Moja droga do tej książki wiodła przez inną lekturej, w której ta była polecona. Nie mogę sobie jednak przypomnieć, gdzie to dokładnie było. Zdziwiony byłem, gdy dowiedziałem się, że autor był politykiem o zapatrywaniach piłsudczykowskich. Tym bardziej więc próbowałem sobie przypomnieć, gdzie znalazłem tę rekomendację - bo przecież pochwał Piłsudskiego nie czytuję zbyt wiele. Niestety bezskutecznie. Skoro jednak miałem już książkę w rękach, to postanowiłem przeczytać. Autor mistrzem pióra z pewnością nie był, ale widać od razu, że był człowiekiem inteligentnym i nie było w nim zacietrzewienia. Swoje trudne losy przeplata swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi Rosji, bolszewizmu, kultury, społeczeństwa. Ciekawe jest to, że mimo zdeklarowanej niewiary podkreśla autor, że jest członkiem kultury chrześcijańskiej, która to z kolei jest kontynuacją kultury rzymskiej. Zestawia to z kulturą bizantyjską oraz indo-azjatycką. Autor twierdzi też, że w kwestii bolszewizmu nie ważne jest to, że to bolszewizm, ale ważne, że to Rosja, bo stamtąd zawsze będzie płynęła chęć parcia na zachód. Myślenie to jest też popularne dziś wśród wielu Polaków, dla których stałą zasadą jest postrzeganie Rosji jako wroga. Postrzegam rzeczywistość nieco inaczej, ale jestem pełen podziwu dla analiz autora, z których duża część okazała się trafna, a czego autor już nie mógł sam zaobserwować.
Ciekawe jest przyrównanie tortur sowieckich do inkwizycyjnych - wychodzi na to, że propaganda antykościelna i protestancka od lat ma się dobrze.

Moja droga do tej książki wiodła przez inną lekturej, w której ta była polecona. Nie mogę sobie jednak przypomnieć, gdzie to dokładnie było. Zdziwiony byłem, gdy dowiedziałem się, że autor był politykiem o zapatrywaniach piłsudczykowskich. Tym bardziej więc próbowałem sobie przypomnieć, gdzie znalazłem tę rekomendację - bo przecież pochwał Piłsudskiego nie czytuję zbyt...

Książka z trochę mylącym tytułem, bowiem akurat przeżyć własnych Kozłowskiego jest tu niezbyt wiele. Owszem, dostajemy informacje o tym, co spotkało autora wspomnień, ale bez przesadnego pogłębienia tematu i bez oddawania jego stosunku emocjonalnego czy wpływu wydarzeń na jego psychikę, mimo że przecież w trakcie tułaczki po więzieniach stracił wszystkie zęby oraz wzrok w jednym oku. Nie ma więc co szukać tutaj Kozłowskiego jako człowieka, bo w tej materii niewiele pomaga nawet czytanie między wierszami. Jest za to mnóstwo Kozłowskiego jako uważnego obserwatora sowieckiej rzeczywistości.

Opis Rosji jest dokładny i dogłębny - od systemu politycznego po gospodarczy, od zasad rządzących przemysłem po funkcjonowanie kołchozów, od życia ludzi w mieście po nędzną egzystencję na wsi, nie brak też tutaj refleksji nad stanem i odbiorem starej i nowej rosyjskiej literatury. Doskonała analiza systemu - o tyle nietrafna, że Kozłowski nie docenił żywotności komunizmu - była możliwa dzięki setkom, o ile nie tysiącom rozmów przeprowadzonych ze współwięźniami. I to być może wszystkimi, jacy przewinęli się przez jego celę, skoro oprócz języka rosyjskiego najwyraźniej znał również francuski, niemiecki i angielski.

Wspomnienia są napisane wartko, a ich nieprzemijająca wartość wyraża się choćby w sensownym opisie ówczesnej sytuacji narodowościowej we wschodniej części Polski, solidnym naświetleniu położenia ruskiej i ukraińskiej wsi, wyniszczonej wprowadzeniem kołchozów, a także wyjaśnieniu przyczyny tak dogłębnego zapuszczenia macek komunizmu w Rosjanach. Notabene wiele płynących z lektury wniosków można odnieść i do późniejszych, bliższych nam czasów PRL, a nawet i obecnego okresu, gdzie zapędy do odgórnego uszczęśliwiania ludzi znowu stają się całkiem czytelne...

Książka z trochę mylącym tytułem, bowiem akurat przeżyć własnych Kozłowskiego jest tu niezbyt wiele. Owszem, dostajemy informacje o tym, co spotkało autora wspomnień, ale bez przesadnego pogłębienia tematu i bez oddawania jego stosunku emocjonalnego czy wpływu wydarzeń na jego psychikę, mimo że przecież w trakcie tułaczki po więzieniach stracił wszystkie zęby oraz wzrok w...

Większą część wspomnień byłego polskiego premiera stanowią jego analizy i przemyślenia na temat Rosji - pisał je człowiek o wybitnej inteligencji, umyśle przenikliwym. Są, jak to się dawniej pisało, niczym światło reflektora precyzyjnie oświetlające i sowiecką rzeczywistość, i rosyjską psychikę. Właściwie oprócz jednej - uzasadnionej w chwili pisania wspomnień około 1942 roku - pomyłki: zapowiedzi klęski militarnej ZSRS, cała reszta prognoz Kozłowskiego wciąż zadziwia trafnością, choćby w odniesieniu do Rosji Putina.
Zwykle autorzy wspomnień "obozowo-łagrowych" skupiają uwagę na sobie i swoich przeżyciach, co jest jak najbardziej uzasadnione ze względu na rozmiar ich cierpień, zresztą mówiąc o swych losach, mówią za swoich niezliczonych towarzyszy niedoli, którym nie było dane złożenie świadectwa. Leon Kozłowski jest pod tym względem niezwykle oszczędny w słowach - o sobie pisze o tyle, o ile było to konieczne dla opisania więziennego świata ZSRS.
Rzecz ostania: "Moje przeżycia" pisane były w sytuacji, kiedy trudno było spodziewać się rychłej klęski Rzeszy, powstały w warunkach quasi internowania autora przez Gestapo, jednak nie ma tam nic schlebiającego Niemcom, wręcz jest tam sporo rzeczy antyniemieckich - już to jedno powinno podważyć podejrzenia o rzekomy zamiar kolaboracji Leona Kozłowskiego z hitlerowcami.

Większą część wspomnień byłego polskiego premiera stanowią jego analizy i przemyślenia na temat Rosji - pisał je człowiek o wybitnej inteligencji, umyśle przenikliwym. Są, jak to się dawniej pisało, niczym światło reflektora precyzyjnie oświetlające i sowiecką rzeczywistość, i rosyjską psychikę. Właściwie oprócz jednej - uzasadnionej w chwili pisania wspomnień około 1942...