Fizyka kwantowa dla poetów – tak brzmi dosłowne tłumaczenie oryginalnego tytułu taj pozycji. Myślę, że nie jest to przypadkowy tytuł nadawany przez redakcję, lecz intencja autorów – przybliżyć i zaciekawić fizyką kwantową wszelkiej maści humanistów. Co to oznacza: cytaty z wierszy i przydługawy kwiecisty język. Np. jeśli światło przechodzi przez szkło, to tylko sklepowej witryny sklepu Victoria’s Secret (za każdym razem, chyba bez wyjątku pada nazwa tego przybytku w kontekście integracji światła i szkła),oczywiście elektrony łączą się w parki, czy się zakochują i gdzieś chyba nawet wskoczyły pod kołderkę 😉
Co mi utrudniało czytanie:
- styl – nie przepadam za zbytnią infantylizacją tekstów popularnonaukowych. Co ciekawe pierwszych 180 stron jest znacznie bardziej kwiecistych niż następne 200.
- bardziej szczegółowe kwestie są w przypisach na końcu. Jeśli przypisy rozszerzają tekst, to ja wole je mieć na tej samej stronie.
- tłumaczenie zagadnień podstawowych, jak notacja wykładnicza rzędów wielkości czy układ okresowy pierwiastków (na 20 stronach). To może wynikać z innego programu edukacji w USA i Polsce, ale wydawało mi się naprawdę zbędą powtórką i wypełniaczem.
Na plus:
- ciekawe podejście chronologiczne z lekkim rysem biograficznym (100 str. – prehistoria; 80 str. – odkrycie; 200 str. – konsekwencje odkrycia).
- kompletność tekstu – wszystkie główne idee,
- brak spekulacji pseudonaukowych – to jest naprawdę ważna sprawa,
- lekki styl (co wiązało się z wadami powyżej wymienionymi).
Dla mnie to była pierwsza w całości przeczytana książka na temat fizyki kwantowej. Poukładałem sobie idee, które gdzieś tam wcześniej podłapałem z „pop kultury” (koty Schrödingera, funkcja falowa prawdopodobieństwa, itp.). Na gorąco, myślę, że warto było!
Jako ciekawostkę dodam: na wstępie jest wymieniona lista 13 bohaterów fundamentalnych dla odkrycia. W tym jedyna kobieta, nasza rodaczka, Maria Skłodowska-Curie. W tekście niestety już się nie pojawia…

Fizyka kwantowa dla poetów – tak brzmi dosłowne tłumaczenie oryginalnego tytułu taj pozycji. Myślę, że nie jest to przypadkowy tytuł nadawany przez redakcję, lecz intencja autorów – przybliżyć i zaciekawić fizyką kwantową wszelkiej maści humanistów. Co to oznacza: cytaty z wierszy i przydługawy kwiecisty język. Np. jeśli światło przechodzi przez szkło, to tylko sklepowej...

Najbardziej fenomenalna książka o głębi fizyki kwantowej, jaką w życiu przeczytałem

Najbardziej fenomenalna książka o głębi fizyki kwantowej, jaką w życiu przeczytałem

Przeczytałem całą do końca. Nie żałuję. Ale zdecydowanie jest słabsza niż rewelacyjna książka Ledermana "Boska cząstka".

Tu fajny rozdział o komputerach kwantowych, o spinie. Ale też nie rozumiałem niektórych fragmentów na przykład równania Schrodingera.

No i jeszcze jest taka maniera tutaj: "Zakaz Pauliego nie pozwala istnieć dwóm elektronom w tym samym stanie na powłoce elektronowej". Nie cierpię takiego gadania. Zakaz Pauliego to pewien opis rzeczywistości, to nie z tego opisu wynika fakt, ze dwa elektrony nie mogą istnieć w tym samym stanie. Zakaz Pauliego tylko to opisuje. A przyczyną tej niemożliwości jest coś zupełnie innego. No ale właśnie nie wiadomo co, a tak jest to napisane, jakby to Pauli wymyślił sobie taki akurat zakaz i wszystkie elektrony we Wszechświecie go posłuchały.

Niestety z tym zakazem Pauliego, to tylko taki przykład, bo zbyt wiele faktów wyjaśnianych jest na podobieństwo tego rozumowania: teoria tego zakazuje i dlatego takie fakty nie istnieją.

