-
Artykuły
Hłasko, powrót Malcolma, produkcja dla miłośników „Bridgertonów” i nie tylko
1 -
Artykuły
Akcja recenzencka! Wygraj książkę „Cud w Dolinie Poskoków“ Ante Tomicia
1 -
Artykuły
„Paradoks łosia”: Steve Carell i matematyczny chaos Anttiego Tuomainena
1 -
Artykuły
Brak kolorowych autorów na liście. Prestiżowy festiwal w ogniu krytyki
13
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
Pięć książek, których autorom udało się zaskoczyć czytelnika
Twist – oto święty Graal twórców kryminałów. Myślę, że połowa z nas dałaby sobie rękę uciąć (no może nie rękę, bo przydaje się do pisania, ale stopę) za udany, mocny twist. Taki, który zostawi czytelnika z szeroko otwartymi ze zdziwienia ustami i mętlikiem w głowie. Taki, który każe mu potem przewracać nerwowo kartki, żeby sprawdzić fakty, a potem uderzyć się otwartą dłonią w czoło i powiedzieć: „No jasne! Dlaczego ja na to nie wpadłem?!”. Bo czegoś takiego czytelnik od nas oczekuje.
Na pewnym poziomie kryminał jest grą pomiędzy czytającym, a autorem. Pierwszy próbuje samodzielnie odkryć prawdę. Drugi stara się go oszukać i zaskoczyć na końcu. Z doświadczenia wiem, jakie to trudne. Wydaje mi się, że mnie udało się to zaledwie raz – w „Przejęciu”. W przypadku innych książek, próbowałem, zbliżałem się, ale chyba trochę zabrakło do ideału. No, ale to Państwo ocenią. Za to ja pozwoliłem sobie sprawdzić innych autorów. Oto pięć książek, które sprawiły, że zbierałem szczękę z podłogi:
Zaginiona dziewczyna – twist nietypowy, bo umieszczony dokładnie w środku książki! Ale za to jaki! Flynn udało się wywrócić całą fabułę o 180 stopni. Zmieniła całkowicie wymowę powieści. Wszystkie wskazówki, które miały wskazywać na A, nagle okazały się pokazywać B. Doskonałe. Sukces książki (a więc sukces twista) był tak duży, że zaowocował trwającą do dziś modą na domestic noir. To dzięki Flynn „Dziewczyna z pociągu” mogła zdobyć listy bestsellerów, ale nieprzypadkowo nie znalazła się w tej piątce. Bo, pomimo entuzjastycznych opinii na okładce, rozwiązania zagadki da się domyślić tak mniej więcej od połowy. Podsumowując, jeśli ktoś nie widział i nie czytał - „Zaginiona dziewczyna”, tak! „Dziewczyna z pociągu” – nie!
Trzeci klucz – Nesbø jest prawdopodobnie najsłynniejszym współczesnym autorem kryminałów. Jedną osobą, która mogłaby mu zagrozić, był przedwcześnie zmarły Larsson. I o ile uznaję sukces Norwega za w stu procentach zasłużony, to jest on dla mnie sporym zaskoczeniem. Dlaczego? Ponieważ debiut Nesbø, powieść „Człowiek nietoperz” to jeden z najgorszych i najgłupszych kryminałów, jakie czytałem w życiu. Skok jakościowy pomiędzy pierwszą, a drugą książką jest niesamowity. Co więcej, Nesbø stał się dla mnie ekspertem od budowania kryminalnej intrygi. Nie ma drugiego autora, który z taką regularnością i łatwością potrafiłby oszukiwać czytelnika. Nawet „Więcej krwi”, powieść napisana ewidentnie dla zabawy i złapania oddechu, ma bardzo solidnego twista. Do tej listy wybrałem jedną z mniej znanych książek Nesbø, czyli „Trzeci klucz”. Dlaczego? Zamiast jednej, mamy tutaj dwie (a właściwie trzy) zagadki. Każda bardzo dobre poprowadzona, każda z zaskakującym rozwiązaniem.
Święty Psychol – Theorin zasłynął swoim cyklem olandzkim. Jego „Zmierzch” to jeden z najlepszych (jeśli nie najlepszy) kryminał, jaki czytałem. Ale twistem zaimponował mi najbardziej w „Świętym Psycholu”. To bardzo nietypowa historia. Trudno ją w skrócie opowiedzieć. Ale spróbuję. Nowy pielęgniarz zatrudnia się w szpitalu psychiatrycznym. Szybko dowiadujemy się, że robi to tylko po to, żeby nawiązać kontakt z jedną z pacjentek. Byłą piosenkarką, obecnie zamkniętą w skrzydle dla najniebezpieczniejszych pacjentów. A potem jest tylko lepiej. Nastrojowa i straszna historia z mocnym zakończeniem.
Zabójstwo Rogera Ackroyda – klasyka, którą czytałem bardzo dawno temu. Dla pewności odświeżyłem ją sobie przed napisaniem tego tekstu, żeby upewnić się, że końcowy twist ciągle działa. No więc – działa. Za tą powieść podobno na Christie obrazili się prawie wszyscy inni brytyjscy autorzy kryminałów. Uważali, że autorka złamała zasady gatunku i zachowała się nieuczciwie. Cóż... Faktycznie „Zabójstwo...” to prawdopodobnie pierwsza powieść, gdzie autor/ autorka buduje twist wykorzystując nie tyle fabułę, co prawidła gatunku i oszukuje czytelnika na zupełnie innym poziomie, ale osobiście nie widzę tu żadnej nieuczciwości. Odpowiednie wskazówki są porozrzucane po całej książce. Rozwiązania możemy się domyślić sami. A że nie dostrzegamy tego, co mamy przed samym nosem (w tym przypadku niemalże dosłownie) – cóż, na tym polega właśnie prawdziwe mistrzostwo! Jeśli ktoś jeszcze nie czytał, niech nadrobi natychmiast!
