Droga powrotna

Pomimo że to cały czas bardzo dobra książka, nie będzie w moim Topie książek Remarquea.

Pomimo że to cały czas bardzo dobra książka, nie będzie w moim Topie książek Remarquea.

Pokaż mimo to

Wakacyjny urlop biblioteczny zmusza mnie do poszukania czegoś na domowych półkach. Znajduję czytane 100 lat temu "Na zachodzie bez zmian" i "Drogę powrotną". I znowu się zaczytuję, i wzruszam, i staram się zrozumieć, choć jak tu rozumieć, skoro samemu się nie przeżyło. Książki, z których płynie sama szczerość, prawda. straszliwe doświadczenie i smutna refleksja, po co to wszystko? W czyim interesie? Bo przecież nie w interesie zwykłego, anonimowego piechura, czy artylerzysty.

Wakacyjny urlop biblioteczny zmusza mnie do poszukania czegoś na domowych półkach. Znajduję czytane 100 lat temu "Na zachodzie bez zmian" i "Drogę powrotną". I znowu się zaczytuję, i wzruszam, i staram się zrozumieć, choć jak tu rozumieć, skoro samemu się nie przeżyło. Książki, z których płynie sama szczerość, prawda. straszliwe doświadczenie i smutna refleksja, po co to...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

„Droga powrotna” to kontynuacja najbardziej znanej powieści Remarqu'a pt.: „Na zachodzie bez zmian” i przedstawia powrót niemieckich żołnierzy do życia cywilnego po zakończeniu Pierwszej Wojny Światowej. Zanim powieść została wydana w formie książki w roku 1931, ukazała się między grudniem 1930 i styczniem 1931 roku w czasopiśmie „Vossische Zeitung”. Ze względu na dość pesymistyczną, była krytycznie oceniana. Obie książki zostały w maju 1933 publicznie spalone przez narodowych socjalistów.

Głównym bohaterem książki jest młody żołnierz Ernst Birkenholz, który wraca z frontu zachodniego do domu wraz ze swoimi towarzyszami broni. W czasie ich powrotu do ojczyzny wybucha w Niemczech rewolucja. Niestety, z zachwytu, który towarzyszył im przed laty podczas wysyłania ich do walki o ojczyznę nic nie zostało. Niewiele również zostaje z nadziei jakie społeczeństwo pokładało w rewolucji, która zostaje przysłonięta ogólnym rozczarowaniem. Młodzi żołnierze z każdym dniem przekonują się, że coraz mniej pasują do nowej rzeczywistości. Po tych wszystkich okrucieństwach jakich doświadczyli na froncie, nie mogą się w niej odnaleźć. Brakuje im zrozumienia otoczenia (również najbliższej rodziny), brakuje ładu i porządku, zasad, brakuje celu w tym nowym życiu. W miarę stabilnie czują się tylko w swoim towarzystwie, lecz czy sporadyczna bliskość kolegów, z którymi walczyli ramie w ramie uchroni te słabsze – mniej odporne jednostki przed ostatecznym rozwiązaniem wszystkich problemów – w ten najprostszy i najtragiczniejszy sposób?

„Droga powrotna” to powieść autobiograficzna przez co jest bardzo autentyczna, zajmująca i bardzo przejmująca. Dramat młodych chłopców z tzw. „straconego pokolenia” wracających po wielu latach wojny do ojczyzny jest przedstawiony niezwykle realistycznie i sugestywnie. Przez to wszystko czytelnik bardzo dobrze rozumie uczucia i rozterki jakie targały bohaterami książki i bez problemu może wczuć się w ich położenie. Nie wyobrażam sobie, by jakiś inny autor mógł przedstawić tę tematykę lepiej niż Erich Maria Remarque. Kolejny raz przedstawiona została w pięknym stylu po mistrzowsku trudna i niewygodna tematyka – niby bardzo prosto i przystępnie, ale też wyjątkowo i po prostu pięknie. Klasyka, którą po prostu trzeba poznać.

„Droga powrotna” to kontynuacja najbardziej znanej powieści Remarqu'a pt.: „Na zachodzie bez zmian” i przedstawia powrót niemieckich żołnierzy do życia cywilnego po zakończeniu Pierwszej Wojny Światowej. Zanim powieść została wydana w formie książki w roku 1931, ukazała się między grudniem 1930 i styczniem 1931 roku w czasopiśmie „Vossische Zeitung”. Ze względu na dość...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Jeśli ktoś chce poczuć powojenna rzeczywistość w Republice Weimarskiej, to ta książka jest ku temu świetna.

Jeśli ktoś chce poczuć powojenna rzeczywistość w Republice Weimarskiej, to ta książka jest ku temu świetna.

Pokaż mimo to

Chronologicznie umiejscowiona pomiędzy "Na Zachodzie bez zmian" a "Czarnym Obeliskiem" nieco zapomniana pozycja tego autora. O tym, że z wojennego frontu nigdy tak naprawdę się wraca. Bardzo uniwersalna antywojenna powieść od mistrza prozy.

