co prawda o Czarnobylu napisano już chyba wszystko, to historia katastrofy w Fukushimie do tej pory była mglista. co ciekawe opis kolejnych minut kryzysu w Japonii nie jest tak spektakularny jak w przypadku wydarzeń na Ukrainie, ale za to dużo więcej poznajemy o sytuacji geopolitycznej, która trzeba przyznać była zatrważająca. oto kolejny dowód, że nawet w cywilizowanych krajach politycy mają w poważaniu jednostkę obywatela.

co prawda o Czarnobylu napisano już chyba wszystko, to historia katastrofy w Fukushimie do tej pory była mglista. co ciekawe opis kolejnych minut kryzysu w Japonii nie jest tak spektakularny jak w przypadku wydarzeń na Ukrainie, ale za to dużo więcej poznajemy o sytuacji geopolitycznej, która trzeba przyznać była zatrważająca. oto kolejny dowód, że nawet w cywilizowanych...

Str. 291: Gempatsu jipushi ("nuklearni cyganie") to wędrujący robotnicy, ludzie bez kwalifikacji, wykonujący coroczną konserwację reaktorów. Ze względu na krótki czas ekspozycji na promieniowanie potrzeba ich kilka tysięcy na jeden obiekt. Tych ludzi dostarcza Yakuza; ta również dba o zatarcie śladów w dokumentacji dot. przekroczenia czasu ekspozycji na promieniowanie takiego robotnika - pijaka (czy narkomana czy po prostu desperata). Zadania jipushi'ich:
- wlewanie radioaktywnych odpadów ciekłych do beczek
- odkażanie zbiorników na odpady radioaktywne
- wymiana filtrów w kolektorach do odprowadzania ścieków
- oczyszczanie skażonych filtrów ze szlamu
- cięcie oraz wymiana rur znajdujących sie blisko zbiornika reakrora
- usuwanie radioaktywnego pyłu z pomp
- wycieranie podłóg ze skażonej wody
- mycie kombinezonów i bielizny

A u nas kto się tym zajmie? Czy kontakty z przestępczością zorganizowaną zostały już nawiązane?

Str. 291: Gempatsu jipushi ("nuklearni cyganie") to wędrujący robotnicy, ludzie bez kwalifikacji, wykonujący coroczną konserwację reaktorów. Ze względu na krótki czas ekspozycji na promieniowanie potrzeba ich kilka tysięcy na jeden obiekt. Tych ludzi dostarcza Yakuza; ta również dba o zatarcie śladów w dokumentacji dot. przekroczenia czasu ekspozycji na promieniowanie...

Czarnobyl i Fukushima, dwie katastrofy, które dosłownie zatrzęsły światem i zmieniły postrzeganie energetyki jądrowej. O Czarnobylu (1986) napisano całe tomy, a nazwa ta często jest synonimem katastrofy naturalnej czy wręcz silnego skażenia, nie tylko radioaktywnego (np. Polski Czarnobyl). Po czarnobylskiej katastrofie całe lata zajęło odbudowywanie zaufania do energetyki jądrowej. Gdy to nastąpiło i społeczeństwa uwierzyły w nowoczesne, dobrze zabezpieczone reaktory, potężne tsunami uderzyło w japońską elektrownię Fukushima Daiichii (2011). Zabezpieczenia wyłączyły reaktory już wcześniej, przy pierwszych wstrząsach tektonicznych, jednak fala tsunami pokonała ochronny mur i zalała teren elektrowni, uszkadzając instalacje odpowiedzialne za sterowanie reaktorem i zasilanie awaryjne.
Co było potem, wszyscy wiemy - stopienie rdzeni w dwóch reaktorach, wybuch, skażenie, ewakuacja, panika, kolejny masowy odwrót od energetyki jądrowej
Katastrofa w Fukushimie, pomimo upływu 12 lat, nie doczekała się jeszcze tak obfitej literatury, jak znacznie dawniejsza katastrofa w Czarnobylu. Z literatury polskojęzycznej, oprócz omawianej tu pracy, warto wymienić:
* Piotr Bernardyn – Słońce jeszcze nie wzeszło. Tsunami. Fukushima (2014)
* Beata Bochorodycz – Fukushima a społeczeństwo obywatelskie (2018)
* Jakub Stankowski, Konrad Niedziułka, Łukasz Dąbrowski - Urbex History. Fukushima. Wchodzimy do skażonej strefy (2020)

