Międzymorze. Podróże przez prawdziwą i wyobrażoną Europę Środkową

To książka o podróży po dwakroć. Po pierwsze więc w sensie geograficznym, choć już nie czysto reporterskim; nie przemierza Autor poszczególnych krain, nie przekracza granic i rzek w ich geograficznym porządku, a raczej porusza się po europejskiej szachownicy ruchem skoczka (po prostu “bywa”) i jeśli mówi o krainach czy nacjach, to po to, by wykazać ów inny porządek podróży. Dalsza część książki jest już bardziej systematyczna, gdy faktyczna podróż prowadzi przez Kraje Nadbałtyckie i w głąb Rosji. A ta druga warstwa podróżowania - wynikająca zresztą z trybu tej pierwszej - wiedzie przez poglądy, systemy wartości (czasem wspólne, ogólnoeuropejskie, czasem zaś odrębne lokalne czy prowincjonalne),wspólnoty (historyczne, narodowościowe, mentalne).
Kreśli nam Autor nowe osie europejskich porozumień i sojuszy: serbsko-rosyjsko-węgierską czy bogato-zachodnioeuropejską. Pisze o odwrocie od demokracji, o który tak łatwo - jak się okazało - na peryferiach Europy, gdzie owa demokracja jakoś trudniej się przegryzała w lokalne systemy kumotersko-mafijno-klientelistyczne. Na wieszczenie końca dziejów w fukuyamowskim duchu mogły sobie pozwolić bogate i ugruntowane demokracje wielkich europejskich potęg - tam koniec historii mógłby trwać po koniec świata, historia się domknęła.
Z rozważań (i obserwacji) Autora wynika, że losy współczesnej Europy Środkowej i Wschodniej wcale nie muszą być ostatecznie zakończone, a granice zamurowane. O ile Stany Zjednoczone przestaną być gwarantem swoistego pax americana, to wielkie zakusy na szersze wejście w ten rejon miałaby Rosja (czyż nie weszła - i to jak brutalnie - w pięć lat po publikacji książki?),a wówczas może się zdarzyć i Wielka Serbia i może nawet nowe, Wielkie Węgry anty-trianońskie. A samej Rosji wielce się marzy bycie gwarantem pokoju na Bałkanach, choć oczywiście już pokoju swoiście - po kacapsku - rozumianego i realizowanego.
Trochę wspomina o nas z tych obrzeży Europy (a o innych nawet bardziej) jako o tych, którym podoba się niemieckie auto i w ogóle poziom życia w Landach, a już nie wszystko inne, co się z tym wiąże: usystematyzowany tydzień pracy i pewien styl życia/pracy właśnie. Na Bałkanach (nie trzeba daleko szukać: w Polsce przecież też) chcieliby tego-ale-już-nie-tamtego, a bez przyjęcia tego systemu jako całości trudno o wzniesienie się do tamtego poziomu i tamtych jakości. W ogóle Pisarz bardzo uważnie przygląda się ludziom: nie przegapi żadnego ugięcia nogi czy drapania palcami stopy po gumie japonki (że o konsystencji zjadanej przez leśnego wędrowca kiełbasy nie wspomnę…). Dobre to robi wrażenie na czytelniku.
W “Międzymorzu” ukazuje nam Pisarz dość jasno, że żadnego Międzymorza nie ma, że to kolejna wyobrażona kraina, a animozje między jej rzekomymi współczłonkami tym są silniejsze, im mniejsza odległość dzieli kolejne nacje. Niedawna historia rozpadu Jugosławii najlepszym tego przykładem. Zresztą wzajemnych animozji tu pełno, aż trudno wszystkie spamiętać i po lekturze książki przytoczyć. Jedno jeszcze rzuca się w oczy - od spraw drobnych przechodzimy do poważnych: od początkowego - nieco magicznego czy baśniowego - myślenia, że tu wszędzie była proto-Serbia (-Słowiania, -Bułgaria, -Węgry) aż do znanego już a właśnie się odradzającego widma nazizmu, coraz wyraźniej krążącego znów po Europie.
Ma zmysł obserwacyjny Ziemowit Szczerek. Wspaniale wypada to Autora włóczenie się po obrzeżach państw, po wiejskich pograniczach i samych granicach przebiegających przez strumienie, łąki, polany. Jak w naszych Bieszczadach. Aż idzie zatęsknić za włóczęgą a jemu jej pozazdrościć. Aż już chciałoby się natychmiast tych Bałtów odwiedzać na tym ich końcu Europy i świata w ogóle!
I jeszcze zazdroszczę mu tej kontaktowości, tego porozumiewania się z wszystkimi mieszkańcami Międzymorza we wszelkich jego językach i gwarach. Tu się przysiąść, tam zaczepić i pogadać; upić się wódką czy ujarać blantem. A przy całej tej używkowej aurze opowieści - jakie trzeźwe obserwacje, oceny i sądy! Pal licho te dwa ostatnie, ale żeby tak wszystko poprzyuważać na tych hajach?!
Pozorny chaos opowieści doskonale opowiada o prawdziwym chaosie naszej rzeczywistości, a wrażenie stałego bycia w podróży wprawia nas w lekki niepokój i oddaje stały ruch i stałą jej zmienność. No i mówi o systematycznym kurczeniu się - odwrotnie niż w fizyczno-kosmicznej skali makro - przestrzeni, o możliwości bycia już jutro gdziekolwiek bądź w Europie.
Książka wymaga skupienia i namysłu podczas lektury (wiele wypraw do Wikipedii i nie tylko),a dobrej znajomości sytuacji i wydarzeń międzynarodowych (co najmniej w skali Europy) tak w ogóle - dla jej zrozumienia. Okładka trochę zachęca do zapoznania się z dziełem, a jego treść sprawia, że nie można się odeń oderwać!

