Dziecięcy płacz. Holokaust dzieci żydowskich i polskich w latach 1939-1945
- Kategoria:
- historia
- Tytuł oryginału:
- Did the Children Cry: Hitler's War Against Jewish and Polish Children, 1939-45
- Wydawnictwo:
- Replika
- Data wydania:
- 2018-11-20
- Data 1. wyd. pol.:
- 2018-11-20
- Liczba stron:
- 360
- Czas czytania
- 6 godz. 0 min.
- Język:
- polski
- ISBN:
- 9788376747309
- Tłumacz:
- Tomasz Kaźmierczak
- Tagi:
- literatura amerykańska Tomasz Kaźmierczak holokaust dzieci żydzi
Holokaust zarówno dzieci żydowskich, jak i polskich był taką samą potworną zbrodnią wojenną. Za tę tezę Richard C. Lukas był i nagradzany, i piętnowany.
W swojej książce opisuje wojenne losy dzieci polskich i żydowskich. Bazując na zebranych świadectwach oraz zestawiając fakty i statystyki, ukazuje tragiczny los młodych ludzi tak samo skazanych na eksterminację. Może z innych przyczyn, może realizowaną inaczej, ale zdecydowanie w jednym celu: likwidacji perspektyw rozwoju narodu – tak żydowskiego, jak i polskiego.
W kolejnych rozdziałach ukazuje rozmaite aspekty życia dzieci podczas wojny: w trakcie niemieckiej napaści, podczas deportacji, w obozach koncentracyjnych, poddawanych germanizacji, działających w ruchu oporu, ukrywających się. Na koniec proponuje swoiste rozliczenie z powojennej perspektywy.
Równie wstrząsające są dalsze losy „wojennych” dzieci. Wiele z nich zostało bardzo okaleczonych – przez trudne doświadczenia, utratę domu, bliskich, ale też przez pranie mózgu w ramach germanizacji. Po wojnie musiały odnaleźć się w zupełnie nowej rzeczywistości komunistycznej Polski czy uwarunkowań emigracji.
Richard C. Lukas (ur. 1937) jest amerykańskim historykiem polskiego pochodzenia. W swoich publikacjach zajmuje się głównie wojennymi dziejami Polski, okupacją hitlerowską Polski oraz relacjami polsko-żydowskimi. Jego słynna książka „Zapomniany Holocaust”, dotycząca tragicznych losów Polaków w czasie drugiej wojny światowej, napotkała krytykę środowisk żydowskich za zrównanie wojennych doświadczeń Polaków i Żydów. Podobna sytuacja miała miejsce przy publikacji „Dziecięcego płaczu”, kiedy prof. Lukas otrzymał Literacką Nagrodę im. Janusza Korczaka przyznawaną przez Ligę Przeciwko Zniesławieniu (1994). Profesor Lukas był wykładowcą m.in. na Uniwersytecie Technologicznym Tennessee i Uniwersytecie Południowej Florydy. Mieszka w Tampie na Florydzie.
Porównaj ceny
W naszej porównywarce znajdziesz książki, audiobooki i e-booki, ze wszystkich najpopularniejszych księgarni internetowych i stacjonarnych, zawsze w najlepszej cenie. Wszystkie pozycje zawierają aktualne ceny sprzedaży. Nasze księgarnie partnerskie oferują wygodne formy dostawy takie jak: dostawę do paczkomatu, przesyłkę kurierską lub odebranie przesyłki w wybranym punkcie odbioru. Darmowa dostawa jest możliwa po przekroczeniu odpowiedniej kwoty za zamówienie lub dla stałych klientów i beneficjentów usług premium zgodnie z regulaminem wybranej księgarni.
Za zamówienie u naszych partnerów zapłacisz w najwygodniejszej dla Ciebie formie:
• online
• przelewem
• kartą płatniczą
• Blikiem
• podczas odbioru
W zależności od wybranej księgarni możliwa jest także wysyłka za granicę. Ceny widoczne na liście uwzględniają rabaty i promocje dotyczące danego tytułu, dzięki czemu zawsze możesz szybko porównać najkorzystniejszą ofertę.