Są to dwa reportaże oraz analiza socjologiczna, brak jednak pracy skupiającej się na aspekcie technicznym.
Niniejsza pozycja, autorstwa Tomasza Ilnickiego, wypełnia istniejącą lukę w literaturze. Początkowo obawiałem się, że połączenie dwóch katastrof w jednej książce nie jest dobrym pomysłem i obie zostaną omówione "po łebkach". Spotkało mnie jednak przyjemne zaskoczenie. Czarnobylowi poświęcono 160 stron, licząc wspomnienia uczestników i relację z wyprawy do Strefy. Omówienie Fukushimy jest bardziej obszerne (260 stron),oprócz kwestii technicznych i wspomnień obejmuje też rozliczne akcje pomocy dla Japonii, zorganizowane w Polsce, a także relację z wycieczki do Fukushimy i okolicznych miejscowości. Całość poprzedzono wstępem z zakresu dozymetrii oraz historii atomistyki, zakończono zaś rozważaniami o przyszłości energetyki jądrowej. Książka jest cenna z kilku powodów:

bardzo szczegółowo opisuje obie katastrofy od strony technicznej, może nawet zbyt szczegółowo dla laika:
przy Czarnobylu krok po kroku omawia poszczególne czynności operatorów oraz zgodność tych działań z obowiązującymi wówczas procedurami, wyjaśnia kwestie związane z reaktywnością i konstrukcję prętów sterujących
przy Fukushimie tłumaczy działanie poszczególnych systemów chłodzenia (RCIC, HPCI),ilustrując to schematami, aby Czytelnik mógł zrozumieć, jaki skutek miało zamknięcie konkretnego zaworu; autor przedstawia nam dzień po dniu dramatyczną walkę o uratowanie reaktorów
wywodzi przyczyny katastrofy w Fukushimie z tych samych korzeni co Czarnobyla, pomimo innych systemów społecznych i ekonomicznych w Japonii i ZSRR - nie jest to powiedziane wprost, ale wniosek nasuwa się sam
odkrywa "drugie, trzecie, czwarte dno" japońskiego przemysłu jądrowego - w świetle tych ustaleń katastrofa nie jest już tak zaskakująca, upada mit japońskiej wysokiej kultury technicznej
przytacza skrajnie odmienne opinie w kwestii zasadności energetyki jądrowej, nie opowiadając się wyraźnie za którąś ze stron - mamy więc emocjonalną wypowiedź Chie Piskorskiej i racjonalną, merytoryczną opinię Darka Aksamita (pozdrowienia!)
porównania ilustrujące zagadnienia z zakresu ochrony radiologicznej są bardzo obrazowe, przemawiają nawet do mniej zorientowanego czytelnika (napromieniowanie, skażenie, dawka skuteczna itp.)
Czy mam jakieś uwagi krytyczne? Niewiele.

