Kate Croy, młoda Angielka, zakochuje się w Mertonie Deshnerze, dziennikarzu. Zła sytuacja finansowa Mertona sprawia, że zarówno ojciec Kate, jak i ciotka, pod opieką której znajduje się dziewczyna, uważają go za nieodpowiednią partię. Małżeństwo Kate ma bowiem podreperować rodzinny budżet. Gdy sytuacja wydaje się rozpaczliwa, para poznaje dziedziczkę olbrzymiej fortuny, Milly Theale. Śmiertelnie chora Milly jest wyraźnie zafascynowana Mertonem, co podsuwa jego narzeczonej przebiegły pomysł.

Cała trójka wyjeżdża do Wenecji, gdzie Milly planuje stosować się do zaleceń lekarza i wreszcie – według jej własnych słów - „żyć pełnią życia”. Napięcie między Kate a Deshnerem rośnie, coraz trudniejsze okazuje się ukrywanie przed ciotką dziewczyny i Milly łączącego ich uczucia. Tym samym Merton zaczyna interesować się – zupełnie odmienną od jego narzeczonej – Theale.

Henry James, uważany obecnie za jednego z najwybitniejszych anglosaskich powieściopisarzy, w Polsce należy do słabo znanych twórców. Jego prozę słusznie określa się mianem wymagającej – James tworzy kameralne historie, w których warstwa psychologiczna wyraźnie dominuje nad akcją. Tak jest również w przypadku „Skrzydeł gołębicy”, powieści wielokrotnie ekranizowanej (najbardziej znaną ekranizacją jest „Miłość i śmierć w Wenecji” z Heleną Bonham-Carter w roli Kate).

„Skrzydła gołębicy” to opowieść pozornie statyczna – dzieje się w niej niewiele, na pierwszym planie znajdują się moralne rozterki bohaterów. Każdy z nich przeżywa prywatny dramat. W świecie zdominowanym przez konwenanse etyka staje się mniej istotna. James konstruuje postacie trudne i skomplikowane, wymykające się prostym ocenom moralnym. Z prawdziwą wirtuozerią słowa odtwarza ich wewnętrzną walkę. Merton nie potrafi odmówić narzeczonej, a jednocześnie nie jest w stanie żyć ze świadomością popełnionych błędów. Kate, oszukując Milly, pragnie osiągnąć to, co tamtej dano przy urodzeniu – możliwość dokonywania samodzielnych wyborów. Milly zaś próbuje oszukać samą siebie, udając, że nie dostrzega tego, co oczywiste jest dla wszystkich.

„Skrzydła gołębicy” tworzą trudny portret uczucia. Merton i Kate posuwają się tak daleko w zaprzeczaniu temu, co ich łączy, że nagle gubią wzajemną miłość. Zacierają się granice między prawdą a fałszem, miłością a nienawiścią, dobrem a złem. Wszystko to zawiera się w rozmytej, niewyraźnej opowieści, gdzie poszczególne zdania zdają się stapiać ze sobą, tworząc zaskakujące konstrukcje. James łączy techniki powieściowe z teatralnymi, tym samym pozwalając czytelnikowi stać się częścią przedstawionego świata. Nie daje oczywistych odpowiedzi. Nie zawiera ich nawet w finale, który, choć pozornie mało wyrazisty, jest jednym z najmocniejszych akcentów całości.

„Skrzydła gołębicy” to rzeczywiście proza dla wymagających, wymuszająca na czytelniku maksymalne skupienie, trudna – a jednocześnie doskonała w treści i w formie.

Maria Guzelak-Robaszkiewicz