Historia piękna

Intelektualna i pełna wrażeń przygoda w podróży po historii piękna!!! Zmusza do medytacji, a czasami uśmiechu... Wspaniała korelacja sztuki i literatury

Intelektualna i pełna wrażeń przygoda w podróży po historii piękna!!! Zmusza do medytacji, a czasami uśmiechu... Wspaniała korelacja sztuki i literatury

Pokaż mimo to

Albumowe pozycje Umberto Eco wydaje w Polsce Rebis, są one właściwie w ciągłej sprzedaży, bo gdy nakład się kończy, wydawnictwo robi dodruk. To cztery książki: Historia Piękna, Historia Brzydoty, Szaleństwo Katalogowania, Historia Krain i Miejsc Legendarnych. Łączy je forma, eseje stanowią tu dodatek, bo esencją są reprodukcje dzieł sztuki i obfite cytaty literackie. Historia Piękna ma dwóch autorów: Umberto Eco i Girolamo de Michele podzielili między siebie teksty towarzyszące 16 rozdziałom.

Historia Piękna wywołała we mnie wyraźną ambiwalencję sądów. Mogłabym napisać, że to dobra książka i mogłabym napisać, że bardzo zła i nie skłamałabym ani razu. Długo kusiło mnie, żeby zawarty w niej wykład nazwać po prostu bełkotem. Bo eseje mają mnóstwo wad.

Po pierwsze: są tak chaotyczne, że często nieczytelne. Jakby powstały z fiszek dopiętych do innych lektur. Pospiesznie zlepione w całość, wyraźnie rozchodzą się w szwach (tak fatalnie oceniam choćby dwa pierwsze rozdziały). Wydobycie z tekstu idei przewodniej za często jest zadaniem czytelnika i zależy jedynie od jego dobrej woli: trzeba się domyślać, co autor chciał powiedzieć; trzeba zakładać, że coś chciał.

Po drugie, kto czytał trochę Eco ten wie, że erudycyjność włoskiego pisarza ma zawsze cechy popisowe, prestidigitatorskie. Czyli: po co mówić prościej, kiedy można trudniej? (ta cecha bawiła mnie w znacznie lepszej Historii katalogowania, tu jest jedynie irytująca.) Niestety de Michele nie ustępuje koledze pod tym względem, a pisze gorzej.

Po trzecie choć w HP zdania zazwyczaj mają sens, często jest on dobrze ukryty w zawiłych sformułowaniach, nadmiarze obrazowania i paskudnej powodzi ogólników. Ale podkreślam „zazwyczaj”. Bo kilkakrotnie całe akapity gubią logikę i czytelnikowi zostaje tylko deszcz ze słów. (Tak jest w rozdziale VI Damy i rycerze - pięknie zilustrowany wykład dokładnie o niczym.) Dodatkowo wielokrotnie towarzyszyło mi silne wrażenie, że inne słowo użyte przez tłumaczkę ułatwiłoby lekturę. Tak było choćby ze „wzniosłością”, stanowiącą kanwę całego rozdziału - zamieniałam ją w głowie na patos i uzyskiwałam czytelniejszy przekaz. (Zdarzają się też irytujące błędy: budynek publiczny zamiast domu publicznego trochę wypacza sens.) Trafimy też na rozdziały, w których nie ma ani jednej myśli wychodzącej poza solidny dostateczny maturzysty (np. bardzo słaby Romantyzm).

Przeszkadzało mi gdy autorzy używali dzieła sztuki do opisu obcej mu z założenia idei. Na przykład Ekstaza Św. Teresy Berniniego ma nam przedstawiać „piękno dramatyczne i cierpiące” (Chłędowskiemu w Rzymu ludziach baroku, zabrało półtorej strony wykrztuszenie z siebie, że ta święta Teresa przeżywa ekstazę miłosną, ale on pisał w 1911 roku) Teresę podziwiamy w rozdziale IX, 6 akapicie zatytułowanym Napięcie w stronę absolutu – gdzie na stronie zawiłego tekstu de Michele odkrył że: sztuka barokowa dąży do absolutu, a poszczególne części barokowego dzieła sztuki łączy siatka powiązań...