To książka o podróży po dwakroć. Po pierwsze więc w sensie geograficznym, choć już nie czysto reporterskim; nie przemierza Autor poszczególnych krain, nie przekracza granic i rzek w ich geograficznym porządku, a raczej porusza się po europejskiej szachownicy ruchem skoczka (po prostu “bywa”) i jeśli mówi o krainach czy nacjach, to po to, by wykazać ów inny porządek podróży....

Książka godna polecenia. Zbiór subiektywnych refleksji autora z podróży przez różne państwa naszego regionu. Sporo ciekawostek, dużo osobistych przemyśleń i opinii, z którymi można się zgodzić, lub nie, ale czyta się ciekawie. Książka napisana kilka lat temu, a już jakby w innej epoce. Inwazja Rosji z 2022 r. bardzo zmieniła sytuację naszego regionu. Polecam, bo przeglądając się w zwierciadle Międzymorza można zobaczyć coś nowego o sobie samym.

Książka godna polecenia. Zbiór subiektywnych refleksji autora z podróży przez różne państwa naszego regionu. Sporo ciekawostek, dużo osobistych przemyśleń i opinii, z którymi można się zgodzić, lub nie, ale czyta się ciekawie. Książka napisana kilka lat temu, a już jakby w innej epoce. Inwazja Rosji z 2022 r. bardzo zmieniła sytuację naszego regionu. Polecam, bo...

czymże jest Europa Środkowa... no właśnie. wspaniała podróż literacka

czymże jest Europa Środkowa... no właśnie. wspaniała podróż literacka

Cudowna ksiazka ktora odkrywa piekno miejsc o ktorych nie myslimy w kategoriach estetyki jako piekne, a nawet ciekawe, a autor ukazuje je nam na bazie swoich osobistych obserwcji. Serdecznie polecam

Cudowna ksiazka ktora odkrywa piekno miejsc o ktorych nie myslimy w kategoriach estetyki jako piekne, a nawet ciekawe, a autor ukazuje je nam na bazie swoich osobistych obserwcji. Serdecznie polecam

O jakże miło kroczy się z Panem Szczerkiem przez Międzymorze, krainę tyle prawdziwą co urojoną.
Mamy rzut osobistych refleksji Pana Ziemowita na temat państw Europy Środkowej, które są okraszone dobrym poczuciem humoru. Nie "śmieszkuje" a daje wiele powodów by się uśmiechnąć.
Najbardziej ciekawią krainy gdzie było się osobiście, najbardziej kuszą te nieznane. :)
Zdecydowanie jest to książka po którą można sięgnąć kilkukrotnie. Ja zrobię to na pewno przed podróżą w nowe zakątki "Międzymorza".
Bardzo dobrze wydana, krótkie rozdziały upłynniają czytanie. Ładna, twarda okładka.

