Osoba badana: Salvador Domingo Felipe Jacinto Dalí y Domènech, markiz de Pubol.

Wiek osoby badanej: 37 lat.

Metoda badawcza: analiza tekstu źródłowego – pierwszej autobiografii osoby badanej „Moje sekretne życie”.

Opis przebiegu badania:

lektura tekstu źródłowego trwała kilka dni; emocje podczas czytania stanowiły mieszankę sprzeczności: ciekawość połączoną ze znudzeniem, zachwyt z obrzydzeniem, podziw z niesmakiem a wszystko to razem nie pozwalało odłożyć książki na później; dzieło przyniosło wiele odkryć natury zarówno biograficznej, jak i artystycznej czy psychoanalitycznej; podczas lektury dobrze jest mieć pod ręką album z pracami artysty i w odpowiednim momencie podczas czytania fragmentów o sztuce zerknąć do niego, by naocznie przekonać się o czym mowa; niezwykle przydatne okazały się również wspomnienia i zdjęcia z wizyty czytającej w Museo-Theatre Dali w Figueras, rodzinnej miejscowości autora; lektura jest doskonałym narzędziem poznania artysty, ale nieodpowiednia dla osób młodych i bardzo wrażliwych, za to idealna dla ciekawych świata, otwartych na różne dziwactwa oraz obdarzonych zdrowym dystansem do wielkościowych ambicji autora tudzież poczuciem humoru.

Cechy osobowości Daliego:

- zachowania antyspołeczne: liczne, zwłaszcza w dzieciństwie, ale nie tylko, również w młodości i później; pragnienie zrobienia innym krzywdy, celowe popychanie lub ranienie innych; liczne zachowania o charakterze manipulacji, nawet wobec kochanej przez niego żony Gali;

- szacunek wobec autorytetów: negowanie roli różnych wielkich osobistości, czasem podziw, ale nie bezkrytyczny, tylko popychający do osiągnięcia czegoś jeszcze większego; szacunek wobec Kościoła, ale bardziej umotywowany jego wartością estetyczną (barokowy przepych); widoczna tęsknota za wiarą, zawarta w ostatnim zdaniu tomu: Teraz jeszcze nie mam Wiary i obawiam się, że umrę bez Nieba, w wydaniu oryginalnym uzupełniona została ilustracją przestawiającą człowieka przed renesansowym kościołem, wyciągającego w stronę nieba dłoń z krzyżem, jakby w oczekiwaniu na łaskę; niedługo po napisaniu tej autobiografii (jednej z kilku) twórca zwrócił się w stronę klasycznego malarstwa i tematyce religijnej;

- oznaki narcyzmu: bardzo liczne, widoczne już od dzieciństwa – rodzice traktowali go jako małego króla i pozwalali na wszystko, z czego mały Salvador skrzętnie korzystał; co ciekawe narcyzm ten szedł w parze z nieśmiałością oraz brakiem głębszych relacji i przyjaźni z innymi;

- kreatywność: ogromna, w każdych okolicznościach, nawet podczas (często wydumanych) chorób; nierozerwalny splot filozofii życiowej, stylu życia i spraw osobistych z działaniami artystycznymi i wystąpieniami publicznymi (oczywiście w relacji samego zainteresowanego);

- upodobanie do tego, co ohydne – trupy zwierząt, odchody itp.: dość znaczne i znaczące (charakter analny?); elementy skatologiczne w wypowiedziach publicznych oraz w obrazach;

- oznaki oryginalności i ekscentryzmu: bardzo liczne; od oryginalnych ubiorów, wąsów, przez występ w stroju płetwonurka podczas wykładu o sztuce czy ozdabianie głowy ogromnym chlebem podczas wystąpienia;

- zachowania autoagresywne: dość liczne; często wynikające z roztargnienia lub poszukiwania wrażeń albo przedziwnych procesów myślowych, niebezpiecznie podobnych do urojeń;

- relacje z rodziną: bardzo dobre do chwili, gdy aprobowano wszystkie jego działania; zerwanie relacji w momencie związania się artysty z Galą (związek przez długi czas pozostał niesformalizowany) i niektóre elementy jego obrazów i wypowiedzi; stosunki oziębiły bez wątpienia opublikowane przez siostrę Salvadora wspomnienia, z których wynikało, iż był on zwyczajnym, nie wyróżniającym się niczym dzieckiem, co pozostaje w wyraźnej sprzeczności z zawartymi w książce wspomnieniami z dzieciństwa oraz z życia wewnątrzmacicznego (tak, tak, bardzo interesujące diagnostycznie);

- relacje z innymi ludźmi: dobre, pod warunkiem okazywania artyście ogromnego zainteresowania, przy czym zgodność nie była aż tak istotna jak intensywność zaangażowania w kontakt; wydawał się niezdolny do głębokich, długotrwałych relacji, choć fakty zdają się mówić coś innego – być może całą zasługę w utrzymywaniu tych relacji należy przypisywać drugiej stronie;

- fobie: bardzo liczne i malownicze – szczegóły doskonale opisane w dziele przez samego badanego;

- ambicje: ogromne; chciał zrewolucjonizować malarstwo i sztukę w ogóle wprowadzając nowy kierunek surrealizm (udało się); widział siebie jako prekursora wykorzystania wątków psychoanalitycznych (marzenia senne, zachowania instynktowne, podświadomość) w sztuce – malarstwie, filmie, rzeźbie i sztuce użytkowej (istotnie tak było, z małymi zastrzeżeniami); uczynienie swojego związku z Galą niezwykłym i niecodziennym (udało się, wydaje się, że dzięki ogromnej pracy, zaangażowaniu i oddaniu Gali dla męża); zostanie uznanym wynalazcą przedmiotów tyleż widowiskowych, co niepraktycznych (nie udało się wg słów artysty winę ponosili ludzie mało otwarci na jego pomysły, które mu następnie podkradali); bycie wiecznym (udało się; jego sztuka i osoba wciąż wzbudza zainteresowanie, wpływa na sztukę, inspiruje);

- styl wypowiedzi: kwiecisty i obrazowy; nadmierne użycie zaimków „ja”, „mnie”, „moje”; używanie zwrotów obliczonych na zszokowanie czytelnika; barokowa ornamentyka, np. „Wartownik obrzydzenia zawsze czuwa nad moimi posiłkami z bagnetem swej surowej pieczołowitości, zmuszając mnie do rygorystycznego doboru potraw”;

- zdolność autopromocji: nieskończona; od wizerunku zewnętrznego przez wypowiedzi po publiczne opowiadanie o rzekomych sekretach i wstydliwych sprawach osobistych; w dziedzinie promocji jego dzieł, umiejętności, organizowania wystaw, zamówień itp. mistrzynią była nieoceniona Gala.

Wnioski: absolutny wariat. Albo geniusz.

Sprawdźcie sami.

Jowita Marzec