Pietro Longhi, którego esencją jest teatralna cukierkowość, i którego liryzm choć przerysowany jest przede wszystkim zagadkowo-czarujący – można się o tym przekonać oglądając jego obrazy w Wenecji (Ca’ Rezzonico), albo w albumie gdzie obrazów jest więcej – tu reprezentuje „piękno okrutne i mroczne”. Jeszcze w zestawie z Goi Saturnem pożerającym własne dzieci. Samo zestawienie jest świetne, bo unaocznia jak te same cechy epoki odzwierciedlają się u dwóch zupełnie innych artystów, ale esej o tym nie mówi i w rezultacie uproszczenie zakłamuje dzieło sztuki.

Rozbawił mnie też Portret Hrabiny Hansonville Ingresa, zepsuty przez błędny rysunek ręki. Dlaczego właśnie on ilustruje „poczucie doskonałości” i „nadzwyczajne mistrzostwo techniczne” tego malarza?

Skłonność do uproszczeń bardzo ciąży na całym wykładzie.

Niemniej, całkowicie wbrew powyższym narzekaniom, wybór dzieł sztuki jest znakomitą częścią albumu. Reprodukcje są dobre, konteksty zajmujące, i to dobrze, że zaskakują. Czytelnik ma o czym myśleć w trakcie oglądania.

Towarzysząca sztuce literatura to w każdym tomie znakomity składnik całej mieszanki. Od Biblii i greckich tragików, przez filozofów, historyków do pisarzy współczesnych. Daje się jednak zauważyć, że wybór był bezkresny i manipulując nim można udowodnić każdą tezę. Ale abstrahując od metody (nienaukowej), przyjemność z czytania tekstów często w innej formie niedostępnych po polsku, a czasem po prostu ustawionych w nowym świetle – bywa ogromna. (Choć - uwaga subiektywna, bo nie porywam się na ocenę jakości tego tłumaczenia - ja niestety nie lubię tłumaczeń Agnieszki Kuciak.)

Co wyłania się z tego potrójnego obrazu? Przede wszystkim Eco i de Michele pokazują czytelnikowi jak głęboko definicja piękna wynika z prądów intelektualnych - czy ogólniej - obyczajowości epoki. Tak ujęte piękno staje się swoistym odwzorowaniem epoki, o cechach karykatury, która uwypukla wady i zalety swoich czasów. Dzieło sztuki może nas zaintrygować, mamy szansę dostrzec coś nowego w bardzo znanym, ale element przerysowania kładzie cień na wszystkim. Uczestniczymy w korowodzie dziwności, czysty zachwyt, czyste piękno nie są elementami tego wykładu. Oczywiście inaczej będzie, gdy tylko oglądamy książkę.

Piękno w tych esejach jawi się więc jako kategoria zadziwiająco racjonalna. Nawet jeśli jego źródłem będzie dzieło sztuki będące wyrazem instynktu samouka, zawsze można przeanalizować glebę na jakiej wyrosło, policzyć wpływające nań składniki. Bo ta historia piękna jest tak naprawdę historią zmieniającego się gustu. Częścią antropologii.

Ale polecam tę przygodę z książkami Eco. W czasie kiedy muzea i galerie zamknięto ze względu na te tłumy ruszające tam w każdy weekend, a czasem i dni powszednie, jest to lektura podwójnie pożyteczna. Potrójna formuła Eco: sztuka, literatura, esej jest wyśmienitym pomysłem i mogłaby być częściej wykorzystywana na wystawach.

Albumowe pozycje Umberto Eco wydaje w Polsce Rebis, są one właściwie w ciągłej sprzedaży, bo gdy nakład się kończy, wydawnictwo robi dodruk. To cztery książki: Historia Piękna, Historia Brzydoty, Szaleństwo Katalogowania, Historia Krain i Miejsc Legendarnych. Łączy je forma, eseje stanowią tu dodatek, bo esencją są reprodukcje dzieł sztuki i obfite cytaty literackie....

