Nasi Nobliści. 56 laureatów znad Wisły, Odry i Niemna Maria Pilich 7,8
ocenił(a) na 83 lata temu „… Duże zasługi dla popularyzacji postaci pisarza miała jego najmłodsza wnuczka (córka Henryka Józefa),aktorka teatralna Maria Sienkiewicz (1930 – 2011),która przez wiele lat prezentowała w całym kraju i poza jego granicami monodram Mój dziad Henryk …”
W 2019 roku literacką Nagrodę Nobla odebrała Olga Tokarczuk, chociaż przyznaję, że jej twórczość jest dla mnie trudna. To już piąta Nagroda Nobla dla polskich pisarzy. Władysława Reymonta, Henryka Sienkiewicza, Czesława Miłosza, Wisławy Szymborskiej oraz laureata pokojowej Nagrody Nobla Lecha Wałęsy czy naszą dwukrotną noblistkę, Polkę wszech czasów Marię Skłodowską-Curie znają prawie wszyscy. Ale nie wszyscy wiedzą, że z naszym krajem związanych jest kilkudziesięciu innych laureatów Nagrody Nobla. Alfred Nobel był przemysłowcem, chemikiem, wynalazcą i właścicielem ogromnego majątku, który zrobił na produkcji materiałów wybuchowych. 27 listopada 1895 roku w szwedzko – norweskim klubie w Paryżu podpisał swój słynny testament.
Doskonałym przykładem dla mnie jest Wisława Szymborska, która po otrzymaniu Nagrody Nobla została niejako odnaleziona przez dziennikarzy w swoim małym mieszkaniu w Krakowie. Po Noblu uznała, że pora na coś wygodniejszego niż dwa pokoiki na czwartym piętrze bez windy.
Każdy laureat miał swoje zalety i wady. Zupełnie inne reakcje, ale i inną wizję świata. Treść książki opisuje laureatów z poszczególnych dziedzin, mianowicie: fizyki, chemii, medycyny, literatury czy ekonomii.
Autorami książki są Maria i Przemysław Pilichowie. Swoją działalność publicystyczną rozpoczęli od przewodników turystycznych, które ukazywały się w wydawnictwach polskich, ale również np. w niemieckim wydawnictwie Baedeker. Od wielu lat zajmują się biografiami wybitnych, ale dziś często mało znanych postaci. Maria Pilich jest z wykształcenia magistrem chemii, pracuje jako nauczyciel, jest autorką przewodnika „Warszawa w 3 dni” i wykładowcą na kursach turystycznych. Przemysław Pilich z wykształcenia absolwent AWF – magister turystyki, przez ostatnie lata był wykładowcą na prywatnych wyższych uczelniach w Warszawie. Obecnie współpracuje z uniwersytetami III wieku.
W książce przybliżono portrety literackie 56 noblistów urodzonych w Polsce w jej obecnych granicach i na Kresach Wschodnich bądź o polskich korzeniach. Wymieńmy tylko kilku:
• Albert Michelson, amerykański fizyk, zwany apostołem światła, urodził się w Strzelnie na Kujawach i do końca życia uważał się za Polaka.
• Józef Rotblat urodził się w Warszawie, w 1938 roku obronił pracę doktorską z fizyki na uniwersytecie w Warszawie. Z Polski wyjechał w 1939 roku. Pokojową Nagrodę Nobla otrzymał w 1995 roku. Do końca życia biegle mówił po polsku. Mówił, że jest Polakiem z brytyjskim paszportem. Nie umiał wyzbyć się korzeni.
• Andrzej Wiktor Schally laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny jest synem polskiego generała Kazimierza Schally’ ego, który był szefem Gabinetu Wojskowego prezydenta Rzeczpospolitej Ignacego Mościckiego. Do dziś w Polsce mieszka rodzina noblisty.
• Klaus von Klitzing urodził się w Środzie Wielkopolskiej jest laureatem Nagrody Nobla z fizyki. Jego rodzice mówili po polsku. Uczony był w Polsce wielokrotnie.
• Tadeusz Reichstein – twórca witaminy C, urodził się we Włocławku. Jego rodzice, Żydzi, byli wielkimi polskimi patriotami. Synowi nadali imię po Tadeuszu Kościuszce. Uczony uważał się za Szwajcara polsko-żydowskiego pochodzenia.
• Frank Wilczek, laureat Nagrody Nobla z fizyki jest wnukiem Jana Wilczka, żołnierza w armii gen. Józefa Hallera. Od 2020 roku młodym polskim naukowcom wręczana jest Nagroda im. Franka Wilczka.
• Roald Hoffmann zaś urodził się w Złoczowie (na obecnej Ukrainie),Nagrodę Nobla otrzymał w 1981 roku w dziedzinie chemii. Uważany jest za jednego z najwybitniejszych chemików wszech czasów. Polskę odwiedził kilka razy. Dzieci uczonego mają drugie, polskie imiona, Hillel Jan i Ingrid Helena.
Całość stanowi niezwykłe kompendium wiedzy i 56 interesujących, niekiedy wręcz zaskakujących historii.
Gorąco polecam publikację, która jest uzupełniona ciekawymi zdjęciami ze zbiorów, zbiorów prywatnych i współczesnymi fotografiami.
Katarzyna Żarska
http://zarska18.blogspot.com/
Wydawnictwo: MUZA SA
Premiera: 21.10.2020 r.
Wydanie I
Oprawa: twarda
Projekt okładki: Paweł Panczakiewicz
Liczba stron: 576
(nowość wydawnicza)