Opowiadania „Rodowód” oraz powieści „Taniec demonów” i „Brylanty” przybliżają twórczość prozatorską starszej siostry pisarzy: Izraela Joszuy Singera i noblisty Izaaka Baszewisa Singera. Jest to pierwsza książka Ester Singer Kreitman / 1891-1954 / wydana w Polsce.

Zbiór ten wpisuje się w nurt żydowskiej literatury społeczno-obyczajowej, pięć pierwszych opowiadań opisujące życie w małych żydowskich miasteczkach w Polsce na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku, akcja kolejnych toczy się już w Londynie w czasie II wojny światowej i opowiada o realiach życia na emigracji.

Pod względem kunsztu i siły literackiej wyobraźni raczej nie dorównuje braciom, natomiast trafnie uchwycony kontekst kulturowy ze wszech miar zasługuje na uwagę i szacunek, każda z książek tej autorki jest opowieścią o dojrzewaniu pod jarzmem ortodoksyjnej żydowskiej tradycji demaskującym niesprawiedliwość kulturowych konwenansów.

Książka przepięknie wydana.

Misterny wzór na okładce to konstelacja gwiazd Dawida.

Opowiadania „Rodowód” oraz powieści „Taniec demonów” i „Brylanty” przybliżają twórczość prozatorską starszej siostry pisarzy: Izraela Joszuy Singera i noblisty Izaaka Baszewisa Singera. Jest to pierwsza książka Ester Singer Kreitman / 1891-1954 / wydana w Polsce.

Zbiór ten wpisuje się w nurt żydowskiej literatury społeczno-obyczajowej, pięć pierwszych opowiadań opisujące...

„Rodowód” to druga po „Tańcu demonów” publikacja autorstwa Kreitman po którą sięgnąłem i druga, która mnie zachwyciła. Nie bez znaczenia jest fakt, że tak naprawdę bardzo słabo znam kulturę żydowską, więc tego typu relacje, jak te pisane przez autorkę, są bardzo frapujące i na swój sposób egzotyczne. Na czym owa egzotyka ma polegać? Otóż dzięki relacjom i historiom Kreitman nagle wkraczam do niby znanego ale jakże obcego mi świata, obcego pod każdym względem – religii, tradycji, obrzędów, sposobu życia aż po zwykłe, wręcz prozaiczne kwestie jak ubiór czy spożywane potrawy. Niby gdzieś to się czasem czytało, widziało w jakimś filmie. Ale twórczość Kreitman pozwala nam wejść w ten świat głębiej, jest to świat pełnowymiarowy a nie tylko tło dla jakiejś innej akcji.

Na „Rodowód” składa się kilkanaście opowiadań podzielonych na dwie części – polską, której akcja dzieje się w Polsce właśnie, na przełomie XIX i XX wieku, oraz angielską, gdzie dla odmiany czytelnik trafia do Londynu podczas II wojny. Obie te części zdecydowanie się od siebie różnią w swym wydźwięku i klimacie ale nie jest to absolutnie zarzut. Nie będę jednak ukrywał, że część polska spodobała mi się dużo bardziej.

Co rzuca się w oczy to fakt, jak bardzo przenikliwą i baczną obserwatorką była Kreitman. Ale też to jak fantastycznie potrafiła te obserwacje przelać na papier. Kreitman bowiem cechowała ogromna doza ironii, poczucia humoru, niebanalnej inteligencji, ogromna świadomość wszystkiego co ją otacza i równie wielka świadomość tego o czym pisze. Próżno bowiem szukać w jej twórczości banału, pretensjonalności czy klisz gatunkowych. Nie ma twórczości tejże egzaltacji, patosu i pięknych, górnolotnie brzmiących zdań. Kreitman używa bardzo prostego, oszczędnego języka, dzięki któremu te historie wybrzmiewają z jeszcze większą siłą.

Świetny zbiór rewelacyjnych opowiadań. Trudno wymienić te najlepsze bo wymienić bym musiał bez mała wszystkie, natomiast jest jedno, które zrobiło na mnie wrażenie dużo większe niż pozostałe. Jest nim otwierające zbiór opowiadanie „Nowy świat” napisane z niesamowitej perspektywy. Mianowicie narratorem historii jest dziecko opisujące swoje przemyślenia i spostrzeżenia początkowo z brzucha swojej matki a potem tuż po urodzeniu. Genialny pomysł, fantastyczny zarówno w swej prostocie jak i w wykonaniu.

Polecam ogromnie. Cieszy mnie fakt, że ktoś się wreszcie tą pisarką zainteresował i jej twórczość jest w Polsce wznawiana. Kto wie, może Ester Singer Kreitman wreszcie doczeka się sławy a przede wszystkim uznania jak jej dwa słynni bracia pisarze? W pełni bowiem na to zasługuje.

