Scott Lynch

Historie łotrzykowskie zawsze było jednym z moich ulubionych podgatunków fantastyki i nie tylko. Zawsze pałałem, może niezdrową, sympatią do bohaterów o moralnie wątpliwej reputacji, szarlatanów i uwodzicieli, często skłonnych do podejmowania ryzykownych - zwykle ryzyko spadało na innych - działań lub znajdujących się poza prawem, które choć kierowały się w gruncie rzeczy własnym interesem i dobrem, to niejednokrotnie skłonne były swym szalbierskim, kanciarskim i złodziejskim kunsztem posłużyć tzw. "słusznej sprawie" czy "wyższemu dobru". Antologia ta, to swoista galeria łotrów wszech gatunków, płci, proweniencji i autoramentu, o tyle ciekawa, że - ku mojemu zaskoczeniu - zbiera znakomite, bardzo dobre i - co najmniej - przyzwoite opowiadania niezgorszych pisarzy NIE TYLKO z gatunku fantasy i science-fiction, ale też prozy kryminalnej - z odwołaniami zarówno do współczesnej, jak i klasycznej literatury detektywistycznej - sensacyjnej czy horroru i thrillera. Tak więc, mimo objętości (prawie 1000 stron!),dzięki częstym zmianom sztafażu, antologia ta nie nuży ani przez moment! Czy mam swoje ulubione? Wydaje mi się, że najlepsze - nie ujmując znacząco pozostałym - jest "Czasy są ciężkie dla wszystkich" Joe Abercrombiego, które eksploruje różne aspekty złodziejskiej lojalności, oszustwa, manipulacji, zdrady i "moralnej elastyczności". Dynamiczna historia, którą poznajemy z perspektywy kilku - a może nawet kilkunastu - łotrów i łotrzyc, przejmujących na przemian tajemniczy artefakt, to esencja literatury łotrzykowskiej. "Zobaczyć Tyr i przeżyć" to ciekawy, mimo iż nie najlepszy w dorobku Stevena Saylora, melanż jego antycznego kryminału z klasyką fantastyki a konkretnie, cyklem o "Fafrydzie i Szarym Kocurze" Fritza Leibera. Natomiast "Jak Markiz odzyskał swój płaszcz" to fajny dodatek do "Nigdziebądź" od Neila Gaimana. "Dziwny przypadek zmarłych żon" Lisy Tuttle, to znów formalny ukłon w stronę klasycznego kryminału. "Dzisiejszy seans" Connie Willis, to opowiadanie, które mogłoby posłużyć za scenariusz do odcinka "Black Mirror" (w skrócie, manipulujące ludźmi multipleksy, prowokujące zajścia by zmaksymalizować zysk, nawet jeśli filmy, które "oferują" to blamaż) a "Zgięta gałązka" Joe R. Lansdale'a zadowoli z pewnością wszystkich wielbicieli historii o Jacku Reacherze Lee Childa. Podsumowując, dla kogoś, kto szuka zbioru zróżnicowanych opowiadań, które skupiają się na postaciach nieprzewidywalnych, niejednoznacznych moralnie, oraz wszystkich, którzy lubią opowieści obwite w intrygi i zwroty akcji, "Łotrzyki" będą świetnym wyborem, niezależnie od tego, czy są fanami fantastyki (mimo, iż ta w różnych odsłonach dominuje) czy nie. Polecam! P.S. O "opowiadaniu" GRRM-a nawet nie wspominam, bo jest to fragment, który znalazł się miedzy innymi w wydanym niedawno "Ogniu i krwi" a historia zaadaptowana w "House of the Dragon". Samą formą pasuje tu trochę, jak kwiatek do kożucha...