O jakże miło kroczy się z Panem Szczerkiem przez Międzymorze, krainę tyle prawdziwą co urojoną.
Mamy rzut osobistych refleksji Pana Ziemowita na temat państw Europy Środkowej, które są okraszone dobrym poczuciem humoru. Nie "śmieszkuje" a daje wiele powodów by się uśmiechnąć.
Najbardziej ciekawią krainy gdzie było się osobiście, najbardziej kuszą te nieznane. :)...

Zostanę fanką autora.

Zostanę fanką autora.

Zachwyciła mnie ta książka. Język, humor, wciągająca narracja (jak bym tam była!),ciekawe spostrzeżenia, oko do szczegółu.
Nie muszę się do końca zgadzać z wnioskami autora, żeby doceniać jego styl.
Dla mnie - coś fantastycznego.

Zachwyciła mnie ta książka. Język, humor, wciągająca narracja (jak bym tam była!),ciekawe spostrzeżenia, oko do szczegółu.
Nie muszę się do końca zgadzać z wnioskami autora, żeby doceniać jego styl.
Dla mnie - coś fantastycznego.

Lubię pióro Ziemowita. I w tym przypadku nie zawiodłem się. Celne spostrzeżenia pokazujące, że autor naprawdę ma sporą wiedzę o naszej części Europy. Praktycznie przy każdym narodzie udało mu się uchwycić ten ulotny feeling, przynależny tylko do danej nacji. Lektura poszerzająca horyzonty.

Lubię pióro Ziemowita. I w tym przypadku nie zawiodłem się. Celne spostrzeżenia pokazujące, że autor naprawdę ma sporą wiedzę o naszej części Europy. Praktycznie przy każdym narodzie udało mu się uchwycić ten ulotny feeling, przynależny tylko do danej nacji. Lektura poszerzająca horyzonty.

Przytoczę jeden fragment książki, bo moim zdaniem najlepiej opisuje polską mentalność

,, Patrzyłem na tę niemiecką idyllę, na tych ludzi, z których każdy pielęgnował własny styl życia, ubioru, zachowania- i niby nie było się czego czepić, ale jakoś śmiać mi się chciało. I się śmiałem, świadom swego barbarzyństwa. Śmiałem się, mając pełną świadomość, że ten mój śmiech jest cegiełką dołożoną do wielkiej, trollerskiej machiny oblężniczej ,jaką do racjonalnego i pragmatycznego Zachodu przystawia Rosja.
Ja jednak nie byłem do końca częścią Zachodu.To znaczy trochę byłem, ale moja peryferyjność, moje położenie pomiędzy skazywało mnie na ten trollerski rechot. A moja peryferyjna zachodniość na wyrzuty sumienia z tego powodu,,

Dlatego właśnie nigdy nie będziemy częścią cywilizowanej Europy...niestety

Przytoczę jeden fragment książki, bo moim zdaniem najlepiej opisuje polską mentalność

,, Patrzyłem na tę niemiecką idyllę, na tych ludzi, z których każdy pielęgnował własny styl życia, ubioru, zachowania- i niby nie było się czego czepić, ale jakoś śmiać mi się chciało. I się śmiałem, świadom swego barbarzyństwa. Śmiałem się, mając pełną świadomość, że ten mój śmiech jest...

O wiele bardziej Ziemowit sprawdza się w ramach poważnego reportażu. Warto poznać historię tak bliskich, a z drugiej strony tak nieznanych nam sąsiadów

O wiele bardziej Ziemowit sprawdza się w ramach poważnego reportażu. Warto poznać historię tak bliskich, a z drugiej strony tak nieznanych nam sąsiadów