„Rodowód” to druga po „Tańcu demonów” publikacja autorstwa Kreitman po którą sięgnąłem i druga, która mnie zachwyciła. Nie bez znaczenia jest fakt, że tak naprawdę bardzo słabo znam kulturę żydowską, więc tego typu relacje, jak te pisane przez autorkę, są bardzo frapujące i na swój sposób egzotyczne. Na czym owa egzotyka ma polegać? Otóż dzięki relacjom i historiom Kreitman...

Kobiecy dar obserwacji, inteligentny humor i ironiczny dystans sprawiają, że te opowiadania, nadal - mimo siedemdziesięciu lat dzielących od ich powstania są bardzo klimatyczne, wręcz pachnące ciepłem minionej epoki. Esther -najstarsza z rodzeństwa wybitnych pisarzy miała najcięższą ścieżkę pisarską, co zapewne jest znakiem czasów, kobiety wszak - w pierwszej połowie XX w. - były "od wszystkiego co domowe" i zamknięte w czterech ścianach, a tu taka ekstrawagancja!
Odkrycie tej autorki, (dzięki piątkowym spotkaniom Michała Nogasia i Wojciecha Mama w Radiu Nowy Świat - ciekawostka, bo promowany był wtedy zbiór nowowydanych opowiadań Israela Singera "Na obcej ziemi" - do którego na doczepkę dołączono opowiadania jego starszej siostry Esther) sprawiło mi ogromną przyjemność.

Kobiecy dar obserwacji, inteligentny humor i ironiczny dystans sprawiają, że te opowiadania, nadal - mimo siedemdziesięciu lat dzielących od ich powstania są bardzo klimatyczne, wręcz pachnące ciepłem minionej epoki. Esther -najstarsza z rodzeństwa wybitnych pisarzy miała najcięższą ścieżkę pisarską, co zapewne jest znakiem czasów, kobiety wszak - w pierwszej połowie XX w....

Gdyby Ester Singer Kreitman urodziła się mężczyzną, a jej dwaj młodsi bracia, Izrael Jozue i Isaak Beshevis, kobietami, może to ona byłoby laureatką literackich laurów i uznaną pisarką, kto wie. Jej dorobek pisarski nie jest wielki, ale z pewnością wart uwagi. Opowiadania zawarte w tomie „Rodowód” dowodzą jej wielkiego talentu, zmysłu obserwacji, umiejętności tworzenia pełnokrwistych postaci i budowania klimatu. W opowiadaniach ze sztetł tworzy portrety Żydówek i Żydów z ich kolorytem i ludzkimi, bynajmniej nie tylko żydowskimi, dylematami, natomiast opowiadania, których akcja dzieje się w wojennym Londynie to poruszające obrazy życia w bombardowanym mieście. Niesamowity jest obraz pędzących ulicami miasta płonących koni lub obraz staruszek siedzących na nagrobkach w krypcie kościoła w czasie nalotów i dziergających na drutach, „wydawało jej się, że te kobiety o żółtych twarzach, smutno śmiejących się oczach i nieustannie drżących bezzębnych szczękach to tak naprawdę trupy, które wydostały się ze swoich grobów i teraz na nich siedzą dziergając w ciszy skarpetki i rękawiczki dla samej śmierci.” Chwała Natalii Moskal, autorce przekładu, za przywrócenie Ester Singer Kreitman polskiemu czytelnikowi.

Gdyby Ester Singer Kreitman urodziła się mężczyzną, a jej dwaj młodsi bracia, Izrael Jozue i Isaak Beshevis, kobietami, może to ona byłoby laureatką literackich laurów i uznaną pisarką, kto wie. Jej dorobek pisarski nie jest wielki, ale z pewnością wart uwagi. Opowiadania zawarte w tomie „Rodowód” dowodzą jej wielkiego talentu, zmysłu obserwacji, umiejętności tworzenia...

Szkoda, że książka nie została przetłumaczona z jidysz, a z języka angielskiego. Pewnie wtedy byłaby wyższa ocena...

Szkoda, że książka nie została przetłumaczona z jidysz, a z języka angielskiego. Pewnie wtedy byłaby wyższa ocena...

