Niewidzialni

https://wypozyczone.blogspot.com/2019/12/slow-life.html

To książka dla tych, którzy rozważają ucieczkę od cywilizacji i zaszycie się w głuszy na resztę życia. Którzy przytłoczeni są tempem życia, hałasem, natłokiem informacji, bełkotem. Którzy chcą zwolnić albo w ogóle stanąć w miejscu. I zacząć zupełnie od zera.
Roy Jacobsen został za „Niewidzialnych” nominowany do Bookera 2017. Wydawnictwo Poznańskie wydało jego powieść w 2018 roku w Serii Dzieł Pisarzy Skandynawskich w znakomitym przekładzie Iwony Zimnickiej. Nam pozostaje tylko czytać…

Choć zdecydowanie „Niewidzialni” to nie jest powieść dla każdego. To opowieść do której trzeba mieć cierpliwość. Bo tak naprawdę niewiele się w niej dzieje.

Na małej wyspie Barrøy mieszka Hans, jego żona Maria i ich córeczka Ingrid. Martin - ojciec Hansa i jego siostra Barbro. I jeszcze zwierzęta. Od czasu do czasu na wyspę przypływają również inni ludzie - pastor Malmberget, brat Hansa - Erling, z którym w każdą zimę mężczyzna wyrusza na połowy na Lofoty żeby zarobić potrzebne pieniądze, szwedzcy robotnicy, którzy budują na Barrøy szopę na łodzie.
Ale tak naprawdę żaden z przybyszów nie należy do wyspy (nawet Erling, który przecież z niej pochodzi). Tylko tych kilka osób. I jeszcze Lars - syn Barbro i jednego ze szwedzkich murarzy.

Śledzimy ich życie, które jest regulowane przez zmieniające się pory roku i pogodę. Dorastamy z nimi, zwłaszcza z Ingrid i Larsem, starzejemy się z nimi, zwłaszcza z Martinem i Hansem. Dbamy, zwłaszcza z Marią, o zachowanie kruchej równowagi: żeby wszyscy byli najedzeni, ciepło ubrani, zdrowi. Naprawiamy sieci z Barbro, karmimy owce, zbieramy plony, martwimy się złą pogodą i nadchodzącymi sztormami. Jest… nudno. To znaczy oczywiście nie jest nudno, gdy sztormowe fale wdzierają się na wyspę i niszczą efekt pracy Hansa, gdy śniegi i mróz zagrażają zwierzętom, gdy Hans rani się w nogę, gdy Ingrid idzie do szkoły, a na wyspę przybywa obcy, którego należy się pozbyć… Ale też nie oszukujmy się - nie jest tak, że w „Niewidzialnych” akcja gna na łeb na szyję. Książka, jak zresztą sam jej tytuł wskazuje, opowiada o ludziach, którzy są tak zwyczajni, że aż niewidzialni, zlani z masą innych podobnych im, nieznaczących ludzi. Trudno więc spodziewać się, że w ich życiu będą działy się niesamowite przygody… (Choć muszę przyznać, że pod koniec powieści i czas i akcja znacznie przyspieszają a czytelnik autentycznie zaczyna zastanawiać się, co dalej).

Siła powieści Jacobsena tkwi według mnie w tym, że tak naprawdę to powieść o nas. Bo przecież i my jesteśmy trochę niewidzialni. W przeważającej części nie odkryliśmy nowych lądów, nie wynaleźliśmy lekarstwa na raka, nie wystąpiliśmy w filmie, nie napisali powieści… Żyjemy w swoim rytmie, wykonując swoje obowiązki, chodząc po utartych ścieżkach. Jesteśmy, jak rodzina Barroy, niewidzialni. A przecież równie wartościowi jak Hans i Maria, jak Martin i Barbro, Ingrid i Hans, równie ważni…

Jest jeszcze jedna myśl, która chodzi po głowie, gdy czyta się „Niewidzialnych”. To kolosalna różnica odnośnie tego, jak wygląda nasze życie (praca, dom, zakupy, Internet, telewizor, telefon), jak wyglądają nasze wyobrażenia odnośnie trendu slow life (kawa na tarasie, ogródek, kominek, świeczka, lampka wina) a jak naprawdę wygląda życie podporządkowane naturze (praca od rana do wieczora, pot, krew, uprawa roli, zwierzęta, naprawy szkód, deszcz, mróz). I od razu odpowiem na zarzuty - tak, ja wiem, że Jacobsen opisuje norweską wysepkę z pierwszej połowy XX wieku. Ja wiem, że od tamtego czasu wiele rzeczy się zmieniło i dziś jest już dużo łatwiej pracować na roli czy hodować zwierzęta. Jestem jednak głęboko przekonana, że niezmienne pozostały wysiłek i oddanie, i serce jakie trzeba włożyć w pracę, by móc żyć tylko i wyłącznie z jej owoców, by móc prowadzić w pełni samowystarczalne gospodarstwo. Czyli takie, w którym, gdy będziemy chcieli zjeść na obiad rybę, to pójdziemy nad rzekę i ją sobie złowimy.

