Książka traktuje o powstałym w Rzymie fideikomisie uniwersalnym - instytucji prawnej, która zwiększyła swobodę spadkodawców w decydowaniu o losach ich majątku na wypadek śmierci. Badania nad tym, jak fideikomis uniwersalny kształtował się jako instytucja prawna oraz do realizacji jakich celów mógł posłużyć, pozwalają bliżej przyjrzeć się prawu spadkowemu, które było przecież motorem rozwoju rzymskiego prawa prywatnego. Praca skupia się na mechanizmach rozwoju prawa, bo historia fideikomisów pokazuje, że gdy istniejące regulacje są skostniałe i nie przystają do potrzeb obrotu, praktyka inspirowana społecznymi i ekonomicznymi wymogami dąży do wprowadzenia drogą faktów dokonanych nowych rozwiązań. Jeśli tylko dają się one pogodzić z obowiązującymi regulacjami, stają się integralną częścią porządku prawnego. Nie pozostają oczywiście bez wpływu na całość regulacji danej dziedziny prawa: jak fideikomis, który powstał z szacunku dla woli spadkodawcy i bez wątpienia uczynił rzymskie prawo spadkowe bardziej elastycznym.