Ester Singer Kreitman. Przenikliwa, zdecydowana, wyprzedzająca swoją epokę, z pokaźnym talentem do obserwowania i pointowania rzeczywistości, była ona osobliwa, intrygująca, ale też (przez wzgląd na czasy i obyczaje, ale przede wszystkim ze względu na talent i popularność brata) odsuwana na boczny tor.
Zbiór Rodowód pokazuje możliwości pisarskie autorki, najbardziej ją interesujący obszar tematyki społecznej, a także wyjątkową predyspozycję do podkreślenia uwikłań, zależności, jakie pętają jej bohaterów.
Bo trzeba zaznaczyć, że postaci Kreitman nie są wybrańcami losu. Zarówno aktorzy polskich, jak i jej brytyjskich opowiadań są doświadczani przez los. Część pierwsza - Opowiadania ze sztetł to panorama polskich miasteczek początku XX wieku. Tradycja (utwór Nowy świat - alter ego autorki, akcent na brak porozumienia z matką, jej rozczarowanie powiciem córki, poczucie wykluczenia dziecka),patriarchat (Atłasowa kapota),przesądy (Reb Mejrl),oto czym stał ówczesny żydowski świat. Kreitman znakomicie odmalowała powyższe wartości w swoich utworach. Jest jeszcze tytułowy Rodowód, który znów akcentuje siłę i dominację tradycji, nawet kosztem szczęścia młodych ludzi. Aranżowane śluby, dążenie do kontaktów z ludźmi możnymi, bądź, choć równymi sobie, troska o lepsze jutro, prestiż, szacunek, ale też bezpieczeństwo, oto codzienne zgryzoty bohaterów.
Kreitman sama przeszła drogę z prowincjonalnego Biłgoraja aż do dalekiego Berlina, Londynu, gdzie przyszło jej żyć w dojrzałym życiu.
Nie chcę, by prozę Ester Singer traktowano jako ciekawostkę przez wzgląd na rodzinne koligacje. Tematyka, kompozycja, dociekliwość, pisarskie oko, powodują, że jej opowiadanie bronią się same.

Więcej na: https://buchbuchbicher.blogspot.com/2016/10/ester-singer-kreitman-rodowod-recenzja.html

Ester Singer Kreitman. Przenikliwa, zdecydowana, wyprzedzająca swoją epokę, z pokaźnym talentem do obserwowania i pointowania rzeczywistości, była ona osobliwa, intrygująca, ale też (przez wzgląd na czasy i obyczaje, ale przede wszystkim ze względu na talent i popularność brata) odsuwana na boczny tor.
Zbiór Rodowód pokazuje możliwości pisarskie autorki, najbardziej ją...

http://ksiegarka.pl/rodowod-niedocenionej-siostry/

Zbiór opowiadań Ester Singer Kreitman, może nigdy, by się w Polsce nie ukazał, gdyby nie zapał i zamiłowanie Natalii Moskal, anglistki, które podjęła się również zadania przetłumaczenia. Z pomocą merytoryczną przyszła profesor nauk humanistycznych Monika Adamczyk-Garbowska, również anglistka oraz specjalistka języka jidysz. „Rodowód” otwiera Przedmowa napisana przez panią Moskal, która jest swoistym wyznaniem miłości i podziwu dla zapomnianej siostry braci Singer (Isaac Bashevis Singer to m.in. laureat Literackiej Nagrody Nobla za rok 1978).

„Pasjonują mnie historie kobiet. Kobiet doświadczonych trudami życia, lekceważonych bądź wykorzystywanych, ale silnych i niezależnych, które mimo przeciwności losu odnalazły drogę do sukcesu. Kiedy dzięki moim rodzicom, których pasjonuje literatura żydowska, natrafiłam na postać Ester Kreitman, zainteresowałam się życiem i twórczością pisarki, a zwłaszcza nieco feministycznym zabarwieniem jej powieści i opowiadań.”

Jakże po takiej przedmowie, miałam nie chwycić tej książki i nie wynieść jej z księgarni? Mimo, że mija rok od jej premiery, to wciąż jej mało i dalej wymaga wołania o uwagę. Ester urodziła się w Polsce, to tutaj poznała swoje demony, a jej twórczość została najpierw wydana poza granicami. Dopiero Natalia Moskal zapragnęła wystąpić w obronie dobrej literatury, ale też wstawić się za kobietą, która nie doczekała się uznania, na które zasługuje. Ja skromnie staję obok i piszę Wam o Ester Kreitman, bo i mnie „pasjonują historie kobiet”, które z jakiegoś powodu nie wybiły się ponad przeciętność, do której je spychano. W zbeletryzowanej autobiografii Ester „Taniec demonów”, główna bohaterka pyta ojca: „A na co ja wyrosnę, tatusiu?. Ojciec na to: „dziewczynki nie muszą na nic wyrastać.”


Gdzie wyrastała Ester? Istotnym jest wspomnieć, że była córką Batszewe Zilberman Singer, kobiety wykształconej, racjonalnej i inteligentnej, której ojciec wiecznie żałował, że nie urodziła się chłopcem, przez co nigdy do końca nie akceptowała siebie. Z tego powodu Batszewe żyła nadzieją, że odkupi siebie samą rodząc syna. Ku jej ogromnemu rozczarowaniu na świat przyszła córka, Hinde Ester, którą w rezultacie oddała mamce pod opiekę na trzy lata, gdzie mała Ester rozwijała się w trudnych warunkach, między innymi leżała w zaciemnionej kołysce pod stołem. To pierwsze, krzykliwe, piętno jakie odbiło się na psychice Ester. Już zawsze miała mieć problemy ze wzrokiem, dawały jej się we znaki wahania nastrojów, wybuchy złości, a także epilepsja, natomiast psychiatra zdiagnozował u Ester psychozę. Ona sama wierzyła, że jest opętana przez demony i mimo swojego wyznania, kazała po śmierci skremować swoje ciało.