Wielokrotnie już mówiłam o tym, co sądzę o zdjęciach z filtrami, które udają rzeczywistość, teraz czas wypowiedzieć się na temat nurtu slow life, który oczywiście jest jak najbardziej wartościowy, ale nie powinien pretendować do miana życia w zgodzie z naturą… Życie w zgodzie z naturą wygląda tak, jak to opisane przez Jacobsena w „Niewidzialnych”.

I już na sam koniec - powieść Jacobsena pozwala czytelnikowi odpocząć… Nie da się jej pochłonąć w jeden dzień, raczej zmuszeni jesteśmy do wracania do tekstu, prawie w rytmie przypływów i odpływów. Nie ma w niej szybkiej akcji, dlatego skupiamy się na opisach, rozważamy słowa i postępowanie bohaterów. Już od dawna nie trafiła mi się tak odprężająca lektura. Uważam więc, że jest świetna dla tych zmęczonych i zagonionych, marzących o życiu w rytmie slow.
Mg

https://wypozyczone.blogspot.com/2019/12/slow-life.html

To książka dla tych, którzy rozważają ucieczkę od cywilizacji i zaszycie się w głuszy na resztę życia. Którzy przytłoczeni są tempem życia, hałasem, natłokiem informacji, bełkotem. Którzy chcą zwolnić albo w ogóle stanąć w miejscu. I zacząć zupełnie od zera.
Roy Jacobsen został za „Niewidzialnych” nominowany do...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Momentami jest świetnie, ale ogólnie powieść dość nudna. Bardziej konspekt, niż prawdziwa powieść.

Momentami jest świetnie, ale ogólnie powieść dość nudna. Bardziej konspekt, niż prawdziwa powieść.

Pokaż mimo to

Piękna, oszczędna w słowach.

Piękna, oszczędna w słowach.

Pokaż mimo to

Tomasz Radochoński www.nowalijki.com
***
Powieść Roya Jacobsena Niewidzialni otwiera, reaktywowaną po latach, Serię Dzieł Pisarzy Skandynawskich. Wydawnictwo Poznańskie nie mogło lepiej wybrać książki, która inauguruje nową odsłonę cyklu, ponieważ w mojej ocenie Niewidzialni idealnie wpisują się w popularną definicję prozy skandynawskiej. Oszczędnej na poziomie języka i konstrukcji fabuły, wieloznacznej w odniesieniu do treści. Wydawać by się mogło, że finalistka Międzynarodowej Nagrody Bookera w 2017 roku, historia rodziny Barrøy niczym specjalnie nie zaskakuje. Jacobsen bowiem sięga po znane z literatury motywy, ale buduje z nich nieoczywistą, choć wciągającą czytelnika opowieść o sile człowieczeństwa w walce z codziennością i nieokiełznaną naturą.

Na niewielkiej wyspie Barrøy w archipelagu Lofotów mieszka tylko jedna rodzina. Nestor rodu, jego córka i syn, wraz z synową i wnuczką tworzą miniaturową społeczność – ubogą, ale zaprawioną w walce o przetrwanie. Powieść Jacobsena przedstawia ich losy, opisuje żmudną codzienność i nieustającą walkę z naturą, która rzadko kiedy jest im przychylna. Członkowie rodziny są pracowici i przywiązani do wielowiekowych tradycji, która nie tylko definiuje ich tu i teraz, ale stanowi nieodłączny element ich tożsamości. Czytelnik śledzi zwyczajne życie mieszkańców, wraz z nimi pracuje i odpoczywa, martwi się o zapasy, po raz kolejny próbując zmierzyć się z otaczającym mieszkańców żywiołem. Życie na wyspie i powieść toczą się leniwie, co pozwala autorowi skupić się na szczegółach i drobiazgach, a poszczególnych członków rodziny Barrøy opisać może lekką kreską, ale niezwykle celnie.