Z drugiej strony jest to inspirujące - fizycy nie umieją wyjaśnić nadal sporej ilości spraw. Na przykład: "Elektron musi mieć spin, inaczej przestałby być elektronem". Fajnie, ale co sprawia, że elektron ma spin? Dlaczgeo ten spin się nie wyczerpuje? Dlaczego elektron nie może mie zerowej energii. Ja wiem, że to może nie najmądrzejsze pytania, ale odpowiedzi na te pytania są już naprawdę niemądre: "elektron nie może mieć zerowej energii, bo przestałby istnieć". To nie jest odpowiedź przecież.

Generalnie jednak polecam.

Przeczytałem całą do końca. Nie żałuję. Ale zdecydowanie jest słabsza niż rewelacyjna książka Ledermana "Boska cząstka".

Tu fajny rozdział o komputerach kwantowych, o spinie. Ale też nie rozumiałem niektórych fragmentów na przykład równania Schrodingera.

No i jeszcze jest taka maniera tutaj: "Zakaz Pauliego nie pozwala istnieć dwóm elektronom w tym samym stanie na...

Mechanika kwantowa jest najdokładniejszą ilościową koncepcją opisu świata. Najnowsze pomiary momentu magnetycznego elektronu są zbieżne z przewidywaniami teoretycznymi do pierwszych 13-tu cyfr znaczących (*). To tak, jakby mierzyć odległość do Księżyca z dokładnością do milimetra. Trudno więc zakładać, że jest niepoprawna. Jednak po niemal stu latach od jej sformułowania, wciąż zmagamy się z pojęciowymi podstawami, czyli interpretacją jej niejednoznacznych relacji z rzeczywistością. Ona uwiera, niepokoi, zdumiewa, przeczy wielu racjonalnym obserwacjom dostępnym na co dzień. Trzeba kunsztu pedagogicznego i wyczucia magii słowa, by prosto opowiedzieć o tym zdumiewającym świecie, gdzie elementarne cegiełki budujące świat mogą nie istnieć w codziennym rozumieniu tego słowa, mogą być w wielu miejscach jednocześnie, mogą 'wiedzieć' jak się zachować. Na szczęście jest Leon Lederman, który potrafi przekazać własną pasję każdemu, zmierzając w opisach zawiłych problemów wprost do sedna. Czytelnik czuje się z nim bezpiecznie, nawet gdy dawno już dawno zapomniał większość szkolnej wiedzy.

Tym razem Noblista, wraz z Christopherem Hillem, ofiarowuje czytelnikom wspaniałą opowieść o fizyce świata atomowego w książce "Zrozumieć niepojęte. Fizyka kwantowa a rzeczywistość". Publikacja ma precyzyjnie prowadzoną narrację. Każdy podany fakt ma swoje uzasadnienie. Poglądowe rysunki, przypisy i skorowidz rzeczowy - to integralne części założonego planu dydaktycznego. Są podsumowania, w których autorzy zwracają uwagę na to, co faktycznie najważniejsze. Nic nie jest przypadkowe w układzie treści (poza upiornymi cechami samego świata kwantowego, który nie jest deterministyczny). Przykłady są jednoznaczne i dobrane tak, by wydobyć istotę zagadnienia. Częste żartobliwe wstawki czy drobne wtrącenia o obyczajowości naukowców są didaskaliami, które dają oddech czytelnikowi.

Znam sporo literackich podejść do prezentacji niepojętego świata mechaniki kwantowej. Jednak to, co dostajemy w pierwszych rozdziałach opiniowanej książki, to autentyczna rzadkość. Opis falowo-korpuskularnych właściwości fotonów i elektronów u Hilla i Ledermana to niemal wzorzec poglądowości. Każda warta wypunktowania właściwość kwantowa, która tak martwiła Einsteina, stanowi przedmiot wspaniałej analizy. Autorzy, jak po sznurku, zmierzają do konkluzji, że tak właśnie jest i inaczej być nie może. Zrozumienie procesów mikroskali wymaga ogromnej otwartości na sprzeczności z popularnym racjonalizmem świata naszych ludzkich rozmiarów. Fizycy pokazują, że cząstki elementarne, to byty zdolne do zachowań, które nie śniły się twórcom fantastyki (str. 11):

"Jednak ani jeden odcinek serialu 'Star Trek' i -o ile nam wiadomo - ani jeden film z jakiejkolwiek innej fantasyczno-naukowej sagi nie opowiada o tak dziwnych badaniach Wszechświata, jakie naprawdę prowadzono w latach 1900-1930 na planecie Ziemia."