1. Pewnym zgrzytem jest ujednolicenie jednostek w części dotyczącej Czarnobyla - wszystkie pomiary, dokonywane w jednostkach mocy dawki ekspozycyjnej (µR/h, µR/s, mR/h, R/h) przeliczone są na... siwerty. Przy wartościach nieznacznie przekraczających tło daje to małe ułamki siwerta (tło w Polsce wynosi 0,1 µSv/h = 0,0000001 Sv/h). Rozumiem zamysł - możliwość łatwego porównania wszystkich poziomów promieniowania z 1 Sv, przedstawionym na początku książki, a także uniknięcie wprowadzania przedrostków mikro i mili.
2. W tekście znajdują się bardzo liczne przypisy, które oprócz cytowania źródeł często zawierają różnego rodzaju dopowiedzenia i komentarze, niemieszczące się w tekście głównym. Z jednej strony może to męczyć, gdyż wymusza wędrówkę wzroku z tekstu do przypisów, z drugiej pozwala uniknąć długich zdań złożonych z wieloma wtrąceniami, które są jeszcze mniej przystępne w lekturze. Jako autor wiem, jak trudno zachować klarowność przekazu, gdy wiedza jest bardzo obszerna i skomplikowana, a każde zdanie wymaga dodatkowych objaśnień. Przypisy tego typu są więc "mniejszym złem" w stosunku do umieszczania wszystkiego w tekście. Problem pojawia się dopiero wtedy, gdy przypisów jest za dużo albo są zbyt długie. Tutaj na szczęście Autor sprawnie tego uniknął.
Nie będę tutaj streszczał całej książki, gdyż i tak sporo ujawniłem w powyższym tekście. Publikację mogę z czystym sumieniem polecić, choć jednocześnie ostrzegam, że niektóre opisy dotyczące techniki reaktorowej mogą być zbyt skomplikowane nawet dla Czytelników już trochę obeznanych z tematem. Nie wszystkim też przypadnie do gustu długi i pełen technicznych szczegółów opis walki o uratowanie reaktorów w Fukushimie - moim zdaniem jest on jednym z głównych atutów książki.

Obie części pracy uważam za równie wartościowe, choć z racji uboższej literatury dotyczącej Fukushimy ta część wysuwa się na pierwszy plan. Nie oznacza to jednak negowania rozdziałów o Czarnobylu, które stanowią cenne uzupełnienie dla istniejącej już bogatej bibliografii tematu. Książka Tomasza Ilnickiego stanowi ciekawe połączenie pracy popularnonaukowej, tłumaczącej pewne kwestie wręcz łopatologicznie, z publikacją naukową, zagłębiającą się w techniczne szczegóły.

Czarnobyl i Fukushima, dwie katastrofy, które dosłownie zatrzęsły światem i zmieniły postrzeganie energetyki jądrowej. O Czarnobylu (1986) napisano całe tomy, a nazwa ta często jest synonimem katastrofy naturalnej czy wręcz silnego skażenia, nie tylko radioaktywnego (np. Polski Czarnobyl). Po czarnobylskiej katastrofie całe lata zajęło odbudowywanie zaufania do energetyki...

Ciekawa pozycja dla osób nie związanych z tematyką jak i tych wiedzących "więcej".
Autor wyjaśnią zasadę działania energetyki jądrowej jak i reaktorów które uległy awarii w Czarnobylu i Fukushimie. Ich zalety i wady oraz problemy które przyczyniły się do katastrof.
Przebieg obu katastrof opisany został krok po kroku wielopoziomowo z uwzględnieniem okoliczności oraz procesu oczyszczania.
Nie zabrakło relacji osób poszkodowanych.
Trzecia część książki przeznaczona została przedstawieniu "za i przeciw" "czystej energii" tak jak zanieczyszczenia technologiczne/składowanie odpadów ryzyka awarii potrzebę planów ewakuacji.
Cenna pozycja z uwagi na bardzo jedno stronne informacje serwowane w mediach głównego nurtu jak i tak samo jednostronne opinie przeciwników.
Warto przeczytać aby zrozumieć nie tylko zalety czy wady ale także otoczkę marketingowa towarzyszącą energii atomowej.

Ciekawa pozycja dla osób nie związanych z tematyką jak i tych wiedzących "więcej".
Autor wyjaśnią zasadę działania energetyki jądrowej jak i reaktorów które uległy awarii w Czarnobylu i Fukushimie. Ich zalety i wady oraz problemy które przyczyniły się do katastrof.
Przebieg obu katastrof opisany został krok po kroku wielopoziomowo z uwzględnieniem okoliczności oraz procesu...