Długie pożegnanie – najlepsza książka Chandlera. Jeden z najlepszych czarnych kryminałów. Arcydzieło. I zakończenie, które w pewnym momencie potrafiłem wyrecytować z pamięci. Pamiętam, że po raz pierwszy czytałem je ze ściśniętym gardłem i mocno bijącym sercem. „Długie pożegnanie” to dzisiaj już klasyka, ale podobnie jak u Christie, nic się nie zestarzała. Nadal zaskakuje.
Jakie warunki powinien spełniać dobry twist? Moim zdaniem przede wszystkim dwa. Powinien być uczciwy i wiarygodny. Uczciwy, a więc dostarczający czytelnikowi wszystkich informacji, które są mu niezbędne do samodzielnego rozwiązania zagadki lub przewidzenia zwrotu akcji. Bo wyciągnięcie z kapelusza zupełnie nowej postaci, która wszytko wytłumaczy to żadna sztuka. Wiarygodność to już dużo trudniejsza do wytłumaczenia sprawa. Kwestia „zawieszenia niewiary” jest mocno indywidualna. Ja na przykład zupełnie nie kupuję intryg Pierre’a Lemaitre’a. Nie jestem w stanie uwierzyć w stworzone przez niego postacie, ich motywacje i skomplikowane plany, które wprowadzają w życie. Ale znam też autorów, którzy bardzo go chwalą.
My, jako autorzy, nigdy nie wiemy, na jakich czytelników trafimy. Takich, którzy będę czytać pobieżnie, czy takich, którzy będą analizować każdą stronę. Takich, którzy nie zwrócą uwagi na porozrzucane po książce ślady, czy takich, którzy będą ich wypatrywać i snuć własne teorie. Zaskoczyć trzeba i tych, i tych. Także z tego powodu tworzenie twistów jest takie trudne. Ale jakby takie nie było, nie cenilibyśmy ich tak bardzo. Przynajmniej tych naprawdę udanych.
---
Wojciech Chmielarz - przede wszystkim pisarz. Autor serii kryminałów o komisarzu Jakubie Mortce (Podpalacz, Farma lalek, Przejęcie, Osiedle Marzeń) oraz cyklu gliwickiego (Wampir, Zombie). A także czasami dziennikarz, analityk, ekspert do spraw białego wywiadu oraz wywiadu gospodarczego
komentarze [90]
Dopiszę do wątku z największym twistem wydany w 2020 roku thriller "W labiryncie" Donato Carrisi W labiryncie
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Ja raz miałam takie wrażenie, że poczułam się kompletnie zaskoczona wyjaśnieniem pewnej zagadki (chodziło dokładnie o ustalenie tożsamości pewnej bardzo wpływowej, złej i nie przebierającej w środkach osoby- tzw Bukmachera) z książki Sandry Brown Wyrok śmierci. I chociaż owszem, nigdy bym nie pomyślała, że "ta osoba" (nie chcę...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Jakiś czas temu skusiłam się na Nesbo, by zobaczyć czym tak się zachwycają moi znajomi i... rozczarowałam się okrutnie. Od tej pory omijam tego autora szerokim łukiem, a słysząc jego nazwisko pogardliwie wydymam wargi - dla mnie okazał się kompletnie "nieczytalny" a naprawdę zaczynałam pełna dobrych chęci i bez uprzedzeń.
Ucieszyło mnie więc to co przeczytałam w felietonie...
Jakoś wcześniej nie miałem okazji wziąć udziału w dyskusji. Z owych pozycji po prostu uwielbiam "Trzeci klucz"! Nie zgodzę się jednak z Panem Wojciechem, że "Człowiek nietoperz" to jeden z najgorszych i najgłupszych kryminałów, oczywiście szanuję zdanie, ale będę się upierał, że to dobra książka, bo coś w sobie ma, gdyby tego nie miała, moja przygoda zakończyłaby się na...
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Sebastian Fitzek mógłby dostarczyć sporo treści do tego artykułu :)
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Zaskakujący kryminał ? Jeśli na poziomie pozycji pani Christie to z przyjemnością po nie sięgnę, chociaż wątpię, żeby ktokolwiek zdołał jej dorównać ;)
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Dla mnie jednym z najbardziej zaskakujących kryminałów jest powieść Sophie Hannah "Inicjały zbrodni" (zapewne nie bez przyczyny wzorowana na Christie ;)). Moim zdaniem jest to jedna z najlepszych książek tego gatunku i pozostawiająca wiele myśli błąkających się po głowie.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
A ja polecam "Córeczkę" Anny Snoekstra- twist na sam koniec, absolutnie nieprzewidywalny.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Od siebie polecam "Błękitnookiego chłopca" Joanne Harris. Świetny twist, w dodatku powinna spodobać się tym, którzy, jak ja, akurat typowych kryminałów nie lubią. W tej książce miesza się kilka różnych gatunków, a klimat ma niesamowity.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post