Jesteśmy społecznością, która kocha książki

„Całusy Lenina” to druga po „Śnie wioski Ding” powieść Yan Lianke, którą przeczytałam. Po pierwszej odgrażałam się, że na niej nie spocznę i groźbę spełniłam. Teraz ją powtarzam – będą następne. Tym razem zbiorowym bohaterem powieści są mieszkańcy wsi Żywot i stojąca na ich czele Babcia Mao (żadnego pokrewieństwa z TYM Mao). Wieś jest specyficzna, od setek lat zamieszkują ją niemal wyłącznie kalecy: ślepi, chromi, niemi, głusi (tak jest napisane – nie żadne „osoby z niepełnosprawnościami”; do literatury ten bełkot jeszcze nie dotarł, a jak dotrze, to nastąpi jej koniec). Niektórzy reklamują „Całusy Lenina” jako wielką komedię. To taka sama „komedia”, jak „Duchy Inisherin”, tylko bardziej… Owszem groteska jest, i to jaka! Starosta Liu, gorliwy adept nauka Marksa, Lenia i oczywiście Mao, wpada na pomysł „kapitalistycznego” biznesu – tu zdradzę szczegół – czyli zakupu od Rosjan mumii Lenina, aby zarabiać na jej ekspozycji w nowym mauzoleum. Mieszkańcy Żywotu w tym planie mają odegrać główną role. Przy okazji śledzenia „kapitalistycznych” losów Babci Mao i jej sąsiadów, dowiadujemy się sporo o ich wcześniejszych dziejach, przede wszystkim o gehennie wielkiego głodu i rewolucji kulturalnej. Faktycznie, komedia jakich mało. Boki zrywać… Yan Lianke dla oddania tego koszmaru posługuje się w dużej mierze groteską i poetyką ponurej baśni. Inaczej chyba się nie da opisać tych doświadczeń, są nie do udźwignięcia, nawet jeśli czyta się o nich siedząc w fotelu, z pełnym brzuchem, w cieple i wygodzie. Gorąco polecam, to wspaniała literatura, literatura, która znaczy, ma ciężar, jest piękna i wstrząsająca zarazem.