciu miesiącach od lutego do lipca 1944 roku.
W czasie jak najbardziej realnym II wojny światowej, w którym działalność agentów obu stron zintensyfikowała się w obliczu zbliżających się do Berlina wojsk radzieckich, by przyśpieszyć zwycięstwo lub klęskę stron konfliktu. Prawdopodobieństwo wydarzeń dodatkowo uwiarygodniały postacie walczących ludzi po obu stronach frontu bez faworyzowania którejkolwiek z nich. Mimo że fikcyjnych, to jednak wzorowanych na realnych ogniwach systemu wywiadowczego – agentach, cichociemnych, żołnierzach ruchu oporu czy Gestapo.
Tę mocną strukturę powieści autor wypełnił fikcją.
Dla mnie jednak bardzo wiarygodną. Po czytanych kiedyś wspomnieniach „Losy skoczka” cichociemnego (i nie tylko!) Jerzego Feliksa Szymańskiego wiedziałam już, że życie pisało scenariusze przekraczające granice wyobraźni. Tak zbudowana fabuła pochłonęła moją uwagę... dopiero po dwusetnej stronie.
Niestety.
Dokładnie w momencie oddelegowania „Ambera” do tytułowej „doliny szpiegów” położonej niedaleko Zakopanego. To w tej wielowątkowej, wielopłaszczyznowej i wielowymiarowej akcji odnalazłam emocjonalną przyjemność przeżywania wydarzeń z elektryzującą i wybuchową mieszanką emocji i wartości – ambicji, zdrady, strachu, śmierci, honoru i wielu innych, czyniących z opowieści sensację szpiegowską.
To dopiero tutaj autor pokazał swoje umiejętności snucia wartkiej historii, zamieniając w mojej wyobraźni opowieść w film 3D.
naostrzuksiazki.pl

W restauracji „pozycja gościa w normalnych czasach oparta jest głównie na wysokich i częstych napiwkach. W nienormalnych, jak te obecne, największy szacunek wzbudzali goście w czarnych mundurach Sicherheitsdienst i Gestapo”.
W nienormalnych, czyli wojennych.
Był rok 1944, a Hauptman...

