W oświetlonym oknie rozgrywa się piękna rodzinna scena: mężczyzna, kobieta i dwoje dzieci spędzają razem świąteczny wieczór. A z mroku za oknem przygląda im się kobieta, która była częścią ich życia, zanim wszystko straciła…

Blythe Connor chce stworzyć z mężem rodzinę, jakiej sama nigdy nie miała. Początki ich związku tchną ciepłem i wzajemnym zrozumieniem, a Blythe i Fox są dla siebie wszystkim, dopóki nie pojawia się „ta trzecia”… upragniona córka. Szybko okazuje się, że ani poród, ani początki macierzyństwa nie są dla głównej bohaterki tym, o czym marzyła. Patrząc na szczęśliwe matki i starając się sprostać oczekiwaniom męża, Blythe zastanawia się, co jest z nią nie tak? A może raczej: co jest nie tak z małą Violet, której zachowanie z czasem budzi w niej coraz większy niepokój?

„Odruch” Ashley Audrain w poruszający sposób dotyka problemu trudnego macierzyństwa, i to nie tylko głównej bohaterki, ale też jej matki i babki. Blythe pragnie wyłamać się z rodzinnego kręgu złych matek i nieszczęśliwych związków, chce stworzyć normalną, szczęśliwą rodzinę. Ale czy wszystko zależy tylko od niej? Wydaje się, że z blasków i cieni rodzicielstwa życie przeznaczyło jej same cienie, podczas gdy jej mąż zbiera wszystkie blaski, bagatelizując jej rosnące obawy. Czy tak zachowują się normalne dzieci? Czy powinna ignorować skargi nauczycieli i dziwne wypadki, jakie przytrafiają się kolegom jej córki? A może problem leży po jej stronie i rodzicielskie niepowodzenia są wyłącznie wynikiem jej nieszczęśliwego dzieciństwa?

Narracja poprowadzona jest w pierwszej osobie niczym szczera spowiedź Blythe, skierowana do męża — dzieło życia niespełnionej pisarki. Krótkie rozdziały sprawiają, że chce się czytać dalej i dalej, tym bardziej że autorka zwykle kończy każdy z nich zręcznym zawieszeniem akcji. Z thrillera psychologicznego więcej jest tu elementów psychologicznych i obyczajowych niż samego thrillera, chociaż od początku do końca wyczuwa się pewne napięcie, niepewność, a nawet niepokój. Opowieść głównej bohaterki przeplata się z retrospekcjami, pokazującymi sceny z jej dzieciństwa oraz z dzieciństwa jej matki. Bez wątpienia nie są to dobre wspomnienia i mimo upływu lat nadal rzutują na życie Blythe i jej stosunek do córki.

„Odruch” (w oryginale „The Push”, czyli „Pchnięcie”, co lepiej pasuje do treści książki) przedstawia ciemne strony macierzyństwa. Blythe jest zarówno córką trudnej matki, jak i matką trudnej córki. W tym układzie coraz trudniej jest jej pozostać samą sobą i zapanować nad swoim życiem. To również opowieść o związku i o stracie, która kładzie się cieniem na całym dalszym życiu. Ważną rolę odgrywają tu też zaburzenia psychiczne, chociaż Ashley Audrain nie stawia wygodnych diagnoz i nie daje nam prostych rozwiązań. Dzięki temu możemy tym mocniej odczuć niepewność Blyte i dać się wciągnąć w sieć jej lęków i podejrzeń. Książka przedstawia poruszające spojrzenie na rodzicielstwo, widziane oczami matki, której wszystko wymyka się z rąk do tego stopnia, że zaczyna bać się własnej córki.

Może słusznie?

Agnieszka Kruk