Smutny to był okres dla Polski — panowanie Jana Kazimierza, ale obfity w wielkie czyny i wielkich mężów. Zdawało się, że przyszła już na nią ostateczna zagłada, że z mapy Europy zupełnie wymazaną zostanie, tylu się na nią ze wszystkich stron wrogów spiknęło. Bohdan Chmielnicki zagarnął całą Ukrainę. Rakoczy opanował Ruś Czerwoną, hordy tatarskie i tureckie pustoszyły Podole, Brandeburczyk zajął Prusy Królewskie, a Litwa, Wielka i Mała Polska były posłuszne najezdnikowi szwedzkiemu.
Wprawdzie posłuszeństwo to było raczej pozorne niż rzeczywiste, wprawdzie w kraju pokazywały się pojedyncze oddziały prawemu królowi wierne, wprawdzie mężny Kordecki trzymał się dzielnie w warownej Częstochowie, ale wszystkiego tego było zamało, aby skutecznie upadłą sprawę dźwignąć, temwięcej, że nawet najgorliwsi poplecznicy Jana Kazimierza: Jerzy Lubomirski, Rewera Potocki i książę Michał Radziwiłł weszli w umowy z Karolem Gustawem, a Gąsiewski, hetman Litewski, przyjął u zwycięzcy służbę z resztkami wojska, któremu dowodził. - fragment tekstu