Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Jak na antologię to dzieło wyjątkowo jednorodne – wszystkie cztery opowiadania są w konwencji urban fantasy, a nawet jej specyficznej odmiany, gdzie w świecie równym współczesnemu pod względem technologii i struktur społecznych równolegle istnieją magiczne istoty – rusałki, wije, wiedźmy, południce, wilkołaki czy syreny. Właściwie określenie „urban fantasy” będzie tu nieprecyzyjne, bo trzy z czterech opowiadań dzieją się na wsi (czy istnieje coś takiego jak „rural fantasy” z mocnym elementem współczesnej obyczajowości i technologii?). Co najmniej dwie autorki osadzają swoje opowiadania w już uprzednio stworzonych uniwersach, z już znanymi bohaterkami, ale mogę z pierwszej ręki stwierdzić, że brak znajomości poprzednich książek w żadnym razie nie przeszkadza.
Wspólny motyw pór roku nie jest sztucznie dołożony, jak to się nieraz zdarza – nie tylko w opowiadaniach czuć siąpiący marzec, duszny sierpień, depresyjny listopad i śnieżny grudzień, ale fabuła wymaga osadzenia właśnie w tym czasie, zmiana na inną porę roku wymagałaby głębokich zmian sięgających daleko poza opisy pogody (a w przypadku Lata byłoby to nawet niemożliwe). Za to na pewno duży plus.
Opowiadania łączy też zdecydowanie groteska – częściowo wynikająca z samej konwencji (wzywanie strzygi przez telefon czy smok gromadzący skarby w postaci samochodów zawsze będzie brzmieć nieco groteskowo), częściowo sytuacyjną. To ostatnie ma miejsce szczególnie w Wiośnie i Zimie (moim zdaniem w Zimie granica została przekroczona i opowiadanie stało się po prostu bezsensowne, i to nie jest ten rodzaj celowego bezsensu). Wszystkie mają też pewien rys kryminalny czy detektywistyczny, w Lecie i Jesieni zdecydowanie dominujący.
Chyba nigdy nie miało to być dzieło wybitne, łamiące konwencje czy przekazujące głębokie refleksje. Trzy pierwsze opowiadania napisane są bardzo sprawnie, spójne i nieprzegadane – choć mam nieodparte wrażenie, że ich miejsce jest właśnie w krótkiej formie i że taka formuła konstruowania fabuły i bohaterów na dłuższą metę okazałaby się nużąca.

Jak na antologię to dzieło wyjątkowo jednorodne – wszystkie cztery opowiadania są w konwencji urban fantasy, a nawet jej specyficznej odmiany, gdzie w świecie równym współczesnemu pod względem technologii i struktur społecznych równolegle istnieją magiczne istoty – rusałki, wije, wiedźmy, południce, wilkołaki czy syreny. Właściwie określenie „urban fantasy” będzie tu...