Mogą Cię zainteresować
Oficjalne recenzje
Dzieci bez dzieciństwa
Historia uczy, że w czasach konfliktów zbrojnych najbardziej cierpią cywile. Często bezbronni, niepotrafiący uchronić ani siebie, ani swoich bliskich przed głodem, okrucieństwem i śmiercią, próbują przetrwać piekło. Trudno się czyta wspomnienia osób, które przeżyły wojnę, a jeszcze trudniej jest czytać o wojennych losach dzieci. Najbardziej niewinne ze wszystkich ofiar drugiej wojny światowej i najmniej rozumiejące politykę wojenną, to właśnie dzieci stały się bohaterami książki Richarda C. Lukasa „Dziecięcy płacz. Holokaust dzieci żydowskich i polskich w latach 1939-1945”.
Autor przedstawił sytuację dzieci zarówno polskiego pochodzenia, jak i żydowskiego, mimo że ich losy determinowało odmienne podejście nazistów do tych dwóch narodów. Żydzi przeznaczeni byli do eksterminacji, Polacy mieli natomiast najpierw zostać wyeksploatowani, a dopiero potem uśmierceni. Słynny napis z obozu w Auschwitz „Arbeit macht frei” (z niem.: praca czyni wolnym) najlepiej obrazuje, ile warte było życie Polaków. Dopóki mogli pracować dla Trzeciej Rzeszy, dopóty zachowywano ich przy życiu. Takiej szansy z założenia nie mieli Żydzi. Ich życie nie miało dla nazistów żadnej wartości. W tych okrutnych czasach los dzieci był właściwie przesądzony, ponieważ nie były one w stanie świadczyć żadnej pracy, która przynosiłaby pożytek, zbyt młode i zbyt słabe, bez względu na pochodzenie wszystkie były skazane na zagładę. W gruncie rzeczy losy dzieci stały się największą plamą na sumieniu nazistów.
Autor rozpatruje holokaust dzieci w wielu płaszczyznach, nakreśla tło historyczne, wyjaśnia przyczyny opisanych zdarzeń i skutki decyzji, jakie podejmowali dorośli. Dane statystyczne wskazują, że w latach 1939-1945 na terenie okupowanej Polski śmierć poniosły ponad dwa miliony dzieci. Nie są to oczywiście pełne liczby, bo narodzin dzieci żydowskich często nie zgłaszano, więc o ich śmierci wiedzieli tylko bliscy.
Deportacje do pracy przymusowej dotyczyły dzieci od ósmego roku życia, choć niekiedy nawet sześciolatki były wywożone do pracy w fabrykach. Często zabierano je prosto ze szkół, bez wiedzy rodziców, bez żadnego poświadczenia, z łapanki, po której znikały na zawsze. Niektóre trafiały do obozów koncentracyjnych, w których otrzymywały najmniejsze racje żywnościowe i czekały na śmierć w komorze gazowej. Znane są też przypadki zabijania dzieci dla rozrywki, przez uderzanie ich głowami o mur aż do rozbicia czaszki, podrzucanie małych dzieci przez jednych SS-manów, podczas gdy inni strzelali do nich na oczach wszystkich więźniów, zmuszonych oglądać te sceny bez żadnej reakcji. Strach dziecka, jego łzy i cierpienie nie robiły żadnego wrażenia na SS-manach, podobnie jak strach ludzi dorosłych.
Tym, które uniknęły zsyłki, często życie ratował udział w działaniach partyzanckich. Przyłączenie się do grupy uzbrojonych i gotowych walczyć z okupantem dorosłych gwarantowało przynajmniej ochronę przed samotnym spotkaniem z żołnierzami niemieckimi. W pojedynkę, a nawet z rodzicami takie spotkanie nie miało prawa skończyć się szczęśliwie. Dzieci w partyzantce pełniły rolę gońców, przenosiły rozkazy między różnymi oddziałami, ale czasem walczyły też ramię w ramię z dorosłymi, mimo że karabin był większy od nich samych. Nie ustępowały odwagą dorosłym.
Autor porusza też temat różnic między Polakami a Żydami, którzy nie byli zasymilowani. Próbuje odpowiedzieć na pytanie, skąd brała się obojętność na krzywdy Żydów zamkniętych za murami gett. Taka obojętność cechowała część polskiego społeczeństwa, choć wiele osób podejmowało też heroiczne akcje pomocowe. Ratowanie żydowskich dzieci było jednym z działań, jakich podejmowali się niektórzy Polacy i jakiego nie udało się w żaden sposób nazistom wyeliminować, mimo grożącej za to kary śmierci.
Trudna to książka, tak jak trudny jest temat. Czy warto rozdrapywać takie sprawy, czy warto czytać o tak ogromnym cierpieniu i niewyobrażalnej niesprawiedliwości? Myślę, że tak, choć z pewnością nie jest to lektura łatwa. Dziś jednak nie możemy już niczego więcej zrobić ponad to, by o tych wszystkich ofiarach wojny pamiętać.