Chronologicznie umiejscowiona pomiędzy "Na Zachodzie bez zmian" a "Czarnym Obeliskiem" nieco zapomniana pozycja tego autora. O tym, że z wojennego frontu nigdy tak naprawdę się wraca. Bardzo uniwersalna antywojenna powieść od mistrza prozy.

Pokaż mimo to

Po przeczytaniu kilku książek Remarque’a wydaje mi się, że dobrze wiem, czego mogę się spodziewać po kolejnym tytule. Przede wszystkim atmosfery niepewności i zachwiania wiary w przyjęte wartości wywołane wielką wojną bez dającego nadzieję przełomu. Nie jest to z mojej strony zarzut, bo doceniam wytrwałość przenikliwego i szczegółowego opisu stanu zarówno europejskiego społeczeństwa jak i pojedynczych osób wywołanego wydarzeniami wcześniej niespotykanymi z kilku perspektyw.
Jak na tle innych znanych mi powieści (ponoć jest to kontynuacja ,,NZBZ”, której akurat nie znam) wypada ta? Pierwsze wrażenie to rozczarowanie jej ,,rozwodnieniem” i fragmentami pozorującymi głębszą treść. Prowadzona jest w pierwszej osobie i rzeczywiście język oraz logika przemyśleń sprawia, że naturalnie wszedłem w duszę kilkunastolatka wyrwanego siłą ze szkoły. Po powrocie do domu młodzi żołnierze nie potrafią porozumieć się z rodziną, dla której wojna oznaczała przede wszystkim kartki żywnościowe i rozstanie z bliskimi. Szczególnie wiele o charakterze niemieckiego społeczeństwa mówi chyba najlepszy fragment, gdy żołnierze wracają do szkoły, gdzie oczekują na nich starannie uporządkowane zeszyty. Jednak stanowczo za dużo tu pseudofilozofowania i poetyckich refleksji dwudziestolatka, które nie układają się dla mnie w konkretną myśl. W przypadku Remarque’a nie zdarzało się to wcześniej zbyt często.
Kolejne moje wrażenie to niesamowicie monochromatyczny pesymizm. Nie jest to pesymizm efekciarski, bazujący na wyliczaniu coraz to bardziej tragicznych wyrażeń, ale taki codzienny i nieprzerwany, jak szare chmury, z których nie spada grad, ale nie widać szans na ich odejście. Moim wrażeniem jest próba oddania stanu ducha pozornie opisując realną społeczność, ale wiele oddając także przez stan psychiczny bohatera.
Z pewnością jest to trudna lektura, wymaga dużego skupienia poświęconego na interpretację niejasnych myśli. Jednak autor sporo przesadził i sądzę, że ambitniejszą drogą byłoby stworzenie jakiegoś promyku nadziei, ostrożnego optymizmu. Dlatego daje ocenę opisaną jako dobra.

Po przeczytaniu kilku książek Remarque’a wydaje mi się, że dobrze wiem, czego mogę się spodziewać po kolejnym tytule. Przede wszystkim atmosfery niepewności i zachwiania wiary w przyjęte wartości wywołane wielką wojną bez dającego nadzieję przełomu. Nie jest to z mojej strony zarzut, bo doceniam wytrwałość przenikliwego i szczegółowego opisu stanu zarówno europejskiego...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

"Mówiono nam "ojczyzna", a miano na myśli plany okupacyjne chciwego przemysłu- mówiono nam "honor", a miano na myśli kłótnie i ambicje polityczne garstki żądnych władzy(...)- mówiono nam "naród", a miano na myśli pęd do działalności bezczynnych generałów!(...) W słowo "patriotyzm" wcisnęli swoje oklepane brednie, swoją żądzę sławy, swoją wolę władzy, swoją zakłamaną romantykę, swoją głupotę, swoją chciwość a potem je nam przedstawili jako świetlisty ideał! A my wierzyliśmy, że to fanfara na cześć nowego, silnego życia! Czyżbyś tego nie rozumiał? Toczyliśmy wojnę przeciwko samym sobie, nie wiedząc o tym!"