Pod wieloma względami to bardzo schematyczne fantasy, z młodziutkim bohaterem poddanym morderczemu treningowi, który na przestrzeni lat dojrzewa do roli genialnego wojownika i generała. Sztafaż jest bardzo klasyczny – pseudośredniowieczny świat, sztywne struktury zakonu rycerskiego, wojna, wielowiekowa konspiracja i czarna magia.
Nie bardzo odkrywcza, ale ciekawa jest dwudzielna linia czasu – w jednej widzimy Vaelina jako okrytego złą sławą, niepokonanego wojownika (interesujące, że widzimy go oczami jego wroga, który otrzymał zadanie spisania jego historii), w drugiej cofamy się do jego dzieciństwa i młodości. Ta dwudzielność powoduje pewien niepokój, ponieważ dość szybko orientujemy się, że Vaelin opowiadając swoją historię zataja lub wykrzywia fakty – co nie powinno dziwić, wziąwszy pod uwagę, że opowiada ją osobistemu historykowi imperatora wrogiego państwa. Szkoda jednak, że autor zatrzymał się tu wpół drogi, wciąż prezentując czytelnikowi rozdziały z perspektywy młodszego Vaelina jako obiektywną prawdę, przez co rozdziały z nowszej linii czasowej nie są dla nich konkurencją.
Niewątpliwą zaletą „Pieśni krwi” jest przedstawienie konfliktu z perspektywy agresora. Istnieją niezliczone książki przedstawiające niewinnie napadnięty naród walczący o przetrwanie przeciwko chciwym najeźdźcom – jeśli jednak otrzymujemy perspektywę tych najeźdźców, to tylko migawkowo (chyba że jest to perspektywa prostego żołnierza wbrew własnej woli wrzuconego w wielki konflikt). Tymczasem w „Pieśni krwi” obserwujemy wojnę z perspektywy generała dowodzącego najeźdźczą armią – który sam przyznaje, że podana do publicznej wiadomości przyczyna wojny jest farsą, a naprawdę chodzi o dostęp do portów i przejęcie importu przypraw i drogich kamieni. W ten sposób lokujemy głównego bohatera po stronie jednoznacznie „złej”, nie popadając jednocześnie w heroizację napadniętych za sam fakt, że zostali napadnięci. Jednocześnie Vaelin nie jest typowym antybohaterem, zachowując większość podstawowych impulsów moralnych, troszcząc się o własnych ludzi i w miarę możności minimalizując cierpienia okupowanego miasta. Czytelnik pozostaje zatem w ciągłym dylemacie, czy życzyć dobrze protagoniście tylko dlatego, że jest protagonistą i przyzwoitym człowiekiem, czy też życzyć mu sromotnej klęski jako najeźdźcy – i to napięcie było dla mnie głównym źródłem czytelniczej satysfakcji.

Pod wieloma względami to bardzo schematyczne fantasy, z młodziutkim bohaterem poddanym morderczemu treningowi, który na przestrzeni lat dojrzewa do roli genialnego wojownika i generała. Sztafaż jest bardzo klasyczny – pseudośredniowieczny świat, sztywne struktury zakonu rycerskiego, wojna, wielowiekowa konspiracja i czarna magia.
Nie bardzo odkrywcza, ale ciekawa jest...

Cokolwiek niepokojące, że już po jednym tomie planowanego wydania całej Historii Śródziemia Zysk zmienił tłumacza. Nie wróży to dobrze całemu przedsięwzięciu wydawniczemu, ale trzeba przyznać, że Agnieszka Sylwanowicz jest tłumaczką bardzo rzetelną i w doświadczoną w przekładach Tolkiena (Niedokończone opowieści, Dzieci Hurina, Listy i sporo dzieł niezwiązanych z legendarium), przez co liczba błędów zostaje zredukowana do minimum. Czuć lekką zmianę stylu od pierwszego tomu (tu również mamy lekką archaizację, ale osiągniętą innymi środkami językowymi).
To bezpośrednia kontynuacja pierwszego tomu, znajdziemy tu cztery długie opowieści (Opowieść o Tinuviel, historię Turina, upadek Gondolinu i dzieje Nauglafringa, czyli późniejszego Nauglimira) oraz zakończenie historii ramowej. Z Opowieścią o Tinuviel oraz Upadkiem Gondolinu mogliśmy już zapoznać się w wydanych kilka lat temu popularnych zbiorach tematycznych, również przetłumaczonych przez Sylwanowicz – tu przekład różni się tylko detalami. Ostatnia część to już tylko zbiór luźnych notatek, często wzajemnie sprzecznych szkiców i haseł. Christopher Tolkien mozolnie rozpracowuje ten bałagan, starając się zrekonstruować nigdy nieurzeczywistniony zamysł ojca.
Podobnie jak przy pierwszym tomie, Zaginione Opowieści domagają się specyficznego czytelnika – wysoki poziom tolkienowskiego zakręcenia wymagany. To pięknie wydana, dobrze przetłumaczona książka, którą bardzo warto mieć i czytać.

Cokolwiek niepokojące, że już po jednym tomie planowanego wydania całej Historii Śródziemia Zysk zmienił tłumacza. Nie wróży to dobrze całemu przedsięwzięciu wydawniczemu, ale trzeba przyznać, że Agnieszka Sylwanowicz jest tłumaczką bardzo rzetelną i w doświadczoną w przekładach Tolkiena (Niedokończone opowieści, Dzieci Hurina, Listy i sporo dzieł niezwiązanych z...