Każdy kolejny tom utwierdza mnie w ogromnym wrażeniu. Niezmiennie uważam książkę za ważne, wybitne dzieło i niezmiennie uważam połączenie dziennika z opowiadaniami za magiczne. Warto dodać, że najwyższa nota należy się obu tym składnikom. W związku z krótkimi tekstami krytycznymi, które pojawiają się w kolejnych tomach, trudno nie zastanowić się przez chwilę i spróbować określić czym konkretnie tak imponuje ten dziennik. Dochodzę do wniosku, że język dziennika, o którym często się pisze, a który rzeczywiście jest wybitny, to nie jest tzw. piękna polszczyzna. Nie, ja bym określił klasę tego języka całkowicie bez związku z narodowością autora. To jest wielki język, którym wyraża się wielki intelekt i wielkie serce. Język, który z niesamowitą kulturą (także logiczną) wyraża myśli, a te myśli nigdy nie są byle myślami, przelotnymi, błahymi. Słowem - to rzeczywiście poważna literatura. Absolutnie nie uważam, żeby nadawała się dla każdego. Herling nie żartuje sobie, nie rozładowuje napięcia, które tworzą wielkie, ciężkie, obsesyjnie powracające tematy. Nie pisze, co często się powtarza, o sobie i swojej prywatności. Wzmiankę o jego synu znalazłem w jednym tomie (z pięciu, które mam na razie za sobą). Jest to rzecz pod tymi względami bardzo bezkompromisowa. Natomiast za każdym razem, gdy powracam do Herlinga po innych lekturach, wraca podziw, wielkie, rosnące uznanie. Kręgosłup moralny, który jest też kośćcem Dziennika, pozwala widzieć w autorze autorytet. Wszystkie teorie o tym, żeby oddzielać biografię, prawdę psychologiczną o autorze, od jego dzieła, wyglądają w obliczu tego dzieła bardzo wątło, a w zasadzie są całkowicie ośmieszone. Naprawdę trudno nie ulec wpływowi Herlinga, jego ocenom. Choć jest dość jasne, że ma swoje obsesje i jest ostry w sądach, uważam, że w ogromnej większości kwestii ma ku temu poważne podstawy. W tomie 1989-1992 ciekawe są komentarze odnoście przemian w Polsce, w tym stanu wojennego, ponownie pojawia się wiele bardzo dobrych fragmentów o klasyce literatury XX wieku (Kafce, Schulzu),znowu nie brakuje dzieł sztuki. I wielkie, naprawdę wielkie opowiadania. Polecam jak niewiele innych książek, a sam oczywiście niebawem sięgnę po przedostatni tom Dziennika.

Każdy kolejny tom utwierdza mnie w ogromnym wrażeniu. Niezmiennie uważam książkę za ważne, wybitne dzieło i niezmiennie uważam połączenie dziennika z opowiadaniami za magiczne. Warto dodać, że najwyższa nota należy się obu tym składnikom. W związku z krótkimi tekstami krytycznymi, które pojawiają się w kolejnych tomach, trudno nie zastanowić się przez chwilę i spróbować...