Zacna to książka, zabierając się za lekturę można być jednak zaskoczonym. Tytuł, wraz w podtytułem, sugeruje książkę historyczno - naukową. Jak doszło do obu katastrof, jaki był ich przebieg i jakie konsekwencje. I nie chodzi o to, że tego wszystkiego w tej książce nie ma. Jest, ale te kwestie zajmują mniej niż połowę objętości pracy. Reszta to bardziej reportaż, oparty o doświadczenia własne autora oraz doświadczenia innych - uczestników czy świadków tamtych tragicznych wydarzeń.

Miks daje całkiem interesujący efekt, choć moim zdaniem wspominki winny być tutaj dodatkiem do clou, a nie odwrotnie.

Część naukowa i historyczna jest naprawdę dobra, solidnie ugruntowana, do głosu dochodzą w niej fachowcy i specjaliści. Tomasz Ilnicki nie boi się oddawać głosu ludziom, którzy temat znają od podszewki. Zapoznajemy się więc z opiniami fizyków jądrowych, lekarzy czy samych operatorów elektrowni. Razem z całkiem zgrabnie ujętym elementem opisowym autora daje to świetny efekt kumulacji dużej dawki wiedzy i przekazania jej w przystępny sposób. Może właśnie dlatego część reportażowo - wspomnieniowa mnie osobiście nico nużyła. Nie miałbym nic przeciwko gdyby nieco ją zredukowano na rzecz pierwszej. Może to kwestia indywidualnego podejścia, może to dlatego, że reportaży zarówno poczarnobylskich jak i pofukushimskich czytało się już sporo. Nie wiem.

Podsumowując - polecam. Sporo wiedzy, nieco emocji. Wszystko w lekkim, publicystycznym ujęciu.

Zacna to książka, zabierając się za lekturę można być jednak zaskoczonym. Tytuł, wraz w podtytułem, sugeruje książkę historyczno - naukową. Jak doszło do obu katastrof, jaki był ich przebieg i jakie konsekwencje. I nie chodzi o to, że tego wszystkiego w tej książce nie ma. Jest, ale te kwestie zajmują mniej niż połowę objętości pracy. Reszta to bardziej reportaż, oparty o...

Książka fajna. Jednak należy się kilka słów wyjaśnienia. Rozdział o Czarnobylu jest bardziej takim wstępem do poważniejszej książki o tym temacie np "o północy w Czarnobylu". Rozdział o Japonii wydawał mi się bogatszy w informacje, ale w tym przypadku nic nie wiedziałem o awarii w Fukuszimie. Mówiąc prościej jak ktoś nie jest w temacie obu tych katastrof to ta książka powinna być dobrym wstępem, ogólnym zaryzem wydarzeń.

Książka fajna. Jednak należy się kilka słów wyjaśnienia. Rozdział o Czarnobylu jest bardziej takim wstępem do poważniejszej książki o tym temacie np "o północy w Czarnobylu". Rozdział o Japonii wydawał mi się bogatszy w informacje, ale w tym przypadku nic nie wiedziałem o awarii w Fukuszimie. Mówiąc prościej jak ktoś nie jest w temacie obu tych katastrof to ta książka...

Książka rewelacyjna. Napisana prostym językiem, zrozumiałym dla każdego.
Każdy przed wyrobieniem zdania na temat energetyki jądrowej powinien przeczytać tą książkę. Autor bardzo rzetelnie przedstawia zagadnienia związane z energetyką jądrową bazując na katastrofach w Czarnobylu i Fukushimie. Obrazuje zagrożenia płynące z posiadania elektrowni tego typu, ale także ich zaletami.
Wielu ekspertów z dziedziny energetyki stoi na stanowisku że jesteśmy skazani rozwijać technologie energetyczne oparte na atomie jeżeli chcemy realnie walczyć z emisją CO2 i katastrofą klimatyczną. Po drugiej stronie barykady stoją ludzie którzy stracili wszystko w wyniku katastrof elektrowni atomowych oraz ludzie którzy stracą wszystko przy ewentualnej katastrofie.
Książka bez wątpienia zmusi refleksji i przemyśleń. Polecam.

