Czy za nadzwyczajny talent w jakiejś dziedzinie płacimy określoną cenę? Czy geniusze są okaleczeni? Na te pytania nie znam jednoznacznej odpowiedzi. Wiem na pewno, że osoby niepełnosprawne często obdarzone są fenomenalnym talentem w różnych dziedzinach – przykładowo wielu niewidomych ma fenomenalny słuch.

Problem ten porusza Ewa Białołęcka w pierwszym tomie opowiadań „Naznaczeni Błękitem”. Tytułowi naznaczeni to magowie, a błękitna szarfa to symbol przynależności do grona magów najwyższych rangą, nie tylko najpotężniejszych, ale i najlepiej wyszkolonych.

Bohaterami opowiadań są młodzi, najwyżej kilkunastoletni ludzie. Żaden z nich nie miał łatwego dzieciństwa. Są sierotami, wyrzutkami, czasem odrzucają ich własne rodziny. A wszystko z powodu kalectwa. Bowiem w świecie Białołęckiej źródło potężnej magii jest w mózgu, a gdy rozwija się odpowiedzialny za nią obszar, upośledza jednocześnie inne ośrodki. Najpotężniejsi magowie płacą za swój talent niepełnosprawnością.

Biały Róg potrafi wznosić fenomenalne iluzje, ale jego nogi są bezużyteczne. Nocny Śpiewak manipuluje materią, ale cierpi na hipertrichozę, całe jego ciało porasta długa sierść, jak u zwierzęcia. Ci dwaj są bohaterami pierwszych dwóch opowiadań. Pozostałe trzy poświęcone są Kamykowi. To nastoletni iluzjonista, który nie może zdobyć upragnionej szarfy, bo jego iluzje są perfekcyjne poza jednym szczegółem – nie naśladują odgłosów. A powód tego jest prosty, Kamyk od urodzenia jest głuchoniemy. Mimo to zaprzyjaźnia się z młodocianym smokiem Pożeraczem Chmur i razem wikłają się w niezliczoną ilość tarapatów.

Trudno jednoznacznie określić adresata opowiadań Białołęckiej. Autorka nie pisze typowych książek dla młodzieży, choć ich bohaterami są nastolatkowe. Najbardziej przypominają one baśnie pisane lekkim, przyjemnym w odbiorze językiem, bez zbędnych ozdobników i figur retorycznych. Białołęcka nie omija „dorosłych tematów” – seksu czy przemocy, ale z punktu widzenia młodych ludzi nie wydają się one aż tak istotne.

Najważniejszym wątkiem każdej historii jest jakiś element procesu dojrzewania. Bohaterowie radzą sobie różnie, raz lepiej, raz gorzej. A walczą nie tylko o okiełznanie drzemiącej w nich straszliwej mocy, ale także z problemami, jakie stwarzają ich fizyczne ułomności. Popełniają błędy, bywają nieznośni, często są odrzucani, ale drzemią w nich pokłady dobra i w gruncie rzeczy trudno ich nie lubić.

Białołęckiej nie brak oryginalności. Jej smoki to pokryte futrem stworzenia, które panicznie boją się wody, choć żyją na archipelagu. Nie umieją za to zionąć ogniem (a przynajmniej nie demonstrują tego w tej książce). Nie brak ciepłego humoru oraz zabawnych postaci w stylu Wiatru Na Szczycie, potężnego maga, którego ziomkowie są skrzyżowaniem szkockich górali i północnoamerykańskich Indian.

W trakcie czytania nachodzi czytelnika refleksja nad niepełnosprawnymi ludźmi. Ułomności bohaterów nie są czymś, co uniemożliwia im normalne życie. To przeszkody, które muszą pokonać, ale wcale nie większe niż te, które na swojej drodze spotykają ludzie zdrowi.

„Naznaczeni Błękitem” wydani przez Fabrykę Słów to wznowienie pierwszego tomu dłuższego cyklu - „Kronik Drugiego Kręgu”, którego głównym bohaterem jest Kamyk. Za opowiadanie „Tkacz Iluzji”, które stało się podstawą cyklu, Białołęcka dostała Zajdla, najbardziej prestiżową nagrodę w dziedzinie polskiej literatury fantastycznej. Nic dziwnego, bo jeśli cały cykl dorównuje pierwszemu tomowi, to jest to literatura wysokiej próby.

Krzysztof Krzemień