Do lektury drugiego tomu przygód Crispina Guesta podchodziłem z olbrzymią ciekawością. Pokładałem w tym tomie nadzieję na to, że otrzymam książkę lepszą od części pierwszej, mniej sztuczną, wydumaną i w dziwaczny sposób skleconą z elementów różnych gatunków. Niestety, okazuje się, że nic z tego.

Autorka najwidoczniej uznała, że skopiowanie części pierwszej, nieznacznie tylko modyfikując cały schemat, będzie najlepszym rozwiązaniem. Crispin wciąż targany jest wewnętrznymi rozterkami, rozdarty między tym jaki jest teraz, a sobą sprzed kilku lat. U jego boku dzielnie przemierza średniowieczne uliczki Londynu samozwańczy, małoletni sługa, który zdaje się być bardziej inteligentny i elokwentny od głównego bohatera. Londyn wciąż jest zbyt kolorowy, niedostatecznie mroczny, a jego mieszkańcy w większości weseli i przyjaźni. Schemat fabuły niemal identyczny - zagadka zamkniętego pokoju z trupem (i tym razem także służącą niespełną rozumu), tajemniczy artefakt o wielkiej mocy, który znowu trafia w łapy naszego tropiciela - w tej części zwanego zwykle Ogarem - podejrzliwy szeryf, międzynarodowa intryga oraz nieustające starania Crispina mające na celu wybielenie się w oczach społeczeństwa i panującego króla. Brzmi znajomo? Jak dla mnie zbyt znajomo.

Jednym, co odróżnia tę część od poprzedniej, jest zestaw kompletnie irracjonalnych zachowań Crispina. W „Zasłonie kłamstw” bohater postępował jak typowy śledczy, myślał chłodno i nie postępował raczej pochopnie - a nawet jeśli, to nie za często. Tym razem autorka postanowiła dodać trochę pieprzu i wlała w swego bohatera sporą dawkę porywczości i nienaturalnej brawury, co w świetle tego, jaki Crispin był w tomie pierwszym, wydaje się zabiegiem kompletnie nietrafionym i zwyczajnie irytującym. Niekonsekwencja tego rodzaju potrafi rzutować na odbiór całej serii i jest naprawdę ryzykowna.

Jeśli jednak spróbujemy rozpatrzyć „Węża wśród cierni” nie jako fragment serii, a powieść typu "stand-alone", wtedy można w niej dostrzec sporo walorów. To dobrze napisany, w gruncie rzeczy całkiem ciekawy kryminał, z interesującym głównym bohaterem, trzymającą w napięciu akcją i zaskakującym rozwiązaniem fabuły. Wciąż dostrzega się pewne mankamenty, z rodzaju zbyt przyjaźnie zarysowanego miejsca akcji, czy uproszczeń przyjętych przez autorkę, by ułatwić bohaterowi zadanie, ale nie są one aż tak rażące, aby mogły przeszkadzać w lekturze. „Wąż wśród cierni” jako powieść poza serią znacznie zyskuje na atrakcyjności i gdybym trafił na niego przed „Zasłoną kłamstw”, wtedy wydźwięk tego tekstu byłby zapewne zgoła inny. W roli drugiego tomu cyklu, jest niestety zwyczajnie średni.

Tłumaczenie tego tomu powierzono innemu tłumaczowi - Patrykowi Sawickiemu - którego przekład wydaje się odrobinę bardziej przystępny niż tekst pierwszego tomu. Mniej jest tutaj denerwujących manier, konstrukcja zdań wygląda i brzmi bardziej naturalnie, a jednocześnie, wciąż podobnie do stylu pierwszej części. Zmiana jest więc tylko lekko wyczuwalna, ale jedynie w pozytywnym znaczeniu.

„Wąż wśród cierni” to książka, której nie potrafię ocenić jednym słowem. Z jednej strony wydaje się dobra, ale kiedy próbuję zestawić ją z tomem pierwszym serii o Crispinie, wydaje się blada i niejaka. Podejrzewam, że znajdzie się wielu obrońców, którzy uznają ją za świetną i lepszą od poprzedniczki, lecz mnie specjalnie nie urzekła. Lekturę polecam w szczególności tym, którzy nie mieli jeszcze kontaktu z serią - autorka ułożyła tekst w taki sposób, że znajomość treści „Zasłony kłamstw” nie jest konieczna, by się właściwie odnaleźć. Tym, którzy czytali już pierwszy tom nie gwarantuję, że lektura będzie obfitować w pozytywne doznania - szczególnie, jeśli poprzednia część pozostawiła wam niedosyt i macie nadzieję, że drugi tom zaspokoi wasz głód. A najlepiej, przekonajcie się sami.

Paweł Kukliński