Nasze postrzeganie Ukrainy kompletnie się zmieniło wraz z wybuchem wojny. Jeszcze w styczniu mawialiśmy, że jedziemy „na Ukrainę”, traktując naszych wschodnich sąsiadów z pewną mieszaniną pogardy i wyższości. Można wręcz powiedzieć, że cały kraj przyrównywaliśmy do prowincji (w znaczeniu administracyjnym), takiej jak Podlasie czy Pomorze. Od lutego we wszystkich mediach i rozmowach mówimy „w Ukrainie”, bo przecież dopiero wtedy doceniliśmy ich waleczność i niepodległość.

A przecież doskonale wiemy, że relacje polsko-ukraińskie do najłatwiejszych nie należą. Wciąż odczuwamy pewien żal za utraconymi Kresami i nie do końca możemy wybaczyć gloryfikowanie Stepana Bandery. Wydawałoby się, że jako państwo z tradycjami jesteśmy w stanie zrozumieć poszukiwanie własnej tożsamości przez młodego sąsiada, ale jak widać pewna narodowa złość wciąż w nas siedzi. Tylko dlaczego nie złościmy się na Orbana, który paraduje z szalikiem przedstawiającym Wielkie Węgry?

„Wymyślone miasto Lwów” Ziemowita Szczerka skupia się na tytułowym mieście, ale jest również kolejną próbą zrozumienia naszych wschodnich sąsiadów. Autor z historycznym zacięciem i sporą dawką poczucia humoru opowiada więc między innymi o lwowskim Rynku, merze Sadowym, baciarach, ulubionych dzielnicach, przejściach granicznych, historii miasta, tożsamości kulturowej, kształtowaniu się państwowości, Stanisławie Lemie, Galicji, wpływach habsburskich, nacjonalistach i w końcu o obecnej wojnie. Ogólnie każdy znajdzie tutaj coś dla siebie, a ten przedziwny literacki miszmasz świetnie wkomponowuje się w literacki styl Szczerka. Co ja gadam, on jest literackim stylem Szczerka.

Za co najbardziej doceniam „Wymyślone miasto Lwów”? Chyba za próbę przybliżenia, czym jest współczesny Lwów i Ukraina. Bardzo łatwo jest nam oceniać wszystkich dookoła, sądząc, że jesteśmy najmądrzejsi i zawsze mamy rację. Trudniej jest dokonać pewnego wysiłku umysłowego i przeanalizować przyczyny i praprzyczyny pewnych zachowań oraz postaw. Szczerkowi się chce i za to mu chwała, bo w innym wypadku bylibyśmy skazani na czerpanie wiedzy z prawicowych mediów, gdzie mocno dominują trendy nacjonalistyczne. A autor jednoznacznie pokazuje, że nie tędy droga.

Książka ma również spory walor turystyczny. Oznacza to, że zachęca do odwiedzin w tym polsko-habsbursko-ukraińskim mieście. Nawet pomimo latających tam rakiet i spadających bomb, które niszczą wszystko dookoła. Kiedy już wojna zakończy się porażką Rosji, to na pewno wybiorę się tam na szybkie zwiedzanie (a może i na dłuższe, kto wie?). Atmosfera miasta zarysowana została w sposób naprawdę wyjątkowy.

Jeżeli lubujecie się w reportażach, to sięgnijcie po „Wymyślone miasto Lwów”. Na pewno zrobi na was wrażenie. Jest to solidnie napisana pozycja, z dużą ilością ciekawostek oraz faktów na temat Lwowa i Ukrainy. Szczerek po raz kolejny mnie nie zawiódł (wcześniej czytałem „Przyjdzie Mordor i nas zje” i też gorąco polecam), co bardzo mnie cieszy. Mam nadzieję, że i wam przypadnie do gustu.

Michał Wnuk