Rozwiń

Zwiń

„Choćbyś przeżył rzeź i koszmar, musisz w końcu nauczyć się żyć”.
Taką pewność miała Ojinjintka. Dziewczyna pochodząca z plemienia z Lakotów, której całą rodzinę zabili biali. Siedmioletnią wówczas sierotę przygarnął Thomas McNulty wraz ze swym partnerem Johnem Cole’em, których traumatyczne losy śledziłam w rewelacyjnej powieści „Dni bez końca”. To on nadał jej nowe, łatwiejsze do wymówienia imię - Winona. To z jej kobiecego punktu widzenia i z perspektywy czasu, który jej matka nazywała „tysiącem księżyców” (stąd tytuł), poznawałam dalsze losy trójki bohaterów. Przyjaciół, kochanków i opiekunów osiedlonych po wojnie secesyjnej na farmie Lige’a Magana w Tenessee. Wraz z czarnoskórą Rosalee i jej bratem Tennysonem tworzyli swoistą rodzinę. Dla innych dziwaków naznaczonych kolorem skóry i homoseksualną orientacją płciową. Wydawałoby się , że po burzliwym okresie życia pełnego cierpienia, ale i poświęcenia w służbie żołnierskiej, przemienienie się w dobrych farmerów w wykluwającym się państwie zjednoczonych stanów, wszyscy zaznają może nie wdzięczności za lata służby dla kraju, ale przynajmniej ukojenia i spokoju.
Niestety, nie w burzliwym okresie ustanawiania nowego prawa.
W 1873 roku pełnego obdartusów z Unii niewiedzących co ze sobą począć i przegranych konfederatów „tak zawiedzionych wojną, że nie umieli oddychać powietrzem pokoju; dusiło ich”, motywując do rebelii, którą z kolei próbowała gasić policja stanowa. Niekoniecznie zgodnie z prawem. W wirze zmian nadal obowiązywały zasady jasno określające pozycje Indian i czarnoskórych. Rosalee „przed wojną była jednak niewolnicą, a niewolnik w oczach białych stoi rzecz jasna bardzo nisko”. Tak samo jej brat. Siedemnstoletnia wówczas Winona w oczach mieszkańców pobliskiego miasteczka Paris była „popiołem z indiańskiego ogniska”. Wadą Irlandczyka Thomasa McNulty’ego było ubóstwo, a jego partnera Jonha Cole’a domieszka indiańskiej krwi ze strony matki albo babki. Nie pomógł budowany przez nich dystans, który miał chronić wspólnotę przed otaczającym światem zewnętrznym rozdartym między dziedzictwem przeszłości a niepewnością przyszłości. Byli idealnym celem dla tych, którzy chcieli osiągnąć egoistyczne albo altruistyczne cele ich kosztem.
Ogrom nieszczęść, jaki spadł na nich, przytłoczył mnie.
Winona określiła ten rodzaj smutku płynący nie z głębi serca, ale z opowieści o losach najsłabszych w tamtym czasie. Nie dlatego, że świat był zły. Wręcz przeciwnie, był piękny w swojej naturalnej urodzie, ale dlatego, że w tej jego urodzie padały słowa – „Zabić ich wszystkich”.
Autor stworzył przejmującą opowieść złożoną z losów ludzi stojących na najniższym szczeblu drabiny hierarchii społecznej, by pokazać barbarzyński i bezkompromisowy koszt takiej jednostki w formowaniu się prawa w okresie przejściowym państwa amerykańskiego tuż po wojnie secesyjnej. Brutalizm życia wobec najsłabszych bez jakiegokolwiek głosu do samostanowienia i dochodzenia sprawiedliwości w momencie krzywdy. Winona swoją pozycję w społeczeństwie określiła słowami, które brzmiały jak wyrok – „...nie byłam istotą ludzką, lecz dzikuską.[...]Byłam czymś podlejszym niż najpodlejsi z nich. Podlejszym niż kurwy z burdelu, a może dla nich byłam po prostu kurwą zawczasu. Czymś niższym od meszek, co latem krążyły wokół człowieka. Podlejszym niż zastałe gówno wyrzucane za domem”, bo „zabicie Indianina nie było przestępstwem, bo Indianin nie był niczym szczególnym”.
Był niczym.
Relacja Winony nie była jednak jednoznaczna w ocenie moralnej bohaterów. Autor wyraźnie podkreślał wydarzeniami, zawiłymi wątkami, trudnymi wyborami i charakterami postaci, że „w tamtych czasach nie było czystych serc ni sprawdzonych dusz”.[...] „Że świat jest dziwny i zagubiony – to nie podlegało dyskusji. Że na ziemi nie ma miejsca, gdzie nie czyha niebezpieczeństwo – o tym zaświadczała każda chwila”. Każde słowo w tej opowieści kreślące czasy bez miejsca na literę prawa.
Był za to najwyższy czas, by się usamodzielnić.
Wyjść spod opieki przybranych rodziców, by poszukać swojego miejsca bez ich pomocy, bo przecież „jest pora na to, by ojciec i matka toczyli boje za ciebie, i jest pora, by toczyć je we własnym imieniu”. W tym sensie to opowieść o dojrzewaniu i dorastaniu Winony w brutalnym świecie mężczyzn, którzy z katów stawali się sędziami własnych ofiar. „Szczurami u szczytu władzy”, a jedynym co pozostawało to modlitwa, „żeby podczas tej podróży natrafić też na jednego czy dwóch Thomasów i Johnów Cole’ów. Wtedy możemy rzec, że warto było żyć, a miłość warta była ryzyka”.
To uczucie było jedynym światełkiem, za którym warto było podążać i czerpać z niego siły.
W zaciętym dążeniu do realizacji swojej powinności w dążeniu do sprawiedliwości, o którą Winona walczyła dla siebie i przyjaciół. Światełka mającego moc zrzucenia strachu i nabierania odwagi tysiąca księżyców. I najważniejsze uczucie, a zarazem wartość dla mnie, czytelniczki, dla której stało się przekazem powieści. Dokładnie takim samym, jak w „Tamtych dniach”, o których opinię zakończyłam tym zdaniem - „Strużyny ludzkości”, które przetrwały jego niszczycielską moc tylko dzięki miłości.
Miłości ponad wszystkimi granicami.
naostrzuksiazki.pl

„Choćbyś przeżył rzeź i koszmar, musisz w końcu nauczyć się żyć”.
Taką pewność miała Ojinjintka. Dziewczyna pochodząca z plemienia z Lakotów, której całą rodzinę zabili biali. Siedmioletnią wówczas sierotę przygarnął Thomas McNulty wraz ze swym partnerem Johnem Cole’em, których traumaty...

Rozwiń

Zwiń