"...słowo zawiera w sobie opowieść. (...) dokładnie tak samo wzrastał w jego [czyt. Tolkiena] umyśle 'Władca Pierścieni'. Pisarz nie zaczął od stworzenia planu powieści. Zamiast tego spróbował 'stworzyć sytuację, w której <elen  sila lumenn omentielmo> byłoby zwyczajnym pozdrowieniem'. Krytycy literaccy mogą mu nie wierzyć, ale filolodzy (jeśli jacyś się jeszcze uchowali) powinni być mądrzejsi."

Przez cały czas podczas czytania DROGI DO ŚRÓDZIEMIA T.A. Shippeya, wybitnego mediewisty i znawcy literatury fantasy, byłam pod autentycznym wrażeniem. Nie jest to książka łatwa, rzekłabym, że to potężna rozprawa na temat filologii, w której każde zdanie i słowo rozbierane jest na części pierwsze. I choć miałam ochotę odłożyć ją parokrotnie, to jednak zdecydowałam się przeczytać ją do końca, mimo niejasnego wrażenia, że części treści siłą rzeczy nie zrozumiałam tak jak powinnam, a i pewnie większość zaraz zapomnę. Mimo wszystko było warto, bo ukochane przeze mnie utwory Tolkiena, nabrały zupełnie innego wymiaru.

"W istocie jeżeli powrócimy do poruszenia, jakie wywołał 'Władca Pierścieni', to krytyków najbardziej zirytował nie tylko spektakularny sukces książki, ale i uparte roprawianie autora o językach, jak gdyby temat ten mógł być dla kogokolwiek interesujący. <Podstawą jest wymyślenie (invention) języków> - pisał Tolkien. <To opowieści powstały, by stworzyć świat dla tych języków, a nie odwrotnie>."

Nie da się ukryć, że jeśli idzie o część treści, to pokrywają się one z czytaną przeze mnie niedawno książką tego samego autora pt. PISARZ STULECIA. W obydwu znajdziemy praktycznie to samo, lecz w przypadku DROGI DO ŚRÓDZIEMIA, wiele tematów jest opracowanych bardziej szczegółowo. Autor wniknął tu w najdrobniejsze zależności, dotyczące przede wszystkim pojmowania słów dawnych, które obecnie straciły na znaczeniu, albo w ogóle zmieniły profil, co istotnie wpływa na odbiór książek Tolkiena, który nie ukrywał, że buduje swoje opowieści na kanwie znaczeń starodawnych. Wydaje mi się jednak, że dla przeciętnego miłośnika twórczości profesora, wystarczy przeczytać PISARZA STULECIA, bez straty na wiedzy.

"Całość 'Władcy Pierścieni' jest 'naradą u Elronda' na większą skalę. Przyjemność, jakiej dostarcza lektura pojedynczego rozdziału, polega głównie na smakowaniu stylistycznych wariacji; podobnie też przyjemność z odbioru powieści pochodzi - niezależnie od wątków fabularnych - z licznych 'tableaux': poszczególnych obrazów miejsc, ludów, społeczności, w jakimś stopniu posuwających opowieść naprzód, ale czasami (jak w przypadku Bombadila czy Starej Wierzby) istniejących głównie same dla siebie. Ktoś nieprzyzwyczajony do wolnego czytania - Tolkien powiedział kiedyś, że jego książki najlepiej czyta się głośno - mógłby pochopnie określić książkę jako 'ślamazarną' czy 'bez nerwu'; i byłaby to obserwacja w pewnym stopniu prawdziwa, pod warunkiem, że ograniczymy się jedynie do mówienia o akcji. Ale to nie najlepszy sposób, by ocenić całość dzieła."

Podsumowując, DROGA DO ŚRÓDZIEMIA to niezwykła i fascynująca przygoda. Etymologia słów, ich wędrówki przez dzieje i ewolucja, to coś, co zawsze mnie pociągało, więc jestem z lektury zadowolona i nie żałuję, że wysiliłam szare komórki do pracy. Na pewno polecam głodnym wiedzy na temat twórczości Tolkiena. Za sprawą tej książki wnikniecie w każdą kropkę i literę, dosłownie!

"Książki, jak słowa, nie pozostają tam, gdzie były na początku."
___
*wszystkie cytaty pochodzą z książki "Droga do Śródziemia" Shippeya

"...słowo zawiera w sobie opowieść. (...) dokładnie tak samo wzrastał w jego [czyt. Tolkiena] umyśle 'Władca Pierścieni'. Pisarz nie zaczął od stworzenia planu powieści. Zamiast tego spróbował 'stworzyć sytuację, w której <elen  sila lumenn omentielmo> byłoby zwyczajnym pozdrowieniem'. Krytycy literaccy mogą mu nie wierzyć, ale filolodzy (jeśli jacyś się jeszcze uchowali)...

Pozycja dla miłośników Tolkiena i to takich zaangażowanych. Dla mnie pozycja zbyt akademicka, po jej przeczytaniu nadal nie wiem jaka była droga Tolkiena do Śródziemia.

Pozycja dla miłośników Tolkiena i to takich zaangażowanych. Dla mnie pozycja zbyt akademicka, po jej przeczytaniu nadal nie wiem jaka była droga Tolkiena do Śródziemia.