Powieść Krystyny Wieczorek pt. „Młyn na Stawkach" i tom l „Nad Czarną" jest kroniką dziejów przodków Autorki na przełomie XIX i XX wieku. Utwór posiada wiele cech epopei. Ukazuje bowiem przekrój społeczeństwa w tle przełomowych wydarzeń dziejowych. Na przykładzie jednej rodziny dużo dowiadujemy się o trudnym życiu na wsi pod zaborem rosyjskim, o ciemnocie i biedzie oraz bohaterstwie narodu polskiego w walce o niepodległość.
Powieść oparta jest na faktach i jest swoistym dokumentem historycznym. Wiele bowiem faktów znajduje potwierdzenie w dokumentacji źródłowej, zachowanej w archiwum i okolicznych parafiach. Krystyna Wieczorek w swej powieści misternie wykorzystała autentyczne informacje przekazywane pokoleniowo, które przetrwały w pamięci nie tylko samej Autorki, ale i innych, żyjących jeszcze potomków. Kompozycja powieści ubrana w beletrystyczna formę przekazu stawia powieść w rzędzie tych, które czyta się jednym tchem. W ślad za Autorką śledzimy losy bohaterów, odnosząc wrażenie jakbyśmy obserwowali ich z boku. Główna bohaterka Maria jest uosobieniem kobiety silnej i mądrej, jest też symbolem wielkiej patriotki, która z narażeniem życia włącza się czynnie w nurt walki narodowowyzwoleńczej. Maria swą osobowością już od pierwszych stron urzeka czytelników i zdobywa ich sympatię. Martwimy się wraz z nią, cieszymy i akceptujemy jej miłość, która czyni powieść nie tylko romantyczną, ale i refleksyjną, bowiem za sprawą Marii uświadamiamy sobie, że pragnienie miłości, wolności i godnego życia jest uczuciem ponadczasowym, na stałe wpisanym w psychikę ludzką.
Realistyczne, wiernie odtworzone sceny z życia różnych warstw społecznych ówczesnej wsi, obrzędy, pieśni, przepisy kulinarne i zielarskie, stanowią cenny materiał przekaźnikowy, który dzięki Autorce przetrwa.
Na szczególną uwagę zasługują niezwykle piękne opisy przyrody, które dodają powieści swoistego uroku i obnażają wrażliwość Autorki na piękno natury, czego przykładem niechaj będzie niezwykle poetyckie porównanie świata „do pokoiku. Nad którym rozpościera się sufit, usłany gwiazdami"...
Krystyna Wieczorek dzięki znakomitej znajomości warsztatu pisarskiego, stworzyła powieść nastrojową, pełną optymizmu, a za sprawą doskonałej narracji wprowadza Czytelników w świat, który choć już dawno nie istnieje, w szczegółach ożywa w naszej wyobraźni. W powieści nie brakuje też wątków dobrego humoru, co powoduje, że niejednokrotnie śmiejemy się do łez.
Lektura zatem obydwu tomów była dla mnie intelektualną ucztą. Gratuluję Autorce i wraz z innymi oczekuję dalszych, równie udanych tomów. Popieram powielającą się ocenę, że „Młyn na Stawkach” i tom l „Nad Czarną" jest kuszącym materiałem na scenariusz filmowy. Życzę więc Autorce, aby doczekała się ekranizacji, swego niewątpliwie wartościowego dzieła i wprowadzenia go do lektury szkolnej, bowiem powtarzające się w mediach porównania Autorki do „Reymonta w spódnicy”, uważam za niezwykle trafne.
Jolanta Horodecka- Wieczorek
autorka literatury fantastycznej
i bajek dla dzieci