Książka rewelacyjna. Napisana prostym językiem, zrozumiałym dla każdego.
Każdy przed wyrobieniem zdania na temat energetyki jądrowej powinien przeczytać tą książkę. Autor bardzo rzetelnie przedstawia zagadnienia związane z energetyką jądrową bazując na katastrofach w Czarnobylu i Fukushimie. Obrazuje zagrożenia płynące z posiadania elektrowni tego typu, ale także ich...

Książka Tomasz Ilnickiego “Czarnobyl i Fukushima. Przyczyny, przebieg i konsekwencje”, mimo że została wydana przez Wydawnictwo Naukowe PWN, nie jest skierowana dla czytelnika zainteresowanego tą tematyką w czysto naukowym podejściu. Trudno ją nawet sklasyfikować jako literaturę popularnonaukową sensu stricte, bowiem w jej konstrukcji i wyborze materiałów widać dziennikarskie podejście i książka zawiera wiele elementów reportażu. Jednak każdy, kogo interesuje temat katastrof nuklearnych, a także samej energetyki jądrowej, sięgając po nią zdecydowanie się nie zawiedzie.

Katastrofy w Czarnobylu i Fukushimie to jedyne zdarzenia jądrowe sklasyfikowane na najwyższy - 7 - stopień skali INES. Autor dokonał przeglądu przyczyn, przebiegu i skutków obu wydarzeń. Okrasił to wieloma informacjami dotyczącymi samej energetyki jądrowej, a także zasad działania obu rodzajów reaktorów, podanymi w sposób zrozumiały i przystępny dla zwykłego czytelnika (choć przyznaję, że jako absolwent Politechniki Śląskiej i podyplomowo Krakowskiej mogę mieć nieco wyższy próg tolerancji niż przeciętny czytelnik…). Trzeba przyznać, że nowsza, japońska katastrofa została opisana znacznie bardziej drobiazgowo. Całość wieńczy dyskusja, przegląd głosów dotyczących perspektyw energetyki jądrowej i jej rozwoju w Polsce. Na szczęście mimo patronatu Polskiego Atomu (Departamentu Energii Jądrowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska) w dyskusji zostały wzięte pod uwagę również glosy krytyczne i przeciwne rozwijaniu tej gałęzi energetyki w naszym kraju. Generalnie jednak książka ma raczej łagodzić antyatomowe nastroje, odmitologizować obie katastrofy i wskazać, że Polska w obliczu ocieplania klimatu i koniecznej dekarbonizacji energetyki, nie ma innego wyjścia jak inwestować w tą gałąź niemal bezemisyjnej produkcji energii, która dopóki nie wydarzy się katastrofa, jest obecnie najwydajniejszym i niebezpiecznym sposobem wytwarzania energii…

Polecam wszystkim zainteresowanym tą tematyką, bo wierzę, że taki czytelnik czerpie wiedzę z różnych źródeł, co pozwala mu na samodzielne wyrobienie opinii w tej sprawie. Bez wątpienia ta pozycja zasługuje by być jednym z nich, zwłaszcza, że to pierwsze polskie kompleksowe opracowanie tego tematu.

Książka Tomasz Ilnickiego “Czarnobyl i Fukushima. Przyczyny, przebieg i konsekwencje”, mimo że została wydana przez Wydawnictwo Naukowe PWN, nie jest skierowana dla czytelnika zainteresowanego tą tematyką w czysto naukowym podejściu. Trudno ją nawet sklasyfikować jako literaturę popularnonaukową sensu stricte, bowiem w jej konstrukcji i wyborze materiałów widać...