Jest to druga część trylogii J. Giertycha napisanej pod wspólnym tytułem "Tysiąc lat historii polskiego narodu" (przeczytałem pod koniec lat 80-tych XX w. wszystkie trzy części). Bardzo ciekawa wizja historii Polski. Autor wyrastający ideowo z przedwojennej endecji kładzie zdecydowany nacisk na podmiot życia zbiorowego, jakim jest naród, a nie jego państwowa forma organizacyjna.

Naród polski pomimo wzlotów i upadków jego różnych form organizacji państwowej rozwijał się kulturowo i cywilizacyjnie przez tysiąc lat, pozostając praktycznie tym samym (etnicznie i kulturowo) bytem osiągającym swoje kolejne stadia rozwoju i trwania mimo wielce zmiennych kolei losu, jeśli chodzi o polską państwowość.

Inny rodzaj państwa funkcjonował za pierwszych piastów (od Miszka do Bolesława Krzywoustego),inny w trakcie rozbicia dzielnicowego, jeszcze inny za dwóch ostatnich piastów (Łokietka i Kazimierza Wielkiego) oraz pod władzą polskich Andegawenów (Ludwik Węgierski i Jadwiga) i inny za dynastii Jagiellonów, gdzie dokonywano elekcji króla z "domu" Jagielońskiego, a jeszcze inny, gdy bezpotomnie umarł ostatni Jagiellon (Zygmunt August) i nastała tzw. wolna elekcja i Rzeczypospolita obojga narodów. Wolna elekcja zaś przez 80 lat była elekcją z ograniczeniami do domu Wazów, a całkowicie wolna stała się po abdykacji Jana Kazimierza. Przestała być wolną elekcją, gdy silniejsi od Rzeczypospolitej sąsiedzi byli w stanie narzucić polskiej szlachcie swojego kandydata...

Pod koniec XVIII wieku, państwowość polska (z małym przerywnikiem na Księstwo Warszawskie) w ogóle przestała istnieć. Po Pierwszej W.Ś. państwo polskie odrodziło się jako II Rzeczypospolita, po Drugiej W.Ś. był to niesuwerenny PRL, a teraz mamy III Rzeczpospolitą... Co będzie dalej? Można przewidzieć. Po przepoczwarzeniu się Unii Europejskiej w państwo federalne, Polska znowu może przestać istnieć jako suwerenny (z ograniczeniami) byt prawa międzynarodowego... Miejmy jednak nadzieję (taką daje trylogia Giertycha),że naród polski wciąż trwał będzie...

Jest to druga część trylogii J. Giertycha napisanej pod wspólnym tytułem "Tysiąc lat historii polskiego narodu" (przeczytałem pod koniec lat 80-tych XX w. wszystkie trzy części). Bardzo ciekawa wizja historii Polski. Autor wyrastający ideowo z przedwojennej endecji kładzie zdecydowany nacisk na podmiot życia zbiorowego, jakim jest naród, a nie jego państwowa forma...