Ernst razem ze swoimi przyjaciółmi otrzymuje coraz więcej informacji o tym, że wojna zbliża się ku końcowi. Młodzi chłopcy, którzy wchodzili do okopów mają z nich wrócić do normalnego trybu życia, i kontynuować to, co robili będąc beztroskimi dziećmi. Bardzo proste to wszystko dla wszystkich obywateli rzeszy, poza tymi, których cała sprawa dotyczy.. Mężczyźni już, nie przywykli do ciszy, dostają pierwszy raz obuchem w głowę gdy na froncie ta wreszcie nastaje. Mogą wracać do domu. Jak jednak? Jak mają to zrobić, kiedy bezpowrotnie stracili całe grupy swoich najwierniejszych kamratów z pola walki? Jak zacząć nowe życie, kiedy zostało się pustą skorupą zdolną tylko do zabijania i dbania o brata z okopu? Erich Maria Remarque przybliża nam to opisując losy chłopców ze szkolnej ławy, którzy przeżyli nawałnicę śmierci, i robi to wręcz plastycznie i namacalnie.
Na początku myślałem, że będzie to obraz PTSD z widoku pierwszej i trzeciej osoby. Nie pomyliłem się znacząco, ale przede wszystkim to dzieło opisujące codzienność w powojennych niemczech, gdzie nacjonalistyczne i anarchistyczne nastroje trwają w najlepsze, ludność głoduje a żołnierzy walczących za swój naród traktuje się jak armię amerykańską po powrocie z Wietnamu- albo gorzej.. Ernst i jego przyjaciele, którzy już nie pasują do tego świata ale bardzo chcą znowu odnaleźć w nim sens, prowadzą tułacze i pseudo poprawne życie w imię lepszego jutra. Bary, burdele, tułaczki w poszukiwaniu jedzenia, okazji, zmarnowania czasu razem- gdyż samotność wrzuca ich znowu w wir walki okopowej i wszechobecnej śmierci. Każdy z nich inaczej radzi sobie z ciężarem, jaki nosi po opuszczeniu okopów, i każda historia jest unikatowa i równie mi się podobała.
Remarque ma niesamowitą zdolność opisywania uczuć i pięknego określania pozycji relacji między ludźmi w świecie, ich życiu i sytuacji w jakiej się znajdują. Bardzo prosty język, bogaty w przekleństwa, jest jednocześnie bardzo delikatny i obchodzi się z czytelnikiem raz ciepło jak z jajkiem, a raz brutalnie, aż chce się odłożyć książkę na chwilę i zastanowić się chwilę nad tym, do czego doprowadza to wszystko.

“Czas niczym szeroka przepaść stoi pomiędzy, nie mogę zawrócić, nie ma już nic, muszę iść do przodu, maszerować, dokądkolwiek, bo nie mam jeszcze celu.”

Remarque napisał jeszcze parę ładnych książek, i na pewno przeczytam takie jak “Łuk Triumfalny” czy “Trzej towarzysze”. Pacyfistyczne przesłanie dzieła E.M.R. skutkowało spaleniem wszystkich jego książek i oskarżeniem go o branie biernego udziału w wielkiej wojnie, a Roland Freisler wykonując wyrok przez ścięcie gilotyną na siostrze naszego pisarza w 43’ miał jej powiedzieć “Niestety, twój brat zdołał nam uciec, ty jednakże nie uciekniesz”. Nienawiść do wojny czuć na każdej stronie tej książki, ale i my, jako czytelnicy czytając między wierszami widzimy, że wojna to jedynie spustoszenie, przemianowanie, wynomenklaturowanie podstawowych pojęć jakie kierują naszym życiem. Śmierć, śmierć w rowie historii i śmierć empatii, bez której trudno nazwać nas ludźmi.

"Mówiono nam "ojczyzna", a miano na myśli plany okupacyjne chciwego przemysłu- mówiono nam "honor", a miano na myśli kłótnie i ambicje polityczne garstki żądnych władzy(...)- mówiono nam "naród", a miano na myśli pęd do działalności bezczynnych generałów!(...) W słowo "patriotyzm" wcisnęli swoje oklepane brednie, swoją żądzę sławy, swoją wolę władzy, swoją zakłamaną...

więcej

mniej

Pokaż mimo to

Powieść jednego z moich ulubionych autorów o żołnierzach powracających z frontu do domu by podjąć próbę odnalezienia się w nowej jak bardzo innej rzeczywistości...

Powieść jednego z moich ulubionych autorów o żołnierzach powracających z frontu do domu by podjąć próbę odnalezienia się w nowej jak bardzo innej rzeczywistości...

Pokaż mimo to

Powrót niemieckich żołnierzy z frontów I Wojny Światowej.
Czy świat jest taki, jaki był ? Czy oni w ogóle z tej wojny wrócili ? Tylko Remarque tak potrafił pisać.

Powrót niemieckich żołnierzy z frontów I Wojny Światowej.
Czy świat jest taki, jaki był ? Czy oni w ogóle z tej wojny wrócili ? Tylko Remarque tak potrafił pisać.

Pokaż mimo to

Niezłe, ale nieco przyciężkawe.
Wojna z punktu widzenia zwykłego żołnierza...Tytuł "Droga powrotna"? Ku ponownej militaryzacji? Czy to Autor mógł mieć także na myśli?

Niezłe, ale nieco przyciężkawe.
Wojna z punktu widzenia zwykłego żołnierza...Tytuł "Droga powrotna"? Ku ponownej militaryzacji? Czy to Autor mógł mieć także na myśli?

Pokaż mimo to