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Książka opisuje piękno w odniesieniu do kultury na przestrzeni różnych epok. Opisuje jak to piękno było rozumiane, i jak to rozumienie się zmieniało. Niestety jest to podane w tak nudnej i rozwleczonej formie że miałam problem ze skupienie się nad tekstem. A przecież sama tematyka nie jest nudna.

Książka opisuje piękno w odniesieniu do kultury na przestrzeni różnych epok. Opisuje jak to piękno było rozumiane, i jak to rozumienie się zmieniało. Niestety jest to podane w tak nudnej i rozwleczonej formie że miałam problem ze skupienie się nad tekstem. A przecież sama tematyka nie jest nudna.

Pokaż mimo to

Piękne

Piękne

Pokaż mimo to

Książka nadaje się raczej tylko do oglądania tylko... trudny naukowy język bez polotu. Dla wtajemniczonych. Obrazki bardzo dobrej jakości. Książka ładnie pachnie jak kiedyś. Zdarzają się ciekawe opisy pod obrazkami (tylko to czytałem).

Książka nadaje się raczej tylko do oglądania tylko... trudny naukowy język bez polotu. Dla wtajemniczonych. Obrazki bardzo dobrej jakości. Książka ładnie pachnie jak kiedyś. Zdarzają się ciekawe opisy pod obrazkami (tylko to czytałem).

Pokaż mimo to

Piękna książka! Warto choćby przeglądnąć.

Piękna książka! Warto choćby przeglądnąć.

Pokaż mimo to

Błyskotliwa, erudycyjna, intrygująca. Czytam na okrągło.

Błyskotliwa, erudycyjna, intrygująca. Czytam na okrągło.

Pokaż mimo to

Książka pięknie ilustrowana, prawdziwa uczta dla oczu, jednak do czytania się nie nadaje - napisana nieprzyswajalnym, akademickim językiem, tylko nudzi, a nie porusza.

Książka pięknie ilustrowana, prawdziwa uczta dla oczu, jednak do czytania się nie nadaje - napisana nieprzyswajalnym, akademickim językiem, tylko nudzi, a nie porusza.

Pokaż mimo to

Znakomite opracowanie - Eco to Eco. Niewątpliwie jest to pozycja, którą warto czytać, oglądać i mieć, by zajrzeć i zachwycać/zadziwiać się znów. Szkoda tylko, że wydawnictwo ograniczyło się do tak niewielkiego formatu. Skład tekstu też mógłby być bardziej staranny. Można by wówczas mówić o pięknie tej książki, ale niestety - nie można, jeśli przyjmiemy, że piękno jest nieskazitelne.
Piękny, niestety, nie jest również język. Śmiałością idioty byłoby posądzać Umberto, obawiam się, że to wina tłumacza i redaktora. A szkoda, wielka szkoda skazić takie piękno czyjegoś umysłu.

Znakomite opracowanie - Eco to Eco. Niewątpliwie jest to pozycja, którą warto czytać, oglądać i mieć, by zajrzeć i zachwycać/zadziwiać się znów. Szkoda tylko, że wydawnictwo ograniczyło się do tak niewielkiego formatu. Skład tekstu też mógłby być bardziej staranny. Można by wówczas mówić o pięknie tej książki, ale niestety - nie można, jeśli przyjmiemy, że piękno jest...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Encyklopedia, powieść i album w jednym. Czytanie nie zajmuje dłużej, ale analiza tekstów źródłowych i załączonych dzieł sztuki może być czasochłonna. Moim zdaniem must-read dla każdego.

Encyklopedia, powieść i album w jednym. Czytanie nie zajmuje dłużej, ale analiza tekstów źródłowych i załączonych dzieł sztuki może być czasochłonna. Moim zdaniem must-read dla każdego.

Pokaż mimo to