Po mistyce „rosyjskiej cywilizacji” Dostojewskiego, po lustrzanym odbiciu codzienności rosyjskiej w opowiadaniach Czechowa, czy po trafnych satyrach Gogola na tzw. rosyjską duszę, wszystko inne w rosyjskiej literaturze wydaję się już mniejsze i odtwórcze. Takie uczucie towarzyszyło mi przy lekturze „Wsi” Iwana Bunina. Aby było jasne, uważam, że jest to dobry kawałek literatury, ale po spuściźnie wspominanych wielkich ojców literatury rosyjskiej, opisywana książka wydawała mi się już tematycznie wyeksploatowana i odtwórcza, a przez to nudna.
Ciekawą postacią był jednak sam pisarz Iwan Bunin. Przedrewolucyjny literat, któremu w wieku średnim przyszło obserwować rewolucję bolszewicką w Rosji. Na emigracji we Francji zaznał nazistowskiej okupacji. Już u kresu życia zaobserwował triumf Armii Czerwonej na frontach II Wojny Światowej i sowiecką dominację w Europie. Wszystko to razem wywołało u już starego człowieka fascynację nową socjalistyczną Rosją. Po drodze „przytrafiła się” pisarzowi nagroda Nobla (1933r.), ale wydaje mi się, że był to raczej gest wsparcia oporu ówczesnej inteligencji krajów demokratycznych przeciwko komunizmowi i faszyzmowi, niż prawdziwe docenienie dorobku literackiego.
Pisarz swoim opowiadaniem „Wieś” chciał za wszelką cenę zaszokować czytelnika. Przedstawiając turpistyczny obraz wsi rosyjskiej z przełomu wieków XIX/XX. Malowniczo oddaje prymitywne warunki bytowania chłopstwa i ich niski poziom intelektualno-moralny. Nie można zapominać, że taka sytuacja ekonomiczno-socjalna była dość powszechna w Europie. Przypomnę chociażby „Ludzi Bezdomnych” Żeromskiego, gdzie w latach 20-tych XX w. na polskiej wsi była powszechna praktyka pozbywania się z domostw ludzi starszych i chorych. Jakie idee przyświecały pisarzowi, przy tworzeniu tego dzieła? Trudno powiedzieć, gdyż nie przedstawił żadnego rozwiązania ani nie opowiedział się za żadnym programem dla reform w Rosji. Z jego życiorysu wiadomo, że nie za bardzo popierał społeczne idee postępu. Większość życia spędził wśród arystokratów, a później między postfeudalnymi uciekinierami z rewolucyjnej Rosji.
Ludowe powiedzenie mówi: „Koń jaki jest, każdy widzi”. Literackie pławienie się w ubóstwie, zacofaniu najniższych klas społecznych, bez moralizatorstwa lub wskazania drogi do zmiany tego stanu rzeczy, jest dla mnie mało pociągające.

Po mistyce „rosyjskiej cywilizacji” Dostojewskiego, po lustrzanym odbiciu codzienności rosyjskiej w opowiadaniach Czechowa, czy po trafnych satyrach Gogola na tzw. rosyjską duszę, wszystko inne w rosyjskiej literaturze wydaję się już mniejsze i odtwórcze. Takie uczucie towarzyszyło mi przy lekturze „Wsi” Iwana Bunina. Aby było jasne, uważam, że jest to dobry kawałek...