Izabela Straszewska
Książka na półkach
- 93
- 50
- 13
- 5
- 2
- 2
- 2
- 2
- 1
- 1
Cytaty
Bądź pierwszy
Dodaj cytat z książki Dziecięcy płacz. Holokaust dzieci żydowskich i polskich w latach 1939-1945
Dodaj cytat
Opinia
Od zakończenia II wojny światowej minęło ponad siedemdziesiąt lat. Historycy, publicyści i filozofowie napisali już bardzo wiele na temat działań wojennych, aktów ludobójstwa, niewiarygodnych postaw ludzkich, próbując zrozumieć ten wyjątkowo okrutny i smutny etap w dziejach świata. Niezależnie od tego ile wypowiedziano już słów i wydano opinii, koszmar wojny i holokaustu wciąż budzi niepokój, przede wszystkim jednak nadal, mimo upływu czasu, nie jesteśmy w stanie pojąć powodów, dla których w historii zachodniej cywilizacji mogło dojść do tak niewyobrażalnych zdarzeń. Richard C. Lukas, amerykański historyk polskiego pochodzenia, który w swych naukowych badaniach zajmuje się głównie okupacją hitlerowską Polski, napisał książkę poświęconą wyjątkowemu aspektowi II wojny światowej, czyli aktom ludobójstwa dokonywanych na dzieciach. Przeczytałam i zbadałam wiele źródeł, opracowań i książek poświęconych tematyce okupacyjnej, dzięki temu mogę dzisiaj próbować rozmawiać z dziećmi i młodzieżą szkolną o tych wyjątkowych czasach. Książka "Dziecięcy płacz. Holokaust dzieci żydowskich i polskich w latach 1939 - 1945" Richarda C. Lukasa stała się bazą do dyskusji, którą udało mi się ostatnio wywołać na jednej z lekcji historii w szkole, w której na co dzień pracuję.
Podzieliłam się z moimi uczniami fragmentami wspomnianej książki przy okazji omawiania tematów poświęconych sytuacji społeczeństwa polskiego pod okupacją. Cieszę się, że udało mi się wywołać ciekawą dyskusję, sprowokować młodych ludzi do wyrażania opinii i refleksji na tematy trudne, jakże oderwane od ich spokojnej i, w większości przypadków szczęśliwej, codzienności.
"Dziecięcy płacz" to książka, w której głos oddano przede wszystkim dzieciom, żydowskim i nieżydowskim ofiarom polityki nazistowskiego terroru, zmierzającej do wykonania planu zdobycia przestrzeni życiowej dla Niemców. Polskie dzieci, niezależnie od wyznania, od początku okupacji ziem polskich odczuły na sobie siłę bezlitosnej polityki III Rzeszy wobec tzw. podludzi.
Na kartach książki, podzielonej na osiem rozdziałów, od napaści hitlerowskiej na Polskę po epilog podsumowujący straty w populacji dzieci w czasie II wojny światowej, możemy odnaleźć wiele wspomnień naocznych świadków i zapisów z pamiętników, w których dzieci opowiadają o wojennej rzeczywistości, pozbawionej dzieciństwa, o koszmarze obozów koncentracyjnych, o urazach psychicznych i fizycznych, które na zawsze zmieniły ich pogodne i normalne życie. Pierwszego września 1939 r. jeden z bohaterów książki, ośmioletni Wacław Major, spoglądając w niebo na budzące grozę niemieckie bombowce, powiedział:
"BÓG SIĘ ROZGNIEWAŁ"
Wtedy nie wiedział jeszcze, że ponura rzeczywistość wojenna nie miała nic wspólnego z Bogiem, a koszmar stworzony przez Niemców miał jeden cel: nie oszczędzać nikogo, w tym także dzieci.
Opierając się na rozległych badaniach w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Polsce, wielu wywiadach, tezach i innych dokumentach, dokumentach i oficjalnych historiach, pamiętnikach, autobiografiach i artykułach Richard C. Lukas napisał książkę, która upamiętnia miliony dzieci, bombardowane, zranione, deportowane, gwałcone, głodzone, okaleczone i poddane nieludzkim eksperymentom medycznym. Osobiste spojrzenie na wojenny horror, który zgotowano dzieciom, przemawia do wyobraźni współczesnego czytelnika, ale nie jest to łatwe, ponieważ rzeczywistość była tak ponura i urągała ludzkim zachowaniom, że wciąż trudno jest ją ogarnąć rozumem.
