Prozaik, poeta, dramaturg, eseista i krytyk szwedzki. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1951. Członek Akademii Szwedzkiej. Jego odznaczające się dużą siłą wyrazu utwory sprawiły, że miał znaczący wpływ na literaturę od wczesnych lat 20. XX wieku po późnych lat 70.
Pär Lagerkvist urodził się w 1891 w Växjö, mieście znajdującym się w szwedzkiej krainie Smalandia. Był synem miejscowego urzędnika kolejowego Andersa Johana Lagerkvista i Johanny Blad. Wychowanie w surowej religijnej atmosferze domu rodzinnego miało wpływ na całą jego późniejszą twórczość.
Pierwszy kryzys światopoglądowy Pär Lagerkvist przeżył w gimnazjum w wyniku zderzenia tradycyjnych poglądów religijnych z ewolucjonistyczną teorią Darwina. W latach 1910–1912 studiował na uniwersytecie w Uppsali przedmioty związane ze sztuką i literaturą, po czym nie skończywszy studiów w 1913 przeniósł się do Paryża, gdzie zapoznał się ze współczesnymi prądami modernistycznymi.
Czas I wojny światowej spędził w Danii, gdzie poznał i pojął za żonę w 1918 Karen Sørensen. Małżeństwo to jednak nie było pomyślne i związek zakończył się rozwodem w 1925.
Okrucieństwa wojny znalazły odbicie w twórczości Lagerkvista w postaci pierwszego szwedzkiego ekspresjonistycznego tomu wierszy Trwoga (szw. Ångest, 1916),który był znaczącym sukcesem literackim. W latach 20. Lagerkvist podróżował po Francji i Włoszech, by po 1930 osiąść na Lidingö – wyspie w pobliżu Sztokholmu. W 1925 związał się z Elaine Luella Hallberg, która była inspiracją dla jego poezji miłosnej z tomu Hjärtats sånger, 1926 (Pieśni serca). Lata 20. zaowocowały jednym z najważniejszych utworów Lagerkvista Gościem w rzeczywistości (szw. Gäst hos verkligheten, 1925),w którym przedstawił on, korzystając z własnych doświadczeń życiowych, przeżywającego kryzys religijny i światopoglądowy młodego człowieka.
W latach 30. najważniejszym utworem Lagerkvista był Kat (szw. Bödeln, 1933),będący parabolą potępiającą faszyzm i ustroje dyktatorskie. Po wydaniu tego utworu Lagerkvist osiągnął pozycję jednego z najważniejszych literatów szwedzkich, co zaowocowało w latach 40. różnymi znakami społecznego uznania. W 1940 został on członkiem Akademii Szwedzkiej, a w 1941 otrzymał doktorat honoris causa w Göteborgu. Wreszcie w 1951 otrzymał Nagrodę Nobla za artystyczną świeżość i prawdziwą niezależność myśli, przy pomocy których usiłował w swojej poezji znaleźć odpowiedzi na odwieczne stojące przed ludzkością pytania.
W późniejszym okresie Lagerkvist skłaniał się ku prozie przesyconej wątkami biblijnymi, które stanowiły punkt wyjścia do stawiania egzystencjalnych pytań. Na przykład, w okrzykniętej przez André Gide'a arcydziełem, powieści Barabasz (szw. Barabbas, 1950) ukazał on uniewinnionego przez Poncjusza Piłata Barabasza, który od tego aktu zadaje sobie wciąż pytanie, dlaczego to on został uniewinniony i usiłuje bez sukcesu znaleźć znaczenie w swoim życiu (na podstawie tej powieści powstał film Barabasz w reżyserii Richarda Fleischera z Anthonym Quinnem w roli głównej). Podobne problemy poruszają też Sybilla (szw. Sibyllan, 1956),Śmierć Ahasvera (szw. Ahasverus dōd, 1960) czy Pielgrzym na morzu (szw. Pilgrim på havet, 1964).
Jako dramaturg Lagerkvist wykazywał się dużą wszechstronnością. Pisał zaprojektowane w eseju programowym Teatr (szw. Teater, 1918) sztuki wzorowane na późnych sztukach Strindberga – Den svåra stunden, 1918 (Trudna godzina),ale także uprawiał teatr realistyczny – Han som fick leva om sitt liv, 1928 (Ten, który wciąż przeżywał swe życie).
Do czego służą skrzydła, kiedy i tak nigdy nie można ich naprawdę rozwinąć. Stają się tylko ciężarem zamiast być wyzwoleniem. Ciążą nam. Wle...
Do czego służą skrzydła, kiedy i tak nigdy nie można ich naprawdę rozwinąć. Stają się tylko ciężarem zamiast być wyzwoleniem. Ciążą nam. Wleczemy je za sobą. W końcu stają się nam nienawistne.
Miłość to coś, co umiera. A gdy umrze,rozkłada się i staje się glebą dla nowej miłości, żyje w niej tajemnym życiem - i w gruncie rzeczy w m...
Miłość to coś, co umiera. A gdy umrze,rozkłada się i staje się glebą dla nowej miłości, żyje w niej tajemnym życiem - i w gruncie rzeczy w miłości nie ma śmierci.
Wszystko na świecie, wszystko, co się dzieje i czym ludzie się zajmują, ma na swój sposób jakiś sens. Ale samo życie nie ma żadnego sensu i ...
Wszystko na świecie, wszystko, co się dzieje i czym ludzie się zajmują, ma na swój sposób jakiś sens. Ale samo życie nie ma żadnego sensu i nie może go mieć. Bo wtedy nie mogłoby go być.
"Zło" czyli trzy opowiadania, w których pisarz stara się dotrzeć do tego, co w człowieku najgorsze.
Pierwsze opowiadanie, "Kat" - początek i rozwinięcie jest ciekawe i zastanawiające, ale im dalej w las, tym prościej, mniej interesująco i przejrzyście się robi. Zaczęliśmy od onirycznej opowieści, skończyliśmy na bardzo mało okdrywczej historyjce o faszyźmie.
"Karzeł" wydał mi się po prostu nudny. Chociaż na początku przemyślenia głównego bohatera i styl jego wypowiedzi, mogą wydać się dość zabawne i zastanawiające, to po kilkudziesięciu stronach zaczyna nużyć. Na szczęście przerasta "Kata" pod względem historii i odkrywczości.
"Mariamne" to wybitne opowiadanie. Jest po prostu poruszające.
Trzy mistrzowskie opowiadania laureata Nagrody Nobla. Każde z nich inne konstrukcyjnie i językowo, ale wszystkie -w sposób godny Szekspira i antycznych dramatopisarzy- próbują zajrzeć głębiej w zjawisko zła, brutalności i morderczych skłonności. Lagerkvist posługuje się tez bardzo sprawnie metaforą, symboliką i niebezpośredniością. a mimo to postaci, które konstruuje są bardzo wyraziste, pełne życia i prawdziwości. Te opowiadania tak głęboko zaglądają w naturę szalonych od nienawiści umysłów, że mają nie tylko wymiar uniwersalny, ale i ponadczasowy
Patronat LC
Patronat LC
Patronat LC
Patronat LC
Patronat LC