Tylko pozornie Niewidzialni to historia, w której niewiele się dzieje i choć trudno nie zauważyć, że Jacobsen skupia się na norweskiej przyrodzie, to warto pamiętać, że bohaterami jego powieści są ludzie. Wyspa Barrøy jest w pewnym sensie metaforą świata, miniaturową jego realizacją. Nie jest też tak, że jej mieszkańcy żyją w izolacji. Trochę oczywiście tak, bo determinuje to geografia miejsca, ale i do nich od czasu do czasu docierają impulsy ze świata. Może jeszcze nie burzą starego porządku, ale z pewnością przynoszą maleńkie zalążki zmian. I choć bardzo tego nie chcą, Barrøyowie muszą być na nie gotowi.

Powieść Roya Jacobsena toczy się niespiesznie, a autor nie potrzebuje fabularnych fajerwerków, aby zachęcić czytelnika do lektury Niewidzialnych. Prosty, a nawet minimalistyczny język opowieści, chłodny klimat i oszczędność w szafowaniu emocjami sprawia, że historia rodziny Barrøy w niektórych fragmentach przypomina biblijną przypowieść. Nie mam tu na myśli aspektu religijnego, myślę raczej o uniwersalności tej historii, tak bliskiej paraboli. Niewielka przestrzeń fikcyjnej wyspy, ledwie zarysowany czas wydarzeń (wszystkie pory roku, ale bez konkretnego przedziału czasowego – choć można się pokusić o stwierdzenie, że akcja pewnie toczy się na początku XX wieku) i bohaterowie, z których każdy reprezentuje pewien wzorzec osobowy – pozwalają wysnuć takie przypuszczenie. W języku opowieści trudno nie dostrzec pewnej skrótowości (co wynika pewnie z zamierzonej prostoty przekazu) i koturnowości bliskiej antycznej tragedii. To wszystko sprawia, że Niewidzialni to jedna z tych książek, którym warto dać szansę a sobie czas, aby zagłębić się w meandrach opowieści. Nikt tak pięknie, jak Skandynawowie, nie potrafi pisać o codzienności i naturze.

Tomasz Radochoński www.nowalijki.com
***
Powieść Roya Jacobsena Niewidzialni otwiera, reaktywowaną po latach, Serię Dzieł Pisarzy Skandynawskich. Wydawnictwo Poznańskie nie mogło lepiej wybrać książki, która inauguruje nową odsłonę cyklu, ponieważ w mojej ocenie Niewidzialni idealnie wpisują się w popularną definicję prozy skandynawskiej. Oszczędnej na poziomie języka i...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Fantastyczna lektura, minimalistyczna, surowa, ale jakże prawdziwa.
Nic się w niej pozornie nie dzieje, codzienność jednej rodziny na małej wyspie: uprawa ziemi, doglądanie inwentarza, połowy ryb, ale jest tu jednocześnie, tyle życia, tyle uczuć, tyle odwagi, tyle szacunku do dzikiej natury, tyle człowieczeństwa, tyle wartościowej ciszy, że spojrzałam z dystansem na swoje życie.
To jest moja książka tego roku.

Fantastyczna lektura, minimalistyczna, surowa, ale jakże prawdziwa.
Nic się w niej pozornie nie dzieje, codzienność jednej rodziny na małej wyspie: uprawa ziemi, doglądanie inwentarza, połowy ryb, ale jest tu jednocześnie, tyle życia, tyle uczuć, tyle odwagi, tyle szacunku do dzikiej natury, tyle człowieczeństwa, tyle wartościowej ciszy, że spojrzałam z dystansem na swoje...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Przepiękna opowieść o życiu jakiego większość z nas nie zna - surowego, dyktowanego przez naturę, z szacunkiem dla przyrody. Jest to również piękny obraz relacji ludzkich tak samo surowych i oszczędnych jak codzienne życie a mimo to przepełnione miłością. Niesamowita podróż do dzikiej Norwegii. Polecam!

Przepiękna opowieść o życiu jakiego większość z nas nie zna - surowego, dyktowanego przez naturę, z szacunkiem dla przyrody. Jest to również piękny obraz relacji ludzkich tak samo surowych i oszczędnych jak codzienne życie a mimo to przepełnione miłością. Niesamowita podróż do dzikiej Norwegii. Polecam!

Pokaż mimo to

Wydawnictwo Poznańskie wróciło ze swoją serią pisarzy skandynawskich i to jest strzał w dziesiątkę. Jak Renata Mauer na olimpiadzie w Atlancie.