"Dziecięcy płacz" to również próba pokazania, że nawet w najbardziej skrajnych warunkach, w jakich przyszło im żyć, dzieci potrafiły zapomnieć o koszmarze okupacji. Dużo czytały, ponieważ lektury pozwalały im, choć na chwilę, znaleźć się w innym świecie. Jedna z opisywanych dziewczynek, Halina Birenbaum - typowa nastolatka - pisała: "Wierzyłam, że gdy się obudzę pewnego ranka, nie zobaczę w Warszawie ani jednego Niemca". Niektóre dzieci czytały niemieckie nekrologi, aby podnieść się na duchu, ponieważ wówczas czuły, że nie są jedynymi sierotami na świecie.
Dziecięca zdolność radzenia sobie z tragedią zadziwia i wywołuje wiele wzruszeń.
Autor poświęcił dużo uwagi ludziom, którzy pomagali innym, "Dziecięcy płacz" przedstawia różne przykłady ratowania dzieci przed germanizacją, pomocy żydowskim rodzinom, od postaw Janusza Korczaka czy Ireny Sendlerowej po opisy sytuacji stwarzanych przez mniej znane postaci. Jak pewna pielęgniarka, która straciła życie potajemnie wyprowadzając dzieci z krakowskiego getta.
"Mogła iść z dzieckiem między nogami, schowanym pod zwojami jej spódnicy. Gdy już wykonała taki marsz przez getto, obok posterunku policji niemieckiej, mogła przekazać dziecko rodzinie adopcyjnej"
Książka jest wolna od stereotypów i fałszywych obrazów polsko - żydowskich kontaktów, ale wskazuje je jako powód nieufności między Polakami i Żydami. Richard C. Lukas podkreśla fakt, że większość polskich Żydów przed wybuchem II wojny światowej była niezasymilowana, co pozwala zrozumieć, dlaczego część społeczeństwa polskiego była obojętna na los Żydów w czasie okupacji. Polacy i Żydzi często mieli wobec siebie wiele uprzedzeń, co w najtrudniejszym momencie wspólnej historii, stwarzało przeszkody we wspólnym oporze przeciwko hitlerowskiej okupacji. Nie zmienia to faktu, że inaczej niż w krajach Europy Zachodniej, polscy chrześcijanie musieli przeciwstawić się najokrutniejszemu z następstw pomocy Żydom, czyli karze śmierci nawet wtedy, gdy chcieli się z nimi podzielić kawałkiem chleba. I robili to nie zważając na groźne konsekwencje.
"Dziecięcy płacz" jest wartościową książką, która uzupełnia obraz wojennej rzeczywistości o sytuację dzieci, które musiały zmierzyć się z najgorszymi koszmarami. Niektóre z nich nie przeżyły, zginęły zmiażdżone przez nazistowską machinę śmierci. Te zaś, które zostały ocalone, przeżyły wojnę, niewolniczą pracę i obozy koncentracyjne, w powojennej rzeczywistości musiały się zmagać z kolejnymi przeszkodami. Poza problemami wynikającymi z fizycznego wyniszczenia, głodu czy niedożywienia, dzieci zmagały się z urazami psychicznymi, które wpłynęły na ich dorosłe życie. Warto przyjrzeć się temu aspektowi życia dzieci, które miały nieszczęście funkcjonować w latach II wojny światowej.
Richard C. Lukas jest autorem książki "Zapomniany Holokaust", "Dziecięcy płacz. Holokaust dzieci żydowskich i polskich w latach 1939 - 1945" stanowi uzupełnienie jego wkładu w literaturę przedmiotu. Dzieląc się fragmentami książki z moimi uczniami, sprowokowałam ich do wielu ważnych przemyśleń. Mam nadzieję, że wszyscy, którzy ją przeczytają, będą mogli uczynić to samo.
Od zakończenia II wojny światowej minęło ponad siedemdziesiąt lat. Historycy, publicyści i filozofowie napisali już bardzo wiele na temat działań wojennych, aktów ludobójstwa, niewiarygodnych postaw ludzkich, próbując zrozumieć ten wyjątkowo okrutny i smutny etap w dziejach świata. Niezależnie od tego ile wypowiedziano już słów i wydano opinii, koszmar wojny i holokaustu...
więcej Pokaż mimo to