Kontekst jej narodzin oraz stosunek z matką są tutaj niesłychanie istotne, ponieważ Ester odrysowuje je w pierwszym opowiadaniu „Nowy świat”, gdzie pisze z perspektywy dziecka w brzuchu matki, które wyrasta na wnikliwą obserwatorkę, cierpko i bez upiększeń opisującą świat.

„Początkowo czułam się nieszczęśliwa, leżąc w brzuchu mojej mamy. Było tam tak gorąco! Kręciłam się, kuliłam, udawałam, że wcale mnie tam nie ma. Tak to wyglądało z mojej perspektywy.”



„Rodowód” dzieli się na dwie części. Pierwsza to „Opowiadania ze Sztetł” opisujące życie w małym miasteczku w Polsce, a druga to „Opowiadania londyńskie”, które znakomicie odwzorowują życie wysiedlonych z korzeni Żydów z różnych klas społecznych. Dwa z nich dzieją się podczas nalotów w Londynie stąd też wziął się tytuł angielski „Rodowodu” – „The Blitz and other stories”. Mimo to, że była jedynie prototypem postaci w powieściach swojego brata, to sama Ester i jej twórczość zasługują na uwagę. Jej pierwsze próby twórcze zostały spalone przez nią samą, gdy pokazała je matce, a ta nie wyraziła aprobaty.

Jednak z opowiadań zawartych w „Rodowodzie” wyłania się osoba niesamowicie świadoma otoczenia. Brak tutaj wyrafinowanych upiększeń językowych czy chwytliwych dialogów. Narrację cechuje prostota językowa, ale też dotkliwe puenty wypływające z ironicznego tonu. Trudno odmówić Ester szczególnego daru obserwacji wymieszanej z wysublimowaną dozą kąśliwego humoru i sarkazmu. Głównym tematem wydaje się być walka tradycji z pokracznymi próbami asymilacji, widoczne chociażby w przykładowych potyczkach językowych, kiedy to w „Opowiadaniach ze Sztetł” wplata wiele wyrażeń z języka polskiego i hebrajskiego odzwierciedlające chęć przywiązania do tradycji, a w „Opowiadaniach londyńskich” przemyca angielskie wtrącenia, by podkreślić specyfikę mowy asymilujących się bohaterów jej opowiadań. Upadające obyczaje, zmiana strojów, modyfikacje własnego języka i tradycji w tle walących się zabudowań żydowskich. Czytelnik powoli dojrzewa do smutnego wydźwięku wielu z tych opowiadań. To opowieści o osobach bezpowrotnie wykorzenionych. My, czytając takie opowiadania, odgrzebując zapomnianych autorów, chociaż pośmiertnie, wpisujemy dalszy sens w ich niesłyszane za życia opowieści.


Musicie też wiedzieć, że „Rodowód” to chyba do tej pory jedna z najpiękniej wydanych książek jakie posiadam w swojej kolekcji. Mieni się złotem, by pięknie wpisać się w szarość i hebrajską czcionkę.

http://ksiegarka.pl/rodowod-niedocenionej-siostry/

Zbiór opowiadań Ester Singer Kreitman, może nigdy, by się w Polsce nie ukazał, gdyby nie zapał i zamiłowanie Natalii Moskal, anglistki, które podjęła się również zadania przetłumaczenia. Z pomocą merytoryczną przyszła profesor nauk humanistycznych Monika Adamczyk-Garbowska, również anglistka oraz specjalistka języka...

Ciekawe teksty zapomnianej niemal w Polsce siostry braci Singer. Zbiór podzielony jest na dwie części. Pierwszą stanowią opowiadania z przedwojennych miasteczek w Polsce, drugą opowiadania londyńskie z czasów drugiej wojny światowej. Ester Kreitman świetnie opisuje przy tym postaci kobiece i wychwytuje drobne szczegóły ówczesnego świata. Bardzo dobrze się czyta!

Ciekawe teksty zapomnianej niemal w Polsce siostry braci Singer. Zbiór podzielony jest na dwie części. Pierwszą stanowią opowiadania z przedwojennych miasteczek w Polsce, drugą opowiadania londyńskie z czasów drugiej wojny światowej. Ester Kreitman świetnie opisuje przy tym postaci kobiece i wychwytuje drobne szczegóły ówczesnego świata. Bardzo dobrze się czyta!