Niewidzialni to książka, którą koniecznie należy przeczytać, żeby nabrać dystansu do dzisiejszego świata, żeby zrozumieć, co jest w życiu ważne i co to w ogóle znaczy PRAWDZIWE życie.

W tym owczym pędzie, a którym dziś żyjemy, w zalewie informacji bzdurnych, nieważnych, nie mający dla nas kompletnie żadnego znaczenia, Jacobsen pokazuje, co niesie prawdziwą wartość. Pokazuje życie przez duże Ż. Bo czy odsłonięta pupa celebrytki albo nagrana rozmowa tego czy innego polityka naprawdę wnoszą jakąś wartość dodaną do naszego życia? Czy kolejne zdjęcia śniadania koleżanki zamieszczone na fejsnuku albo słodka minka kota wstawiona na instagram czynią nasze życie bardziej wartościowym?

(no chyba, że to zdjęcie mojego kota, wtedy owszem)

Wydawnictwo Poznańskie wróciło ze swoją serią pisarzy skandynawskich i to jest strzał w dziesiątkę. Jak Renata Mauer na olimpiadzie w Atlancie.

Niewidzialni to książka, którą koniecznie należy przeczytać, żeby nabrać dystansu do dzisiejszego świata, żeby zrozumieć, co jest w życiu ważne i co to w ogóle znaczy PRAWDZIWE życie.

W tym owczym pędzie, a którym dziś żyjemy, w...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

"Niewidziali" to bardzo surowa, oszczędna, prosta, minimalistyczna norweska proza. W jak zawsze fantastycznym tłumaczeniu Iwony Zimnickiej książka ta przenosi nas na zimną, małą wyspę, gdzie swoje skromne życie wiedzie jedna rodzina. Jedna wyspa i jedna rodzina. Opisy zwykłych codziennych czynności, praca, życie rodzinne, śmierci i narodziny - ta proza jest oszczędna w emocje, w ekscytacje, w zwroty akcji i punkty kulminacyjne. Jest równa od początku do końca, jak równe jest życie rodziny. Płynie leniwie, powoli odkrywa kolejne dni, miesiące, lata. Z pozoru nic tam się nie dzieje, ale wyjątkowy sposób opowiadania o tej zwykłej (a przecież tak niezwykłej dla nas) codzienności przenosi nas do zupełnie innego miejsca. Swoim klimatem przypomniała mi o "Kronikach portowych", które nie zrobiły jednak na mnie wielkiego wrażenia. To nie jest książka wybitna. To dobra książka, ktorą można zaspokoić swój głód minimalistycznej literatury. Powtarzam to przy każdej (dobrej) lekturze skandynawskiej: kocham literaturę skandynawską. Czy ktoś poza Norwegami potrafi w tak piękny sposób pisać o zwyczajności i codzienności? Coś czuję, że #seriadziełpisarzyskandynawskich od @wydawnictwo_poznanskie będzie moją ulubioną!

"Niewidziali" to bardzo surowa, oszczędna, prosta, minimalistyczna norweska proza. W jak zawsze fantastycznym tłumaczeniu Iwony Zimnickiej książka ta przenosi nas na zimną, małą wyspę, gdzie swoje skromne życie wiedzie jedna rodzina. Jedna wyspa i jedna rodzina. Opisy zwykłych codziennych czynności, praca, życie rodzinne, śmierci i narodziny - ta proza jest oszczędna w...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Wysepka Barrøy - nieważne, że nie znajdziemy jej na mapie - położona gdzieś u wybrzeży Norwegii, w okolicy koła podbiegunowego, to zaledwie kilometrowej długości i połowę mniejszej szerokości skalisty spłachetek lądu otoczony wianuszkiem jeszcze mniejszych szkierów. Niby nic, jedna z setek podobnych, a stanowi centrum świata, a do pewnego stopnia nawet cały świat dla Ingrid - kilkuletniej dziewczynki i jej czteroosobowej rodziny.

Śledzimy ich życie na przestrzeni kilkunastu lat w oszczędnie dawkowanych przez autora migawkach. Właściwie słowo "oszczędny" możemy w przypadku tej książki dowolnie przekształcać i odmieniać. Całe życie rodziny Barrøyów, to oszczędzanie tego, co da się wydobyć ze skąpiącej wszystkiego ziemi i nieco tylko hojniejszej wody. Ludzie zaprawieni w zmaganiu się z siłami natury są oszczędni w słowach i gestach, nie oszczędzają natomiast swoich sił.

