Zamieszczone w tomie VI Historii dyplomacji polskiej opracowania podejmują trudny i złożony problem niesuwerennej państwowości polskiej w latach 1944/1945–1989. Cezury graniczne tego tomu wyznacza, z jednej strony, powołanie z inicjatywy Józefa Stalina Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, który w intencji władz sowieckich miał pełnić funkcję kontrrządu wobec prawowitych władz Rzeczypospolitej rezydujących w Londynie, z drugiej zaś, powołanie rządu Tadeusza Mazowieckiego, którego zadaniem była transformacja ustrojowa i odzyskanie przez państwo polskie, po raz pierwszy od 45 lat, zdolności do prowadzenia suwerennej polityki zagranicznej. Ponieważ tom V Historii dyplomacji polskiej, doprowadzony do lipca 1945 r., dotyczył tylko dyplomacji legalnego, uznanego rządu Rzeczypospolitej Polskiej, powstała konieczność powrotu do okresu od lipca 1944 r. poczynając – stąd niejednoznaczne otwarcie cezury (1944/1945).

pod red. Wojciecha Materskiego i Waldemara Michowicza
oprac. Wanda Jarząbek