Niniejsza monografia jest pierwszą w Polsce próbą przedstawienia głównych założeń oraz kierunków polityki zagranicznej monarchii kastylijsko-aragońskiej na przełomie XV i XVI wieku. Autor w swojej pracy odchodzi od dominującego w historiografii zwyczaju analizowania monarchii Królów Katolickich z perspektywy kastylijskiej, która w jego opinii zaciemnia rzeczywiste cele hiszpańskiej polityki zagranicznej analizowanego okresu. Jego zdaniem, tym, który położył fundamenty pod przyszłe imperium Karola I i Filipa II, był Ferdynand Katolicki. To dzięki stworzonej przez niego nowożytnej dyplomacji i systemowi sojuszy, jego wnuk i prawnuk zbudowali pierwsze nowożytne imperium o charakterze globalnym. Autor polemizuje z rozpowszechnionym sposobem interpretowania hiszpańskiej polityki zagranicznej, zwłaszcza w basenie Morza Śródziemnego, w kategoriach ideologicznej i religijnej wojny z islamem. Uznaje, że dla zrozumienia koncepcji polityki zagranicznej Ferdynanda Katolickiego ważniejsza jest tradycja aragońska, która określiła główne motywy i cele jego działań politycznych. Wśród czynników, które determinowały politykę zagraniczną Ferdynanda Katolickiego autor wyróżnia uwarunkowania historyczne i geopolityczne. Dostarczają one argumentów za tezą o strategicznym i handlowym uzasadnieniu większości przedsięwzięć realizowanych w ramach ferdynandzkiej koncepcji polityki zagranicznej.

W moim przekonaniu praca Filipa Kubiaczyka mieści się w grupie najlepszych monografii historycznych, jakie ukazały się w ostatnim czasie, a z uwagi na bogactwo wykorzystanych źródeł i opracowań hiszpańskojęzycznych uznać ją należy za wyjątkową.

(Z recenzji wydawniczej dr. hab. Stanisława Roszaka prof. UMK (Toruń)

SPIS TREŚCI

Wykaz używanych skrótów

Wstęp

Rozdział pierwszy. Nowożytna polityka na Półwyspie Iberyjskim

albo prefiguracja Machiavellego

1. „Nowy książę”: Ferdynand Katolicki i katechizm nowożytnej

polityki

2. W kierunku Kastylii: heroiczne dzieciństwo i polityczny spadek

3. Monarchia kastylijsko-aragońska czy Hiszpania?

4. Geopolityka i historia: aragoński model polityki zagranicznej

Rozdział drugi. Morze Śródziemne czy Atlantyk? Historyczne dziedzictwo

i nowe horyzonty

1. Siła tradycji: u źródeł polityki włoskiej Ferdynanda Katolickiego

2. Ukryta strategia? Ferdynand Katolicki wobec Afryki

śródziemnomorskiej

3. Afryka atlantycka i spory z Portugalią o zasięg ekspansji zamorskiej

4. Krzysztof Kolumb i polityka amerykańska Ferdynanda Katolickiego

Rozdział trzeci. Rywalizacja z monarchią Walezjuszy: w poszukiwaniu

pokoju i równowagi europejskiej

1. Hiszpania i Francja w zwierciadle włoskim

2. Pod znakiem Blois: dyplomatyczne gry z Filipem Pięknym

3. W przymierzu z papieżem o status quo w Italii i w Europie

4. Kontynuacja czy zmiana? Polityczne implikacje testamentu

Ferdynanda Katolickiego

Zakończenie

Bibliografia

Indeks nazwisk

Indeks geograficzny