Jacobsen niezwykle sugestywnie oddał na kartach swojej powieści zarówno małość człowieka wobec wszechpotężnej natury, jak i jego wielkość, kiedy może on stawić czoła wszystkiemu, z czym przychodzi mu się zmierzyć, a są to niebagatelne rzeczy. Tu nie ma miejsca na błędy i nieprzemyślane decyzje, gdyż cena, jaką przychodzi za nie płacić zawsze jest wygórowana. Ludzie hartowani w ten sposób mają w sobie niezwykłą siłę, zarówno na poziomie indywidualnym jak i klanowym.

Jednym z największych atutów "Niewidzialnych" są opisy przyrody północnych krain. Natura jawi się tu w całym swym majestacie a rytm następujących po sobie pór roku przynosi zdumiewający kalejdoskop zjawisk. Bohaterowie powieści zdają się nie mieć czasu na zachwycanie się pięknem krajobrazów, ale my, czytelnicy możemy sobie na to pozwolić. I chociaż autor nie kreuje tych surowych wybrzeży jako romantycznych destynacji, to zasiewa w nas mimowolnie jakiś trudny do uchwycenia zew północy. Mnie się on mocno udzielił. Być może swoim podróżnym zwyczajem, zainspirowany lekturą udam się za jakiś czas na norweskie Lofoty. Póki co dodaję "Niewidzialnych" do ulubionych książek i z utęsknieniem wyczekuję zapowiadanej kontynuacji losów Ingrid Barrøy.

Wysepka Barrøy - nieważne, że nie znajdziemy jej na mapie - położona gdzieś u wybrzeży Norwegii, w okolicy koła podbiegunowego, to zaledwie kilometrowej długości i połowę mniejszej szerokości skalisty spłachetek lądu otoczony wianuszkiem jeszcze mniejszych szkierów. Niby nic, jedna z setek podobnych, a stanowi centrum świata, a do pewnego stopnia nawet cały świat dla Ingrid...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Kocham morze, a mieszkam w kraju górzystym. Ot, mała złośliwość losu. Dlatego książka Roya Jacobsena zaspakaja tęsknotę, którą mam pod skórą. Bezmiar morza, fale, sztorm, zimna bryza, skaliste zatoczki, zapach wodorostów… Ale „Niewidzialni” to bynajmniej nie sentymentalna opowiastka o pięknie surowej, północnej krainy. To książka - hołd, złożony ludziom, którzy się nie poddawali, byli twardzi, byli wrażliwi. Dążyli do zmian, do rozwoju cywilizacyjnego, bo to po prostu oznaczało ulżenie im w codziennym trudzie. I kochali swój skalisty kawałek świata. Mnie, czytelnikowi, w wygodnym fotelu tamto surowe życie wydaje się szlachetne i piękne, podziwu godne. Ale czy my, wychowani w miastach, z lodówkami, pralkami automatycznymi, samochodami, telefonami w kieszeniach, dalibyśmy radę tak żyć? Zmagać się z Naturą? Walczyć o przetrwanie nie w przenośni, ale realnie, boleśnie, każdego dnia? Między innymi dzięki takim ludziom jak opisana przez Jacobsena rodzina Barroy nie musimy tego robić. Bo ktoś popchnął naszą cywilizację do przodu. I zrobił to z pełnym szacunkiem do Natury. Dziś chcemy wygód- nic w tym dziwnego. Ale nie chcemy nic dać w zamian. Czytałam książkę Jacobsena w zachwyceniu, jest piękna, ale wzbudziła ona moje refleksje zupełnie innej natury. Wczoraj mój termometr pokazał po południu 36 stopni. Nocami nie da się zasnąć z gorąca, siedzimy na balkonie. Sąsiad za cienką ścianką buja się w fotelu. Przeciąg wtłacza do mieszkania powietrze tak gorące jakbym otworzyła piec, żeby wyjąć z niego upieczone ciasto. W tym sensie „Niewidzialni” to idealna książka na afrykańskie upały, jakie teraz mamy. Ale też idealna do refleksji na temat tego, dokąd popychamy nasz świat. Tu i teraz.

Kocham morze, a mieszkam w kraju górzystym. Ot, mała złośliwość losu. Dlatego książka Roya Jacobsena zaspakaja tęsknotę, którą mam pod skórą. Bezmiar morza, fale, sztorm, zimna bryza, skaliste zatoczki, zapach wodorostów… Ale „Niewidzialni” to bynajmniej nie sentymentalna opowiastka o pięknie surowej, północnej krainy. To książka - hołd, złożony ludziom, którzy się nie...

więcej

mniej

Pokaż mimo to