"Zrozumieć niepojęte" to lektura, którą polecam każdemu, choć z zastrzeżeniem. Jej druga połowa wymaga większego skupienia i być może kilkukrotnego czytania pewnych fragmentów. Trochę szkoda, że współczesne rozważania, choć pokazują konsekwencje ustaleń badawczych epoki Heisenberga i Schrödingera, są tu ogólnikowe i sprowadzają się do migawek. Analiza zasady działania półprzewodników, konsekwencje paradoksu EPR i nierówności Bella, czy najnowsze rozwinięcia mechaniki kwantowej w teorie strun, to już partie, które można przyswoić bardziej 'na wiarę', zaledwie odnotowując podane pojęcia (ale czy ostatecznie nie jest tak, że sporo faktów ze świata medycyny, ekonomii czy psychologii przyjmujemy w podobny sposób?).

Na koniec jeden cytat, który jaskrawo oddaje emocje, często pomijane przez badaczy w codziennej pracy nad szczegółami współczesnej fizyki, nieuchronnie wiszące nad każdą ich czynnością, jako nieredukowalny fenomen poznawczy (str. 350):

"Dla osoby, której stosunek do fizyki wyraża głęboka i trwała wiara w zgodność z naturą, tak jak pojmował filozofię tej nauki Einstein, rzeczywistość kwantowa jest równoważna intelektualnej katastrofie. Fizykom znakomicie udało się rozszyfrować działanie teorii kwantowej, ale jeśli chodzi o próby zrozumienia, dlaczego działa w taki sposób, zostali sprowadzeni ledwie do roli protokolanta lub robotnika na linii montażowej."

"Zrozumieć niepojęte" uczy, bawi, zaskakuje, zachęca do stawiania pytań i poszukiwania odpowiedzi.

BARDZO DOBRE - 8.5/10

=======

(*) Gabrielse, G., Fayer, S. E., Myers, T. G., & Fan, X. (2019). Towards an improved test of the standard model's most precise prediction. Atoms, 7(2),[45]

Mechanika kwantowa jest najdokładniejszą ilościową koncepcją opisu świata. Najnowsze pomiary momentu magnetycznego elektronu są zbieżne z przewidywaniami teoretycznymi do pierwszych 13-tu cyfr znaczących (*). To tak, jakby mierzyć odległość do Księżyca z dokładnością do milimetra. Trudno więc zakładać, że jest niepoprawna. Jednak po niemal stu latach od jej sformułowania,...

Przeczytane po raz drugi. I pewnie nie ostatni. Rewelacyjna pozycja, mnóstwo wiedzy przekazanej w sposób prosty i dowcipny. Szczerze polecam!

PS. nadal nie do końca rozumiem tę całą fizykę kwantową, ale ją kocham;-)

Przeczytane po raz drugi. I pewnie nie ostatni. Rewelacyjna pozycja, mnóstwo wiedzy przekazanej w sposób prosty i dowcipny. Szczerze polecam!

PS. nadal nie do końca rozumiem tę całą fizykę kwantową, ale ją kocham;-)

Wszystko omówione bardzo obrazowo, w czytelny sposób. Rzeczywiście udało się przedstawić pewne teorie bez matematyki, a jednak nie z pozycji "pisania dla idiotów". Lektura łatwa i przyjemna w odbiorze, treściwa, ale nie męcząco naukowa.

Wszystko omówione bardzo obrazowo, w czytelny sposób. Rzeczywiście udało się przedstawić pewne teorie bez matematyki, a jednak nie z pozycji "pisania dla idiotów". Lektura łatwa i przyjemna w odbiorze, treściwa, ale nie męcząco naukowa.

Dobra pozycja do ogólnego zrozumienia tematu. Zawiera przegląd przez fizykę współczesną, dodatkowo nieco inne spojrzenie na wiązania chemiczne.

Dobra pozycja do ogólnego zrozumienia tematu. Zawiera przegląd przez fizykę współczesną, dodatkowo nieco inne spojrzenie na wiązania chemiczne.

Bardzo ciekawa pozycja, rozjaśnia w głowie.

Bardzo ciekawa pozycja, rozjaśnia w głowie.

Książka też dla nie-fizyków. Bardzo przystępna i ciekawa.

Książka też dla nie-fizyków. Bardzo przystępna i ciekawa.

Im dalej w las, tym więcej drzew...
Życzyłbym sobie jednak, aby język nauczania fizyki był choć w części zbliżony do tego prezentowanego w książce. Być może mielibyśmy więcej noblistów, albo przynajmniej większe PKB.

Im dalej w las, tym więcej drzew...
Życzyłbym sobie jednak, aby język nauczania fizyki był choć w części zbliżony do tego prezentowanego w książce. Być może mielibyśmy więcej noblistów, albo przynajmniej większe PKB.